Belediye Başkanlığının sorumluluk alanı ile ilgili coğrafi referanslı bilgilerin sayısallaştırılmaları konusunda adım atılmadığı, bu bilgilerin elde edilmesi, depolanması, güncellenmesi, kullanılması, analizi, görüntülenmesi ve izlenmesi için Coğrafi Bilgi Sistemi(CBS)’nin kurulmadığı görülmüştür.

07.11.2019 tarihli ve 30941 sayılı RG'de yayımlanan 49 Sayılı “Coğrafi Bilgi Sistemleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” ile Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS) ve altyapısına ilişkin; kamu kurum ve kuruluşları arasında koordinasyonun sağlanması, hedef ve stratejilerin oluşturulması, coğrafi veri temaları içinde yer alan coğrafi veri ve bilginin üretilmesi ve güncelliğinin sağlanması, yönetilmesi, kullanılması, erişimi, güvenliğinin sağlanması, paylaşılması ve dağıtımına yönelik usul, esas ve standartlar ile bu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CK) kapsamında oluşturulan Kurulların, kamu kurum ve kuruluşlarının, gerçek ve tüzel kişilerin görev, yetki ve sorumlulukları belirlenmiştir.

Sözkonusu Kararname ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (ÇŞB)’nın görev ve yetkileri belirlenmiş, bu çerçevede Ulusal Coğrafi Bilgi Platformunu kurmak, yönetmek, güvenliğini ve sürdürülebilirliğini sağlamakla da görevlendirilmiştir.

ÇŞB, Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğünün 81 il valiliklerine gönderilen 05.07.2022 tarihli ve E-4067609 sayılı yazısı ile;

Coğrafi Bilgi Sistemleri Hakkında 49 Sayılı CK da; kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetkileri arasında (Madde 6) "Üretiminden sorumlu oldukları coğrafi verilerin ve veri bilgilerinin standartlara uygun bir şekilde Ulusal Coğrafi Bilgi Platformuna sunulması" yer aldığı,

Ayrıca aynı kararname ile kurulan Türkiye Coğrafi Bilgi Sistemi Kurulu'nun 02.09.2021 tarihli toplantısında alınan kararlar arasında "Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü tarafından Yerel Yönetimler kapsamında üretilen coğrafi verilerin Aralık 2021 tarihine kadar tespit edilmesi ve Ulusal Coğrafi Veri Paylaşım Matrisine eklenerek 2022 yılındaki ilk Kurul toplantısına onaya sunulmasına” maddesi yer aldığı,

2019-2021 yılı Türkiye Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemi (TUCBS) Entegrasyon Projesi kapsamında; yerel yönetimlerce üretildiği tespit edilen coğrafi veriler üzerinden büyükşehir belediyeleri, su ve kanalizasyon idareleri, il belediyeleri ve il özel idareleri için ortak coğrafi veri katmanları belirlenmiş olduğu, belirtilerek TUCBS ile entegrasyonun sağlanabilmesi için yazıda yer alan verilerin gönderilmesi istenmiştir.

Söz konusu yazı Erzurum Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından Oltu Belediye Başkanlığına iletilmiş, ancak bu tarihten sonra bir gelişme sağlanmadığı tespit edilmiştir.

Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) projeleri kapsamında bulunan Coğrafi Bilgi Sistemlerinin de 49 No. lu Kararname çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşları tarafından kurulması gerektiği açıktır. Bu çerçevede, bünyesinde böyle bir sistemin bulunmadığı Belediyenin “Coğrafi Bilgi Sistemleri”ni kurma zorunluluğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, İdare bünyesinde coğrafi bilgi sistemlerinin kurulması önemli bir hizmet aracı olacağı değerlendirilmektedir.

Böyle bir sistemin kurularak sağlıklı bilgiye hızlı erişimin sağlanması ile İdare bünyesindeki faaliyetlerin yerine getirilmesi, belirlenen belediye sınırlarına ait konumsal bilgilerin kontrol altına alınarak düzenli bir şekilde işlenmesi ile İdare faaliyetleri hız kazanacaktır.

Coğrafi bilgi sistemleri; hava fotoğrafları ve uydu görüntüleri verileriyle kaçak yapılaşmanın önlenmesi, kentsel arazi kullanım, nazım ve uygulama imar planlarının üretilmesi, yapılaşmanın imar verilerine göre kontrolü, alanın tarihsel ve yeşil dokusunun korunması, alanda kentsel toprak değer analizleri yapılarak haksız kazancın ve vergi kaybının önüne geçilmesi, ulaşım ve taşıt trafiğinin daha sağlıklı bir şekilde düzenlenmesi, trafik hacminin kaza verilerinin analizi ve buna göre ulaşım planlarının hazırlanması gibi birçok önemli konularda katkı sağlayacaktır.

Gelişen teknoloji çerçevesinde Oltu Belediye Başkanlığı sınırlarına ait konumsal bilgiler, bir araya getirilerek bir bilgisayar ortamında depolanabilecek ve işlemler bu bilgisayarlar aracılığı ile takip ve organize edilebilecektir. BİT, karar alma sürecinde temel girdileri oluşturan bilgilerin hızlı, güvenilir ve kapsamlı olmasını sağlayarak, karmaşık organizasyonların etkin ve verimli bir biçimde yönetimini kolaylaştırmaktadır.

Bu nedenlerle;

-Oltu Belediye Başkanlığı sorumluluk alanının planlanmasını, planların uygulanmasını, taşınmazların coğrafik olarak izlenmesini, alandaki her tür hizmetin verimli bir biçimde sunulmasını bir araç olarak sağlayacak coğrafi bilgi sisteminin kurulması,

-49 Sayılı “Coğrafi Bilgi Sistemleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi” çerçevesinde görevlendirilen Bakanlık ve Kurul Kararları dikkate alınarak hareket edilmesi,

Gerekmektedir.

İdare cevabında bulgu konusu ile ilgili olarak belediye tarafından herhangi bir çalışma başlatılmadığı, mali sebeplerle 2024 yılı içerisinde Coğrafi Bilgi Sistemine yönelik herhangi bir çalışma yapılmasının mümkün görünmediği, bu çerçevede bir çalışma programının 2026 yılı bütçesi içerisinde yapılabileceği belirtilmiştir.

Bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) projeleri kapsamında bulunan Coğrafi Bilgi Sistemlerinin de 49 No. lu Kararname çerçevesinde kamu kurum ve kuruluşları tarafından kurulması gerektiği açıktır. Bu çerçevede, bünyesinde böyle bir sistemin bulunmadığı

Belediyenin “Coğrafi Bilgi Sistemleri”ni kurma zorunluluğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, İdare bünyesinde coğrafi bilgi sistemlerinin kurulması önemli bir hizmet aracı olacağı değerlendirilmektedir.

Belediye tarafından bulgu konusu ile ilgili adım atılması şu aşamada mümkün görülmemekle braber, bunun takibedilmesi, gelecek yıl denetimlerinde izlenmesi gerekmektedir.