Şirket ile İstanbul Elektrik Tramvay ve Tünel İşletmeleri Genel Müdürlüğü (İETT) arasında imzalanan sözleşme gereği Şirketin alacağını devir veya temlik etmemesi gerekirken bu hususa riayet edilmediği görülmüştür.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasında; Mezkûr Kanun’da belirtilen haller dışında sözleşme hükümlerinde değişiklik yapılamayacağı ve ek sözleşme düzenlenemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “Sözleşmede değişiklik yapılması” başlıklı 15’inci maddesinde de; sözleşme imzalandıktan sonra, sözleşme bedelinin aşılmaması ve idare ile yüklenicinin karşılıklı olarak anlaşması kaydıyla; sadece işin yapılma veya teslim yeri ile işin süresinden önce yapılması veya teslim edilmesi kaydıyla işin süresinin ve bu süreye uygun olarak ödeme şartlarının değiştirilebileceği hükmü tesis edilmiştir.

Şirket ile İETT arasında 2021/238275 ihale kayıt numaralı “ÖHO Araç İçi Kamera, Görüntü, Ses ve Şarj Üniteleri Sistemleri Mal Alımı”na Ait Sözleşme 11.06.2021 tarihinde 108.705.950,00+KDV bedelle imzalanmıştır. Sözleşmenin “Ödeme yeri ve şartları” başlıklı 12’nci maddesinde;

“(…)

12.2.3.2. Yüklenici yapılan işe ilişkin hakediş ve alacaklarını başkalarına devir veya temlik edemez.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Yapılan incelemede, yüklenici firma konumunda olan Şirketin, İETT’den olan alacaklarını devir veya temlik etmemesi gerekirken bu hususa riayet etmediği tespit edilmiştir.

Şöyle ki; 11.03.2022 tarihinde, QNB Finans Faktoring AŞ’ye gönderilen ve İETT ile Şirket yetkilileri tarafından imza edilen yazı doğrultusunda Sözleşmede yer alan; “Yüklenici yapılan işe ilişkin hakediş ve alacaklarını başkalarına devir veya temlik edemez.” düzenlemesinin 31.500.000,00 TL için kaldırılmasına ve söz konusu tutarın QNB Finans Faktoring AŞ’ye temlik edilmesine karar verilmiştir. 14.03.2022 tarihinde de; temlik eden

İSBAK AŞ, lehine temlik yapılan QNB Finans Faktoring AŞ, muhatap İETT olacak şekilde ve temlik alınan fatura tutarı 31.500.000,00 TL olarak noter tasdikli sözleşme imzalanmıştır. Ayrıca söz konusu temlik işlemi nedeniyle Şirket faiz giderine katlanmak durumunda kalmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından özetle; COVID-19 pandemisi nedeniyle İETT'nin gelirlerinin, toplu ulaşım faaliyetlerindeki azalmanın etkisiyle büyük ölçüde düştüğü, bunun sonucu olarak söz konusu idarenin ödemelerinde maaş ve yasal mali yükümlülüklere öncelik verdiği, İSBAK AŞ’nin de içinde bulunduğu tedarikçilerine ise ödemelerini vadesinde yapabilmek için İBB meclisine kredi limiti başvurusunda bulunduğu ancak olumlu yanıt alamadığı, dolayısıyla Şirkete 2020, 2021 ve 2022 yıllarında İETT tarafından bazı dönemlerde vadesinde ödeme yapılamadığı, ihaler kapsamında akdedilen sözleşmelerde fiyatlar “sabit birim fiyat” olarak belirlenmiş ise de, gerek Pandemi ve gerekse dünyada ve ülkemizde devam edegelen enflasyonist ortam ve öngörülemez şekilde artan asgari ücret nedeniyle artan maliyetlerden dolayı, kamu hizmetlerinin aksamaması adına makul ve nakdi ödeme alma zarureti doğduğu belirtilmiştir. Bu soruna çözüm olarak, İETT tarafından Şirkete ihale edilen sözleşmeler kapsamında ifa edilen kamusal hizmetlerin aksamaması adına İETT tarafından tevdi edilen “alacağın temlikine muvafakat” konulu resmi yazı ile temlik yasağı kaldırılarak alacağın temliğinin gerçekleştirildiği ifade edilmiştir.

Her ne kadar Şirket tarafından gönderilen savunmada söz konusu temlik işleminin zorunluluktan kaynaklandığı ifade edilse de; sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmede değişiklik yapılabilecek haller 4735 sayılı Kanun’un 15’inci maddesinde açık olarak hüküm altına alınmıştır. Söz konusu hükme aykırı olarak Şirket alacağının temlik edilmesi hatalı bir uygulamadır.

Sonuç olarak, Şirket tarafından yürütülen iş ve işlemelerde sözleşme hükümlerine aykırı hareket edilmemesi, sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmede mevzuatın izin verdiği hususlar dışında herhangi bir değişiklik yapılmaması gerekmektedir.