Belediyenin Katma Değer Vergisi’ne tabi olan bazı hizmet gelirlerine ve işletme hakkının devri niteliğindeki kira gelirlerine ilişkin 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının kullanılmadığı tespit edilmiştir.

Belediye Meclis Kararı’na istinaden belirlenen hizmetler ve işletme hakkının kiralanması mahiyetindeki gayrimenkul kiralamaları Katma Değer Vergisi’ne tabi olup tahsilatında 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının kullanılması gerekmektedir.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1’inci maddesinin üçüncü fıkrasında; Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin ve belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin Katma Değer Vergisi’nin konusunu oluşturduğu, “Diğer İstisnalar” başlıklı 17/4-d maddesinde ise iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemlerinin söz konusu verginin istisnası olduğu belirtilmiştir.

Yukarıdaki hükümler çerçevesinde; piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen ticari nitelikteki ilan hizmetleri, veteriner hizmetleri, kreş ve bakım evi hizmetleri ve düğün salonu kiralanması gibi hizmetler genel hükümler çerçevesinde KDV’ye tabi bulunmaktadır.

Bununla birlikte Türkiye’de yapılması kaydıyla Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemlerinin de Katma Değer Vergisi’nin konusunu teşkil edeceği belirtilmiştir. Söz konusu maddede ifade edilen Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesindeki mal ve haklar arasında işletme hakkı da sayılmaktadır. Dolayısıyla işletme hakkının Katma Değer Vergisi’ne tabi olduğu açıktır. Diğer bir taraftan,

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/4-d maddesinde ise iktisadi işletmelere dâhil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemlerinin Katma Değer Vergisi’nden müstesna olduğu belirtilmiştir. Buna göre, iktisadi işletmelerin her türlü kiralama işlemleri Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesine göre KDV’ye tabi olmakla birlikte iktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri KDV’den müstesnadır. Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde sayılan gayrimenkuller dışındaki mal ve hakların kiralanması işlemleri ise iktisadi işletmeye dâhil olup olmadığına bakılmaksızın Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/3-f maddesine göre KDV’ye tabi olacaktır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına ilişkin 293 ve 294’üncü maddelerinde belirtildiği üzere; KDV’nin konusu olan tahsilatlarda; 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına hesaplanan KDV tutarı, 600 Gelirler Hesabına KDV hariç tutar, bütçe hesaplarına ise KDV dahil tutar kaydedilmektedir. Ay sonlarında ise 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının borç bakiyeleri toplamı 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının alacak bakiyesinden fazla olması durumunda 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının borç diğer hesapların ise alacak çalışacağı belirtilmiştir.

Ancak, Belediye Meclis Kararı’na istinaden belirlenen hizmetlerin bir kısmının ve işletme hakkının kiralanması mahiyetindeki gayrimenkul kiralamalarının tahsilatında Katma Değer Vergisi’nin ayrıştırılmadığı ve ayrıştırılması gereken KDV tutarının 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı kullanılmaksızın 600 Gelirler Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

Ay sonu kayıtlarında ise; yıl içinde 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabının hiç kullanılmaması ve 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının borç bakiyesinin yıl boyunca 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının alacak bakiyesinden fazla olması nedeniyle 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı borç, 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı alacak çalıştırılmıştır. Ancak 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının yukarıda açıklanan nedenlerle eksik kullanılması 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabının bakiyesini de etkilemektedir.

Sonuç olarak; aşağıdaki tabloda hesabı gösterilen 503.395,39 TL’nin 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Tablo 8: Katma Değer Vergisinin Ücret Ve Kira Tahsilatlarından Ayrıştırılması