Başka bir kadroda çalışmakta iken itfaiye erliğine geçmek isteyenlerle ilgili İtfaiye Yönetmeliği'nde istenen şartlar gerçekleşmeden atama yapıldığı görülmüştür.

21.10.2006 gün ve 26326 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye İtfaiye Yönetmeliği'nin “Başka memurluklardan naklen geçiş” başlıklı 18’incı maddesinde, “Herhangi bir resmi kuruluştan veya belediyenin diğer hizmet birimlerinde asıl memur iken, belediye itfaiye erliğine geçmek isteyenler; 30 yaşını aşmamaları, 15 inci maddedeki yaş dışındaki diğer şartları taşımaları ve 16 ncı maddede öngörülen sözlü sınavda başarılı olmaları kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uyularak itfaiye erliğine atanabilir.” denilmiş ve “İtfaiye erliğine atanma şartları” başlıklı 15’inci maddesinde, itfaiye erliğine atanmak için 657 sayılı Kanun’un 48’inci maddesindeki şartların yanı sıra en az lise veya dengi okul mezunu olması, sağlık açısından kapalı mekan, dar alan ve yükseklik gibi fobisi olmaması kaydıyla itfaiye teşkilatının çalışma şartlarına uygun olması,

tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 m, kadınlarda en az 1.60 m boyunda olmak ve boyun 1 m den fazla olan kısmı ile kilosu arasında ( +,-) 10 kg. dan fazla fark olmaması ve sınavın yapıldığı tarihte 25 yaşını doldurmamış olması şartlarının aranacağı ve 16’ncı maddesinde de ilk defa itfaiye eri kadrolarına atanacakların yazılı ve sözlü sınav şekline ilişkin düzenlemeler yer almıştır.

Belediye İtfaiye Yönetmeliği'nde 14.11.2017 gün ve 30240 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikle Yönetmeliğin “Başka memurluklardan naklen geçiş” başlıklı 18’inci maddesi, “Diğer kamu kurum ve kuruluşları veya belediye hizmet birimlerinde asıl memur kadrosunda çalışanlardan, itfaiye erliğine geçmek isteyenler; 30 yaşını aşmamaları, 15/A maddesinin birinci fıkrasının (b), (c), (e), (f) bentlerindeki şartları taşımaları ve 15/E maddesinde öngörülen sınavda başarılı olmaları kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ve diğer mevzuat hükümlerine uyularak itfaiye eri kadrosuna atanabilir.” şeklinde değiştirilmiştir. İtfaiye erliğine ilk defa atanacaklarla ilgili düzenlemeler Yönetmeliğin 15, 15/A, 15/B, 15/C, 15/Ç, 15/D, 15/E, 15/F ve 15/G maddelerinde yer almıştır. “Sınava kabul için ön şartlar” başlıklı 15/A maddesinde, sınava katılmak isteyenlerin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48’inci maddesinde belirtilen genel şartları taşımaları, en az lise veya dengi okul mezunu olmaları, tartılma ve ölçülme aç karnına, soyunuk ve çıplak ayakla olmak kaydıyla erkeklerde en az 1.67 metre, kadınlarda en az 1.60 metre boyunda olmak ve boyun 1 metreden fazla olan kısmı ile kilosu arasında (+,-) 10 kilogramdan fazla fark olmaması, sınavın yapıldığı tarihte 30 yaşını doldurmamış olmaları, geçerlilik süresi dolmamış KPSS puan türünden sınav duyurusunda belirtilmiş olan asgari puanı almış olmaları, sağlık açısından kapalı mekan, dar alan ve yükseklik gibi fobisi olmaması kaydıyla itfaiye teşkilatının çalışma şartlarına uygun olmaları, itfaiye teşkilatının ihtiyacına göre belirlenen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu hükümlerince verilen sürücü belgesine sahip olmaları gerektiği, 15/E maddesinde adayların bilgi ve yeteneklerini ölçecek şekilde yazılı veya sözlü ile uygulamalı olmak üzere iki bölüm halinde sınav yapılacağı, 16/B maddesinde ataması yapılanların sınavla ilgili belgelerin ilgililerin özlük dosyalarında saklanacağı, 16/C maddesinde sekretarya hizmetlerinin insan kaynaklarından sorumlu birim tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.

