Şirketin 2022 faaliyet yılında gelirleri, giderleri ve diğer faaliyet unsurları için bütçe yapılmadığı görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun yönetim kurulunun görevleri ve yetkilerinin düzenlendiği “1. Genel olarak” başlıklı 374’üncü maddesinde;

“Yönetim kurulu ve kendisine bırakılan alanda yönetim, kanun ve esas sözleşme uyarınca genel kurulun yetkisinde bırakılmış bulunanlar dışında, şirketin işletme konusunun

gerçekleştirilmesi için gerekli olan her çeşit iş ve işlemler hakkında karar almaya yetkilidir.”

denilmiş, “2. Devredilemez görev ve yetkiler” başlıklı 375’inci maddesinde ise;

“ (1) Yönetim kurulunun devredilemez ve vazgeçilemez görev ve yetkileri şunlardır: (...)

c) Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli düzenin kurulması. (...) ” hükümlerine yer verilmiştir.

6102 sayılı TTK’nun 375’inci maddesinin gerekçelerinde ise “Üst düzeyde yönetim ile kastedilen, genel işletme politikası başta olmak üzere, yatırım, finansman, temettü gibi politikaların hedeflerinin karara bağlanması, bunlara ulaşılması için seçilen araçların gösterilmesi, hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığının veya ulaşılıp ulaşılmayacağının belirlenmesi, bütçe uygulamasının kontrolü ve stratejilerin tespitidir.” ve “Finansal planlama, bütçeleme ile yeterli likiditenin sağlanmasının güvence altına alınmasını ifade eder” denilmiştir.

Bilindiği üzere, modern işletmelerde yönetim fonksiyonunun en önemli unsuru olan planlamanın bir aracı olarak bütçe, işletmelerin hedeflediği amaçlarına ulaşmalarında gerekli eylemlerin yerine getirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan kaynakların nasıl sağlanacağını ve nerelerde kullanılacağının plânlanmasıdır. İşletme bütçesinin bu temel fonksiyonunun yanında, karar alma sürecini kolaylaştırması, etkin bir maliyet ve para yönetimine kavuşulması, proje ve faaliyetleri için uygun kaynaklar tahsis edilebilmesi, faaliyetlerin performansı ve verimliliğinin takibi, hedeflere daha sorunsuz bir şekilde ulaşılması, finansal sorunlar ortaya çıkmadan önlenmesi, işletme yönetiminin daha iktisadi davranmaya teşvik edilmesi, gelecek dönemlerde yaşanması olası sorunların öngörülüp önlemler alınması, faaliyetlerinin etkin bir biçimde denetiminin sağlanması gibi bir çok faydaları bulunmaktadır.

Diğer taraftan, Yönetim Kurulu tarafından kabul edilen bütçe, belirlenmiş hedeflere ulaşmada gereken harcamaların yapılması ve diğer faaliyetlerin yerine getirilmesi için bir yetkilendirme ve görevlendirme anlamına da gelmektedir.

Yapılan incelemede; Şirket tarafından 2021 yılı faaliyet dönemi için amaçlarına, hedeflerine ve politikalarına dayalı olarak herhangi bir bütçe hazırlanmadığı tespit edilmiştir.

Her ne kadar, Şirket’in bir teşkilatı ve personeli bulunmayıp, faaliyetleri sınırlı da olsa, günümüz koşullarında herhangi bir işletmenin veya kurumsal bir yapının faaliyetlerinin planlanmaması mümkün görünmemektedir. Bu nedenle iyi bir mali yönetimin gereği olarak finansal planlama düzeninde öncelikle 6102 sayılı Kanun'un ilgili hükümlerine göre yönetim kurulu tarafından bütçenin hazırlanmasının sağlanması ve onaylanması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında "şirketler için zorunluluklar belirlenmemiş olsa da; faaliyetlerin etkin biçimde denetlenmesi ve faaliyetlerin takibi, ortaya çıkan veya çıkacak sorunlar ile ilgili karar alma süreçlerinde yönetim kurulu tarafından sürekli bilgi alışverişi sağlandığı, şirketlerde yıl içinde yürütülen mali faaliyetlere ilişkin mali tablolar genel kurulun onayına sunulduğu, şirketin faaliyet alanının genişlemesine paralel olarak personel istihdamı da artacak ve bulgu doğrultusunda; etkin bir finansal planlama oluşturulacağı" ifade edilmiş ise de bu tür işlemler bulgumuzda da açıklandığı gibi modern işletmeler için elzem olan bütçe yapılmamasının gerekçesi olamaz. Ayrıca cevapta bahsedilen faaliyetler bütçe yapılması halinde daha görünür, somut, şeffaf ve sorgulanabilir hale gelecektir.

Sonuç olarak faaliyet dönemi başlamadan gerçekçi bir yaklaşımla belirlenecek hedeflerin yanı sıra, bütçelemenin bir planlama faaliyeti olduğu ve aynı zamanda yetkilendirme anlamına geldiği de göz önünde bulundurularak, yıllık işletme bütçesinin hazırlanarak onaylanması gerektiği değerlendirilmektedir.