İdare gelirleri açısından en önemli unsur niteliğinde olan su ve atık su tarifelerinin ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak belirlenmediği görülmüştür.

Bütün büyükşehir su ve kanalizasyon idareleri için uygulanan 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Tarife Tespit Esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde; su satışı ile kanalizasyon sistemi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması giderleri için ayrı ayrı tarifeler yapılacağı, söz konusu tarifelerde yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilemeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafları ve bir kar oranının esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

2560 sayılı Kanun'un verdiği yetkiye istinaden hazırlanan ESKİ Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği’nde de tarife tespitinin esaslarına yer verilerek tarifenin hesaplama yöntemine açıklık getirilmiş, abone grupları belirlenmiş ve abone gruplarına uygulanacak tarifelerin neler olduğu belirtilmiştir.

Yönetmelikte su ve atık su tarifesinin yönetim ve işletme giderleri, enerji ve malzeme giderleri, personel giderleri, çeşitli giderler, su ve isale dağıtım giderleri, amortismanlar, aktifleştirilmeyen yenileme, ıslah ve tevsii giderleri ve kârlılık unsurları dikkate alınarak tespit edileceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede; 2023 yılı içerisinde 3 farklı tarifenin yürürlükte bulunduğu, söz konusu tarifelerin her birinin Genel Müdürlükçe maliyet değerlerine dayalı bir çalışma yapılarak ancak herhangi bir kâr oranı belirlenmeksizin hazırlandığı, belirlenen tarife fiyatlarının maliyetlerin altında kaldığı görülmüştür.

Su ve atık su tarifelerinin tespiti çalışmalarında maliyet üzerine belirlenen oranda kâr oranının eklenerek tarife belirlenmesi yasal zorunluluktur. İlgili birimler, alacakları kararlarda mevzuat hükümlerine uymakla mükelleftir.

Kamu idaresi tarafından verilen cevapta özetle; bulgu konusu edilen hususun yerine getirilmesi adına gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

2560 sayılı Kanunda su satışı ve kullanılmış suların boşaltılmasına ilişkin tarifeler belirlenirken belli maliyet kalemleri ile birlikte bir kar oranının esas alınması gerektiği açıkça ifade edilmiştir. Bu itibarla Kanunla ESKİ’ye verilen görevlerin verimli ve etkin bir şekilde yerine getirilmesi, yatırımların devamlılığının ve sürdürülebilir su yönetiminin sağlanması açısından kanun koyucunun belirlediği tarife tespit yöntemine uyularak tarifelerin Kanun’da öngörüldüğü şekilde belirlenmesi gerekmektedir.