İdarenin, bazı taşınmazlarının işgal edilmesi nedeniyle bu taşınmazlar üzerindeki işgalciler adına ecrimisil tahakkuku gerçekleştirdiği, ancak tahakkuk eden söz konusu ecrimisil alacaklarından vadesi geçenler bulunmasına rağmen bunlar için takip ve tahsil işlemlerinin yeterli düzeyde yapılmadığı görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 18’inci maddesine göre, büyükşehir belediyesinin hak ve menfaatlerini izleme, alacak ve gelirlerinin tahsilini sağlama görevleri büyükşehir belediye başkanına verilmiş ve bu konuda büyükşehir belediye başkanı birinci derecede sorumlu kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 8’inci maddesinde, her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu oldukları ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda bulundukları belirtilmiştir.

Kanun’un 38’inci maddesine göre de kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanlar, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.

Mezkûr Kanun’un “Malî hizmetler birimi” başlıklı 60’ıncı maddesinde, malî hizmetler birimi tarafından yürütülecek işler sayılmış ve ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirme ile gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmenin söz konusu birim tarafından yerine getirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Aynı Kanun’un 61’inci maddesinde ise, muhasebe yetkilisine gelirlerin ve alacakların tahsili görevi verilmiştir.

Diğer yandan, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 1’inci maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesi gereğince, ecrimisil alacakları amme alacağı kapsamındadır. 6183 sayılı Kanun’un “Tahsil zamanaşımı” başlıklı 102’nci maddesinde;

“Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlarındaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur.

Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur.” hükmü yer almaktadır.

Kanun’un 103’üncü maddesinde de tahsil zamanaşımını kesen haller sayılmış, bu hallerden birinin vuku bulması halinde zamanaşımının kesileceği ve kesilmenin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren ise zamanaşımının yeniden işlemeye başlayacağı ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, İdarece düzenlenen ecrimisil ihbarnamesinde belirtilen vade süresi dolmuş ve 31.12.2022 tarihi itibariyle vadesi geçmiş olan toplam 242.661.207,00 TL ecrimisil alacağının bulunduğu, bu alacağın 85.466.588,00 TL’lik kısmı için takip işlemlerinin başlatıldığı, ancak geriye kalan 157.194.619,00 TL’lik kısmı için henüz takip işlemlerinin başlatılmadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; Emlak Yönetim Sistemi (EBİS) üzerinde yapılan iyileştirme ve geliştirmeler ile tahakkuk eden söz konusu ecrimisil alacaklarından vadesi geçenlerin düzenli olarak takibi sağlanmaya başlandığı bu kapsamda 2023 yılının ilk beş ayında 205 adet ihbarname (42,1 milyon TL) için takip işlemi yapıldığı, ilaveten, ecrimisil işlem dosyalarının tasnifi için çalışmaların yürütüldüğü bu kapsamda EBİS’te kaydı bulunmayan geçmiş dönemlerde gönderilmiş olan ihbarnamelerle ilgili tetkikler yapıldığı tespit edilen eksik verilerin sistemde tamamlanması ve takibinin sağlanması için de ayrıca çalışmaların yürütüldüğü, dava süreci devam edenler haricinde gelen ecrimisil dosyalarına 6183 sayılı Kanuna göre gerekli yasal işlemlerin yapıldığı ve işlem yapılmayan dosya bulunmadığı ifade edilmiştir. İdare cevabından bulguya iştirak edildiği anlaşılmaktadır.

Netice olarak; İdarenin alacaklarının tahsilini süresi içinde gerçekleştirmesi, vadesi geçen her alacak için zamanaşımını kesecek veya durduracak işlemler yapması ve en nihayetinde zamanaşımı süresi dolmadan tahsilatı gerçekleştirerek muhtemel gelir kaybının önüne geçmesi Belediye gelirlerinin artırılması açısından önem arz etmektedir.