5 Kalem Kırmızı ve Beyaz Et Alımı ihalesine ilişkin olarak yapılan incelemede rekabeti sınırlayıcı hususların bulunduğu tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde idarelerin, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Mal alımı ihalelerinde istenecek belgeler” başlıklı 54’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında idareler tarafından mal alımı ihalelerinde yeterliğin belirlenmesinde uyulacak ilkeler ve istenecek belgelere yönelik yapılacak düzenlemelerde, Mal Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 26’ncı ve 27’nci maddeleri ile yeterlik kriterlerine ilişkin maddelerinde yer alan hükümlerin esas alınacağı, ayrıca mesleki ve teknik yeterlik kriterleri ile bu kriterlere ilişkin belgelere yönelik yapılacak düzenlemelerde, alımın niteliği ve

ilgili mevzuatın göz önünde bulundurulacağı ifade edilmiştir. Anılan Genel Tebliğ’in 54’üncü maddesinin 2’nci fıkrasında ise ekonomik ve mali yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliğin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere istenecek belgelere ilişkin esaslar belirtilmiş olup, söz konusu belgeler; zorunlu istenecek, istenmeyecek, idarenin takdiriyle istenebilecek belgeler olarak üçlü bir tasnife tabi tutulmuştur. Nitekim bahsi geçen maddenin 2’nci fıkrasının (ö) bendinde mal alımı ihalelerinde; Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi (HACCP), İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi (OHSAS), Bilgi Teknolojisi-Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi, Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi (ISO 22000), Sosyal Sorumluluk Standardı (SA 8000), İyi Hijyen Uygulamaları (GPP) sertifikalarının istenmeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Merkez Yemekhane mutfağında 2020 yılında kullanılmak üzere 5 Kalem Kırmızı ve Beyaz Et Alımı işine ilişkin İdari Şartnamenin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde isteklilerin, kırmızı et üretimini IFS (International Food Standard)’a göre yaptığını belgelemeleri ve bu belgeyi teklif zarfında sunmaları ihaleye katılabilmeleri için şart koşulmuştur.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; Alman, Fransız ve İtalyan Perakendeciler Birlikleri tarafından oluşturulan bir gıda güvenliği ve kalite standardı olan IFS’nin ismi söz konusu standardın belirleyicileri tarafından International Featured Standards olarak değiştirilmiş, gıdaya ilişkin standardın ismi ise nihai olarak International Featured Standards Food olarak belirlenmiştir. Söz konusu standarda ilişkin gereklilikler incelendiğinde; IFS belgesine sahip olmak için 6 gerekliliğin şart koşulduğu, bahsi geçen 6 gereklilikten 1 tanesinin (Kalite ve Gıda Güvenliği Yönetimi başlıklı 2’nci gereklilik) Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi (HACCP)’nin şartlarını yerine getirmek olduğu görülecektir. Kamu İhale Genel Tebliği’nde mal alım ihalelerinde istenemeyeceği açık olarak belirtilen Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi (HACCP) sertifikasına ilişkin gereklilikler IFS sertifikasını temin etmede zorunlu olan 6 gereklilikten sadece 1 tanesini oluşturmaktadır. Dolayısıyla, Kamu İhale Genel Tebliği’nde istenmeyeceği açıkça zikredilen Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi (HACCP) sertifikasına kıyasla temin edilmesi için çok daha geniş bir gereklilik skalası olan IFS belgesinin İdari Şartnamede ihaleye katılabilmek için gerekli bir belge olarak sunulması 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen rekabet ilkesine ters düşmektedir. Ayrıca Küresel Gıda Güvenliği İnisiyatifi (GFSI) tarafından onaylanmış standartlara sahip olan IFS belgesinin uluslararası kabul edilirliğine ilişkin olarak belirtmek gerekir ki; Kamu İhale Genel Tebliği’nde istenmeyeceği açık olarak belirtilen Gıda

Güvenliği Yönetim Sistemi (ISO 22000)’ne ilişkin standartlar Küresel Gıda Güvenliği İnisiyatifi (GFSI) tarafından onaylanmamış, söz konusu ISO 22000 standartlarına ek olarak PAS 220 standartlarını ve HACCP ilkelerini de içeren FSSC 22000 standartları Küresel Gıda Güvenliği İnisiyatifi (GFSI) tarafından onaylanmıştır. Dolayısıyla ISO 22000 belgesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nde açık olarak istenemeyeceği belli iken, ISO 22000 belgesinden çok daha fazla bir gereklilik skalası ve uluslararası kabul edilirliği bulunan IFS belgesinin ihaleye katılabilmek için gerekli bir belge olarak sunulması 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen rekabet ilkesini ihlal etmektedir.

Yukarıda ayrıntılı olarak bahsedildiği üzere; 5 Kalem Kırmızı ve Beyaz Et Alımı ihalesinde IFS belgesinin ihaleye katılabilmek için gerekli bir belge olarak şart koşulması ihalede rekabet şartlarını kısıtlamıştır. Nitekim söz konusu ihalenin kırmızı ete ilişkin bölümüne sadece 1 adet istekli teklif vermiş, ihale üzerinde kalan bu istekli ile kıymalık dana döş için KDV hariç 37,50 TL, yağsız dana kuşbaşı için KDV hariç 51,50 TL, orta yağlı dana kuşbaşı için ise KDV hariç 49,50 TL üzerinden sözleşme imzalanmıştır. Sonuç olarak, kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması için ihalede rekabeti engelleyici belgelerin ihale dokümanında yeterlik kriteri olarak şart koşulmaması gerekmektedir.

Kamu İdaresi cevabında ihale konusu etlere ilişkin sağlık-hijyen koşulları sebebiyle bulgu konusu belgenin istenildiği belirtilse de, mevcut yasal düzenlemeler halihazırda söz konusu sağlık-hijyen koşullarını sağlamaktadır. Ayrıca bulgunun konusu ihalede rekabetin sınırlandırılması ile ilgili olup, bulguda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere IFS belgesinin ihaleye ilişkin idari şartnamede ihaleye katılabilmek için gerekli bir belge olarak yer alması ihalede rekabet ilkesini sınırlamaktadır.