İdare tarafından gerçekleştirilen bazı ihalelerde işin yapım süreci çok önceden tamamlanmasına rağmen kabul işlemlerinin yapılmadığı, birçok yapım işinde geçici ve kesin kabul tarihi arasındaki sürenin idari şartnamede öngörülen teminat süresinin oldukça üzerinde olduğu tespit edilmiştir.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Teminat süresi” başlıklı 42’nci maddesinde; geçici ve kesin kabul tarihi arasında geçecek sürenin teminat süresi olduğu, sözleşmesinde aksine bir hüküm yoksa teminat süresinin on iki aydan az olamayacağı belirtilmiştir.

Aynı Şartname’nin 44’üncü maddesinde kesin kabul için belirlenen tarihte yüklenicinin yazılı müracaatı üzerine, kesin kabul komisyonu oluşturularak kesin kabul işleminin yapılacağı, yüklenicinin belirlenen tarihte kesin kabul başvurusunda bulunmaması halinde idarece re’sen kesin kabul işlemlerine başlanabileceği belirlenmiştir. Geçici ve kesin kabuller arasında yüklenici tarafından yapılması gereken sürekli bakım niteliğindeki işlerin sözleşme uyarınca yapılıp yapılmadığının kabul komisyonu tarafından incelenerek tespit edileceği ve yüklenicinin tüm yükümlülüklerini yerine getirmiş olduğu ve kendisine yüklenebilecek kesin kabule engel bir kusur ve eksiklik görülmediği takdirde kesin kabul tutanağının düzenleneceği hüküm altına alınmıştır. Bunun sonucunda kesin kabul tutanağının yetkili makam tarafından onaylanması ile kesin kabul işleminin tamamlanacağı düzenlemesi yapılmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, yapım işlerinde ihale dokümanlarında öngörülen teminat süresinin bitiminde kesin kabul komisyonunun kurularak kesin kabul işlemlerinin tamamlanması ve tutanağın imzalanması ile kesin kabul işlemlerinin tamamlanması gerektiği anlaşılmaktadır.

Kesin kabul işlemlerinin geç yapılması ise; zaman içerisinde idarece inşaatta yapılan değişiklikler, eklemeler ve kullanım sonucu oluşacak hasarlarda yüklenici kusurlarının gizlenmesine neden olabileceği için yükleniciden kaynaklı kusurların sağlıklı tespit edilememesine ve güvenilir bir kesin kabulün yapılmasına engel teşkil edeceği, süreye bağlı kesin teminatların süresinin bitmesi sonrasında tespit edilecek olası kesin kabul eksiklerinin idarece yüklenicinin nam ve hesabına yaptırılması ve bedelinin tahsilini zorlaştıracağı, yüklenicinin ölümü, iflası vb. durumlarda kabul sırasında tespit edilebilecek eksik ve kusurların giderilmesinin imkansız hale gelebilmesine neden olacağı, sürecin uzamasıyla kabul aşamasında tespit edilecek eksik ve kusurlarda sorumlu kamu görevlilerinin sorumluluğunun tespitini zorlaştıracağı gibi olumsuz sonuçların ortaya çıkma olasılığını oldukça güçlendirmektedir.

Ancak yapılan incelemede, idare tarafından yapılan ve aşağıdaki tabloda örnekleri gösterilen bazı ihalelerde yapım işlerinin uygulama ve kontrol süreçlerinde görev alan personellerin sık sık değiştirilmesi sonucunda ciddi aksaklıklar yaşandığı, yapım işlerine ilişkin inşaat faaliyetleri uzun zaman önce sonlandırılmış olmasına rağmen yıllar boyunca geçici ve dolayısıyla kesin kabul işlemlerinin yapılmadığı, ayrıca teminat sürelerinin bitiş tarihlerinin üzerinden oldukça zaman geçtikten ve yüklenicilerden alınan teminat mektuplarının geçerlilik süreleri dolduktan sonra kesin kabul işlemlerinin gecikmeli olarak yapıldığı görülmüştür.

‌Tablo 12: Kabul İşlemlerinin Hatalı Yapıldığı İşler

Kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususa katılındığı ve gerekli çalışmaların başlatıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, geçici ve kesin kabul işlemlerinin geciktirilmeksizin ve idarenin hak kaybına uğramasını önleyecek şekilde mevzuata uygun olarak yapılması gerekmektedir.