Belediye tarafından çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilen taşınmazlar ile tahsisli olarak kullanılan taşınmazların Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nde belirlenen esaslara uygun olarak muhasebeleştirilmediği tespit edilmiştir.

Kamu idarelerine ait mali tabloların doğru ve güvenilir bir şekilde üretilebilmesi amacıyla; mülkiyeti Hazineye veya diğer kamu idarelerine ait olup bir başka kamu idaresine tahsis edilen taşınmazların tahsis edildikleri kamu idarelerinin mali tablolarında gösterilmesi amacıyla Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 130, 131 ve 132’nci maddelerinde ve

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 188 ve 192’nci maddelerinde düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda, “250-Arazi ve Arsalar Hesabı”, “251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı” ve “252-Binalar Hesabı” nın detayında tahsis edilen taşınmazların izlenebilmesi amacıyla “02- Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar” ve kamu idarelerine tahsisli olan taşınmazların izlenebilmesi amacıyla da “03-Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar” olmak üzere, 41 Sıra No'lu Muhasebat Genel Müdürlüğü (Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Detaylı Hesap Planları) Genel Tebliği'nde yardımcı hesaplar belirlenmiştir

47 Sıra No’lu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği’nin (Amortisman ve Tükenme Payları) “Tahsisli Taşınmazların Amortisman İşlemler” başlıklı 7’nci maddesinde diğer kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazların amortisman işlemlerinin, taşınmazı kullanan kamu idaresi muhasebe birimi tarafından muhasebeleştirileceği düzenleme altına alınmıştır. Bu kapsamda, muhasebe yönetmelikleri gereği, kurum tarafından başka kamu idarelerinden tahsisli olarak kullanılan taşınmazların malik idare tarafından belirlenmiş maliyet bedeli, böyle bir değerleme yoksa kurum tarafından belirlenecek rayiç bedeli üzerinden 03 Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar alt kodunda izlenmesi, ayrıca, 47 ve 41 No’lu Muhasebat Genel Tebliğleri gereğince bu taşınmazlar için Tebliğ’de öngörülen oranlar üzerinden amortisman ayrılması gerekmektedir.

Kestel Belediyesi tarafından çeşitli kamu kurumlarına tahsis edilen ya da mülkiyeti başka kamu kurumlarına ait olmakla beraber belediye tarafından tahsisli olarak kullanılan çeşitli taşınmazların belediye tarafından ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde muhasebeleştirilmemesi nedeniyle kurum mali tablolarında duran varlık hesapları ile net değer hesabının gerçek kayıtları yansıtmadığı görülmüştür.

a )Belediye Tarafından Tahsis Edilen Taşınmazların Muhasebe Kayıtlarında İzlenmemesi

Belediyenin çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis ettiği bina, arsa ve arazilerini Net Değer Hesabı ve ilgili Duran Varlıklar Hesaplarına kaydetmesi gerekirken muhasebe kayıtlarına almadığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde 250-Arazi ve Arsalar Hesabı ile 252-Binalar Hesabına yapılacak kayıtlara ilişkin 188 ve 193’üncü maddelerinde, kamu idarelerinin mülkiyetinde bulunan ve bunlardan tahsise konu edilenlerin ilgili varlığa ait hesap kodunun kullanılacağı düzenlenmektedir. Bahsi geçen maddelerde, ilgili hesapların işleyişiyle

ilgili olarak tahsise konu edilen taşınmazın tahsis edilen kamu idaresine hizmet veren muhasebe birimince kayıtlı değer üzerinden ilgili hesaba (250-Arazi ve Arsalar ya da 252-Binalar Hesabı) borç, 500-Net Değer Hesabına alacak kaydedileceği, ayrıca, binalara ilişkin ayrılmış amortisman varsa, bu tutarın 500-Net Değer Hesabına borç 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmektedir.