Belediye İtfaiye Yönetmeliği'nde itfaiye teşkilatının personelinin görev ve yetkileri, mesleğe alınmaları ve nitelikleri ile unvanların düzenleniş biçimi bir bütün olarak değerlendirildiğinde, itfaiye personelinin göreve alınmasının belli niteliklere bağlandığı görülmektedir Görevin özelliği de bunu gerektirmektedir. Bu bağlamda naklen geçişlerde uygulanacak kurallar ayrı bir maddede belirtilmiştir.

06.06.2000 gün ve 24071 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Personel Başkanlığının 2000/2 sayılı 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanununa Tabi Olarak İstihdam Edilen Uzman Erbaşların Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Atanmalarına İlişkin Tebliğ'de, 3269 sayılı Uzman Erbaş Kanunu'na göre istihdam edilen uzman erbaşların 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'na tabi bulunmaları sebebiyle diğer personel kanunlarına tabi herhangi bir kamu kurum ve kuruluşuna naklen atanamayacakları, ancak 3269 sayılı Kanun'a göre uzman erbaş kadrolarında istihdam edilmeleri sebebiyle 657 sayılı Kanun'un 54’üncü maddesi de dikkate alınarak azami adaylık süresi kadar çalışılmış ve kendi istekleriyle sözleşmelerini feshetmiş olmak kaydıyla uzman erbaşların, 657 sayılı Kanun'un 97’nci maddesinde belirtilen sürelere bağlı olmaksızın yürürlükteki Başbakanlık genelgeleri çerçevesinde açıktan atama izni alınması suretiyle aynı Kanunun 92’nci maddesine göre koruma ve güvenlik görevlisi kadroları ile kurumların görevde yükselme yönetmeliklerinde bu düzeyde belirledikleri diğer kadrolara atanmalarının hizmet ihtiyaçları göz önünde bulundurularak kamu kurum ve kuruluşlarının takdirinde bulunduğu belirtilmiştir. 08.07.2009 gün ve 7302 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Devlet Personel Başkanlığı 1 Seri Numaralı Kamu Personeli Genel Tebliği ile 06.06.2000 tarihli ve 24071 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “3269 sayılı Uzman Erbaş Kanununa Tabi Olarak İstihdam Edilen Uzman Erbaşların Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarına Atanmalarına İlişkin Tebliğ” yürürlükten kaldırılmıştır. Ancak 1 Seri Numaralı Kamu Personeli Genel Tebliğinde de benzer açıklamalar yer almıştır.

Uzman erbaş olarak çalışıp istifa ederek kurumların 657 sayılı Kanun’a tabi kadrolarına atanmak istediklerinde kadronun gerektirdiği niteliklerin aranması gerekir. İtfaiye erliğine iki şekilde atama yapılmaktadır. Birinci olarak ilk defa itfaiye eri olarak işe alınma olup bununla ilgili şartlar ve sürecin nasıl olacağı yönetmelikte ayrıntılı olarak belirtilmiştir. Diğeri ise başka kadroda çalışanların itfaiye erliğine naklen atanmasıdır. Belirtilen iki şekil dışında itfaiye erliğinde istihdam türü bulunmamaktadır. Naklen itfaiye erliğine ataması yapılan kişilerin dosyalarında gerekli şartların sağlandığına veya incelemenin yapıldığına ilişkin bilgi bulunmamaktadır. Kiminin atanma tarihinde yönetmelikte aranan şartın tutmadığı görülmekle birlikte genelde sınavın yapıldığına dair belgelerin olmadığı görülmüştür. Yönetmeliğe uygun yapılmayan bu atamaların iptal edilerek bu kişilerin uygun kadrolara atamalarının yapılması gerekir.

