Belediye mücavir alanı içinde kalan sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerine ait tarifenin belirlenmediği, söz konusu gelir kaleminin takip ve tahsilinin yapılmadığı görülmüştür. Söz konusu husus 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer almaktadır.

655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye istinaden çıkarılan “Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik” 27.12.2012 tarih ve 28510 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Bu Yönetmelik hükümlerine göre; işletmeciler, elektronik haberleşme hizmeti sunmak için gerekli şebeke ve altyapıyı kurmak, kaldırmak, bakım ve onarımını yapmak gibi amaçlarla kamu ve özel mülkiyet alanlarının altından, üstünden ve üzerinden geçmeleri için tanınan haklar karşılığında bu Yönetmelikte belirtilen tarifeler esas alınarak geçiş hakkı sağlayıcısına ücret ödeyeceklerdir. Bu amaçlarla, işletmecilerle geçiş hakkı sağlayıcıları arasında anlaşma yapılacağı ve geçiş hakkına ait ücretlerin ödeme şeklinin de anlaşmada yer alacağı yine aynı Yönetmelikte ifade edilmiştir.

Yönetmeliğin “Geçiş hakkı ücretleri” başlıklı 9’ncu maddesinde; geçiş hakkı kullanımında gerçek ve özel hukuk tüzel kişilerine ait mülkiyet alanları dışında kalan yerler için geçiş hakkı sağlayıcısı tarafından, geçiş hakkını kullanan işletmeciden talep edilen geçiş hakkı ücretinin Geçiş Hakkı Ücret Tarifesinde belirtilen fiyatları aşamayacağı, tapuda kamu kurum ve kuruluşları adına kayıtlı taşınmazlar için belirtilen ücret üst sınırı hariç olmak üzere, Geçiş Hakkı Ücret Tarifesinde yer alan üst sınırları belirten fiyatların her mali yılın başında Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırılarak tespit edileceği, ilk yıldan sonraki geçiş hakkı ücretlerinin bir önceki yıl geçiş hakkı ücretine en fazla Türkiye İstatistik Kurumunca yayımlanan Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) oranında artırım

yapılması suretiyle tespit edileceği, geçiş hakkının kullanılması süresince geçiş hakkının kullanılmasından dolayı mevcut bir yapının, yolun, zeminin tekrar eski haline getirilmesine ilişkin iş ve işlemlerin hangi tarafça yapılacağının geçiş hakkı sağlayıcısı tarafından belirleneceği, maliyetinin işletmeci tarafından karşılanması suretiyle bu iş ve işlemlere ilişkin bedellerin belirlenmesinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bu işlere ilişkin birim fiyatlarının dikkate alınacağı hususları belirtilerek geçiş hakkı ücretlerine ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.

Aynı Yönetmelikte; işletmeci ve geçiş hakkı sağlayıcısının geçiş hakkına ilişkin anlaşmayı Yönetmelikte belirlenen ilkeler doğrultusunda serbestçe yapabileceği, geçiş hakkına ait ücretlerin ödeme şeklinin sözleşmede yer alacağı hüküm altına alınmış ve ayrıca 01.01.2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere Geçiş Hakkı Ücret Tarifesi Üst Sınırları Tablosu Yönetmeliğe eklenmiştir.

Kurumca, yukarıda belirtilen düzenlemeler çerçevesinde; geçiş hakkı ücret tarifeleri belirlenmeli, geçiş hakkı sağlayıcısı olarak işletmecilerden geçiş hakkı bedellerinin takip ve tahsiline yönelik işlemler eksiksiz bir şekilde yapılmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; Telekomünikasyon Altyapı ve Şebekelerinden Alınması Gereken Geçiş Hakkı Bedeli Tarifesinin belediye meclisinin 16.10.2018 tarih ve 69 sayılı kararıyla kabul edilen 2019 yılı gelir tarifesinin 54’üncü maddesine “Harcamalara Katılım Payı” başlığı altında konulduğu ve müracaat olması halinde bu tarifeye göre geçiş hakkı bedelinin hesaplanarak tahsil edileceği ifade edilmiş, cevap ekinde ilgili meclis kararı gönderilmiştir.

Sonuç olarak Bulguda da ifade edildiği üzere; Sabit ve Mobil Haberleşme Altyapısı veya Şebekelerinde Kullanılan Her Türlü Kablo ve Benzeri Gerecin Taşınmazlardan Geçirilmesine İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak geçiş hakkı ücretlerine ilişkin tarifenin belirlenmesi ve belirlenen tarifeye göre geçiş hakkı sağlayıcısı işletmecilerden ücret tahsil edilmesi gerekmektedir. İdare cevabı ve eki belgelerden, söz konusu tarifenin belediye meclisinin 16.10.2018 tarih ve 69 sayılı kararıyla kabul edilen 2019 yılı gelir tarifesi içerisinde belirlendiği anlaşılmıştır. Meclisçe belirlenen tarifeye uygun olarak ücret tahsil edilip edilmediği 2019 ve takip eden yıllar denetimlerinde değerlendirilecek olup 2018 yılına ilişkin tespitimiz geçerliliğini korumaktadır.