Tablo 6: Belediye Tarafından Tahsis Edilen Taşınmazlar

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri gereğince belediyenin tahsis ettiği taşınmazları muhasebe birimince kayıtlı değer üzerinden Arazi ve Arsalar Hesabına alacak ve Net Değer Hesabına borç, Binalar Hesabına alacak ve Net Değer Hesabına borç, mevcut binalar için amortisman ayrılmış ise, amortisman tutarının Net Değer Hesabına alacak, Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç kaydedilmesi gerekirken söz konusu kayıtlarının yapılmaması, mali tablolarda “Özkaynaklar” ile “Maddi Duran Varlıklar” hesap alanlarının, tahsis edilen taşınmazların muhasebede kayıtlı tutarları kadar hatalı gözükmesine neden olmuştur.

b )Belediyeye Tahsis Edilen Taşınmazların Muhasebe Kayıtlarında İzlenmemesi

Belediyeye Spor Genel Müdürlüğü tarafından tahsis edilen Kestel İlçe Futbol Sahası ile Bursa Büyükşehir Belediyesinden tahsis edilen Kestel Açık Hava Tiyatrosunun muhasebe kayıtlarında izlenmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kanun’un 44 ve 45’inci maddelerine dayanılarak çıkarılan, Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in, “Kayıt şekli” başlıklı 7’nci maddesinde, kamu idarelerinin mülkiyetleri, yönetimleri altında olan taşınmazlar ile kendilerine tahsisli bulunan taşınmazların kaydedilme usulleri ile kayıt sırasında kullanılacak formlar belirlenmiştir. Yönetmelik’in 7’nci maddesinin 1/d bendinde, tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydının Ek-6’daki “Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu’nda” yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazılması gerektiği düzenlenmiştir.

Yönetmelik’in 5’inci maddesinde yönetmelik eki Ek-1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların maliyet bedeli üzerinden, maliyet bedeli belirlenemeyenlerin ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınacağı, taşınmazların rayiç değerinin ise maliki kamu idaresince, başka bir kamu idaresinin yönetiminde veya kullanımında olanların ise bu idarelerce tespit edileceği düzenlenmektedir.

Belediyeye Spor Genel Müdürlüğü tarafından tahsis edilen Kestel İlçe Futbol Sahası ile Bursa Büyükşehir Belediyesinden tahsis edilen Kestel Açık Hava Tiyatrosu taşınmazı

bulunmaktadır. Yapılan denetimlerde, kurumun yönetiminde veya kullanımında bulunan bu taşınmazların mali tablolara tam ve doğru şekilde kaydının yapılmadığı tespit edilmiştir.

5018 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendinde, tanımı yapılan kamu kaynakları arasında kurumların kullanımında ve yönetiminde bulunan taşınır ve taşınmaz mallar da yer almaktadır. Kanun’un “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesi uyarınca, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların; kaynakların etkili, ekonomik, kullanımından sorumlulukları olduğu gibi taşınmaz malların tam ve doğru şekilde kaydından ve raporlanmasından dolayı da sorumlulukları bulunmaktadır. Bu nedenle, kurumun yönetim ve kullanımında bulunan taşınmazların, harcama birimleri tarafından Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik ile muhasebe yönetmeliklerine uygun olarak ilgili formlara kaydedilmesi, yapılacak muhasebe kayıtlarıyla taşınmazların mali tablolarda tam ve doğru şekilde izlenebilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Belediye tarafından tahsis edilen ve Belediyeye tahsis edilen taşınmazların maddi duran varlıkların muhasebe kayıtlarına alınması ile ilgili öncelikle taşınmazların tahsisini yapan birim ile iletişime geçilecek ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nde 250-Arazi ve Arsalar Hesabı, 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252-Binalar Hesabı, 500-Net Değer Hesabı, 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı kullanılarak gereği yapılacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak, kurum tarafından gönderilen cevapta bulgu konusuna iştirak edilmiş olup, tahsisle ilgili taşınmazların doğru kaydedilmesi için süreçlerin başlatıldığı ifade edilmiştir. Yapılan çalışma ve düzeltici işlemler 2019 yılı ve sonrasında gerçekleşeceği için, bahsedilen eksik ve hatalı uygulamalar, 2018 yılında mali tablolarda hataya sebep olmuştur. Bulgu konusu tespite ilişkin düzeltici işlemlerin yapılıp yapılmadığı takip eden denetimlerde izlenecektir.