1 kişi 13.02.2013 tarihinde bilgisayar işletmeni kadrosundan itfaiye erliğine, 1 kişi 31.03.2014 tarihinde 50 yaşında şoför kadrosundan itfaiye erliğine, 12 kişi 20.04.2012 tarihinde

uzman çavuş kadrosundan itfaiye erliğine, 1 kişi 27.03.2013 tarihinde uzman çavuş kadrosundan itfaiye erliğine, 1 kişi 05.11.2013 tarihinde memur kadrosundan itfaiye erliğine, yönetmelikte aranan şartlar yerine getirilmeden ve sınav yapılmadan atanmışlardır. Yukarıda atamaları belirtilen kişilerin durumu 2019 yılı Denetim Raporunda yer almasına karşın her hangi bir işlem yapılmamıştır. Ancak aynı şekilde 2019 yılı Denetim Raporunda yer alan 19 kişinin naklen itfaiye erliğine atanmaları yönetmeliğe uygun olmasa da, 15.02.2021 tarihi itibariyle uygun kadrolara atamaları yapılmıştır.

2020 yılı için yapılan incelemede 1 personelin 02.01.2020 tarihinde açıktan ve naklen Sulusaray Belediye Başkanlığına zabıta memuru olarak ve 08.08.2020 tarihinde naklen Kayseri Büyükşehir Belediyesine itfaiye eri olarak atandığı, dosyasında boy ve kilo ile sınav şartının sağlanıp sağlanmadığına dair herhangi bir evrak bulunmadığı gibi İtfaiye Yönetmeliğine göre naklen geçişte yaş sınırı 30 yaş olup, bu kişinin naklen itfaiye erliğine atanmasında 32 yaşında olduğu görülmektedir. Bu kişinin zabıta memurluğuna atanmasında Zabıta Yönetmeliğinde istenen şartlar yerine getirilmeden ve sınav yapılmadan atandığı anlaşılmaktadır.

Kamu idaresi cevabında 19 personelin 15.02.2021 tarihinde itfaiye eri kadrosundan alındıkları, 15 personelin uygun kadrolara kurumda yapılan mülakatlar sonucu alındığını ve yapılan işlemin doğru olduğu ifade edilmiştir. Kamu idaresi cevabında mülakatlar sonucu alındığı ifade edilmiş ise de, gerek dosyalarında gerekse de kurum kayıtlarında İtfaiye Yönetmeliğine uygun sınavın yapıldığına ilişkin her hangi bir belge bulunmamaktadır. Belge olmadan bu kişilerin istenen şartları sağladıkları sonucuna nasıl vardıkları anlaşılamamıştır. Dolayısıyla idare savunmasında belirtilen mülakat yapıldığının dayanağı bulunmamaktadır.

Söz kosusu personellere ilişkin ayrıntılı bilgi Denetim Taslak Raporu ile İnsan Kaynakları ve Eğitim Daire Başkanlığında bulunmaktadır.

22.02.2007 gün ve 26442 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik’in “İtfaiye personeli” başlıklı 18’inci maddesinde, “Belediyeler, itfaiye biriminin görevlerini göz önünde bulundurarak, itfaiye personeli dışında diğer hizmet sınıflarında bulunan personeli ihtiyaç halinde, mevcut kadroları ile itfaiye teşkilatında görevlendirebilir.” denilmektedir. Görüleceği üzere ihtiyaç duyulması halinde personel mevcut kadroları ile görevlendirilecektir. Bu madde itfaiye personelliğine atanma hakkı vermemektedir. İdare cevabında sözlü yapıldığı belirtilmiş ise de, kanıtlayıcı belge bulunmadığından dolayı bunun kabul edilebilir bir yönü bulunmaktadır.

Yönetmeliğe uygun olarak naklen itfaiye erliğine atamaları yapılamayacak kişilerin atanması yönetmeliğe aykırılık teşkil ettiğinden bu kişilerin itfaiye erliğine yapılan atamalarının iptal edilerek uygun kadroya atanmaları gerekir.