Karar Künyesi
Belediyenin, ihale yapılmak suretiyle temin edebileceği öngörülebilir, rutin mal ve hizmetleri, doğrudan temin yöntemiyle parça parça ve çok yüksek tutarda satın aldığı görülmüştür.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun Hesap verme sorumluluğu başlıklı 8’inci maddesinde “Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.” denilmektedir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde;
“İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez.
Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.” denilmektedir.
İdarenin 2020 yılında temin ettiği mal ve hizmetlerin tutarlarının alım yöntemlerine göre dağılımı ve bunların birbirlerine olan oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
Tablo 8: İdarenin Mal ve Hizmet Alım Yöntemlerinin Tutarları ve Dağılımı
Mal ve Hizmet Alım Yöntemleri | Tutar –TL / Oran % | |
A | 2020 yılında toplam ihaleli alım tutarı | 61.354.956,81 |
B | Pazarlık Usulü ile Alım Tutarı | 5.014.918,74 |
C | Belli İstekliler arasında Yöntemi İle Alım Tutarı | 4.607.780,00 |
D | Açık İhale İle Alım Tutarı | 51.732.258,07 |
E | Toplam 22/d Alım Tutarı | 20.095.564,36 |
F | Pazarlık usulü ve Doğrudan Temin Alım Tutarı (B+E) | 25.110.483,10 |
G | İhaleli ve Doğrudan temin Toplam Alım Tutarı (A+E) | 81.450.521,17 |
H | İhalesiz Alımın Toplam Alım Tutarına Oranı % (E/G*100) | 24,67 |
I | Açık İhale Dışında Alım Tutarının Toplam Alıma Oranı % (F/G*100) | 30,83 |
İdarenin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22/d maddesine dayanarak doğrudan temin suretiyle parça parça aldığı mal ve hizmetlerin toplam tutarının 20.095.564,36 TL olduğu görülmüştür. Bu tutarın İdarenin 2020 yılında yapmış olduğu toplam mal ve hizmet alımlarının
% 24,67’si olduğu, açık ihale yönetimi dışındaki yöntemlerle yapılan alımların tutarının toplam alım tutarına oranının ise % 30,83 olduğu tespit edilmiştir.
Doğrudan temin suretiyle yapılan alımların, yıllık ihtiyaç olarak öngörülebilir ve rutin nitelikte olup, belirli tutarın üstünde olanları (Covid 19 salgını kapsamındaki mal alımları hariç tutulmuştur) incelendiğinde, aşağıdaki tabloda gösterildiği şekilde bir dağılım olduğu tespit edilmiştir. Alım bazında verilen tutarlar en az tutarlar olup, yevmiye defterindeki muhtemel kayıt noksan ve hataları nedeniyle gerçek tutarlar tablodaki tutarlardan daha yüksek olabilir. Söz konusu alımların incelenmesinde alınan mal ve hizmetlerin İdarenin rutin hizmetlerine ilişkin olduğu, bunların geçmiş yıllardaki gerçekleşme tutarları ve zamanları incelenerek cari yıl alım tutarlarının makul bir hata payı ile tespit edilebileceği anlaşılmıştır.
Tablo 9: İdarenin Doğrudan Temin Suretiyle Alımlarının Mal ve Hizmet Çeşitlerine Dağılımı ve Toplam Tutarları
Sıra No | Mal ve Hizmet Alım Konusu | Alım Yapılan Muhasebe Hesap Kodu | Belirtilen Hesap Kodundan 22/d Kapsamında Alım Tutarı - TL |
1 | Temizlik Malzemesi | 150.5.2.0.0 | 339.295,77 |
2 | Bakım Onarım | 630.3.8 | 491.377,82 |
3 | Taşıt Makine Teçhizat Bakım Onarım | 630.3.7.3 | 2.987.840,21 |
4 | Bilgisayar ve Sunucular | 255.02.01 | 657.259,08 |
5 | Taşıtlar Grubu Yedek Parçaları | 150.13.03 | 1.867.692,23 |
6 | Makineler ve Aletler Grubu Yedek Parçaları | 150.13.01 | 885.864,89 |
7 | Temizlik Malzemeleri | 150.05.01 | 221.733,96 |
8 | Elektrik-Elektronik ve Aydınlatma Malzemeleri | 150.12.04 | 1.024.098,78 |
9 | Giyecekler | 150.06.01 | 642.262,06 |
10 | Etüt-Proje Bilirkişi Ekspertiz Giderleri | 630.3.5.1.1 | 544.391,81 |
11 | İlk Madde ve Malzeme | 150.12.(04 hariç) | 3.186.773,39 |
12 | Medikal Malzemeler | 150.3.3 | 596.639,74 |
13 | Temizleme ve Dezenfeksiyon Solisyonları | 150.5.3 | 463.864,29 |
14 | Haberleşme Cihazları | 255.2.4 | 209.335,98 |
15 | İlaçlar ve Farmakolojik Ürünler | 150.3.1 | 171.845,93 |
16 | Diğer 255 Demirbaşlar | 255 | 1.340.406,00 |
Toplam Tutar - TL | 15.630.681,94 |
İdarenin açıklanan tespitler doğrultusunda, mal ve hizmet alımlarına ilişkin ihale mevzuatına uygun davranmadığı, ihale yapılmak suretiyle alınabilecek ihtiyaçlarını doğrudan temin suretiyle aldığı, böylelikle söz konusu alımlar için ihaleli alımların getireceği maliyet avantajlarını yitirdiği düşünülmektedir.
Belediyenin, kaynaklarının verimli ve tutumlu kullanılmasını sağlamak için ihtiyaçlarını düşük maliyetlerle ve zamanında karşılamak üzere; aynı nitelikte olan, miktar ve zaman olarak önceden öngörülebilir ihtiyaçlarını ihale yöntemiyle karşılaması ve doğrudan temin sınırlarının altında kalmak amacıyla aynı nitelikteki alımları kısımlara bölmemesi gerekmektedir.
Bununla birlikte, İdare tarafından verilen cevapta ilerleyen dönemlerde ihtiyaçların ihale yapılması suretiyle teminine özen gösterileceği belirtildiğinden, bu konuda sonraki denetimlerde yeniden değerlendirme yapılacaktır.