Kamu idaresince yürütülen hurda işlemleri incelendiğinde hem yıl içinde hurdaya ayrılan bazı taşınırların ilgili hesaplarda takip edilmediği hem de hurdaya ayrılarak satışı yapılan taşınırların kayıtlardan düşülmediği anlaşılmıştır.

A- Hurdaya Ayrılan Bazı Taşınırların Kayıtlı Değerleri Üzerinden İlgili Hesaplara Kaydedilmemesi

Kırılma, bozulma veya eskime gibi nedenlerle kullanılamayacak veya tüketilemeyecek hale gelenler ile kullanılma olanağını yitiren maddi duran varlıkların 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına aktarılması gerekirken aktarılmadığı ve kayıtlardan çıkarıldığı görülmüştür.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 178 ve 182’nci maddelerine istinaden; kırılma, eskime ve ekonomik ömrünü tamamlama gibi nedenlerle tesis, makine ve cihaz olma vasfı ortadan kalkan tesis, makine ve cihazlar ile demirbaşların kayıtlı değerleri üzerinden ilgisine göre 253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı veya 255 Demirbaşlar Hesabına alacak, 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına borç; bu varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarının 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak, 257 Birikmiş Amortismanlar ve Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabına borç kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelenmelerde; kırılma, bozulma veya eskime gibi nedenlerle kullanılamayacak hale gelenler ile kullanılma olanağını yitiren toplam 2.812.001,31 TL kayıtlı değeri olan maddi duran varlıkların 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına aktarılmadan kayıtlardan çıkarıldığı tespit edilmiştir.

Maddi duran varlıklardan çıkarılan malzemelerin 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına borç, 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedilmemesi bu hesaplarda 2.812.001,31 TL’lik hataya sebep olmuştur.

B- Hurdaya Ayrılarak Satışı Yapılan Taşınırların Kayıtlardan Düşülmemesi

Kamu idaresince hurdaya ayrılarak satışı yapılan taşınırların kayıtlardan düşülmediği görülmüştür.

27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezî Yönetim

Muhasebe Yönetmeliği’nin 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı’na ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 214’üncü maddesinde, elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabının çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren gelecek yıllar ihtiyacı stoklar ve maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılacağı, “Hesabın işleyişi” başlıklı 215’inci maddesinde, kullanılma olanağını yitiren maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri üzerinden 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına borç, ilgili maddi duran varlık hesabına alacak; ayrılmış olan amortisman tutarının 257 Birikmiş Amortismanlar ve Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı’na borç, 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı'na alacak kaydedileceği hüküm altına alınmıştır.

Mezkûr Yönetmelik’in 215’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabında kayıtlı stok ve varlıklardan satılmak suretiyle elden çıkarılanların, bir taraftan kayıtlı değeriyle 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı’na, satış bedeli ile net değeri arasındaki olumlu fark 600 Gelirler Hesabı’na alacak, satış bedeli 100 Kasa Hesabı veya 102 Banka Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara, ayrılmış olan amortisman tutarları 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı’na, satış bedeli ile net değeri arasındaki olumsuz fark 630 Giderler Hesabı’na borç; diğer taraftan satış bedeli 800 Bütçe Gelirleri Hesabı’na alacak, 805 Gelir Yansıtma Hesabı’na borç kaydedileceği hükme bağlanmıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, çeşitli nedenlerle kullanılma olanağını yitiren maddi duran varlıkların 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı’na aktarılacağı, bunların satılmak suretiyle kayıtlarından çıkarılmasında ise bahsi geçen hesabın alacak çalıştırılacağı, karşılığında ise ilgili hesaplara borç kaydının yapılacağı anlaşılmaktadır.

Yapılan denetimlerde, Kamu İdaresi tarafından 2022 yılı içerisinde 80.080 kg hurdanın 138.360,28 TL karşılığında satılmasına rağmen satış sonucu elde edilen tutarın sadece gelir kaydının yapıldığı, 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı ve 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabından çıkış kayıtlarının ise yapılmadığı görülmüştür. Dolayısıyla, Üniversitenin 2022 yılı bilançosunun aktif tarafında kayıtlı duran varlıkları içerisinde satışı yapılarak elden çıkarılanlar bulunduğu halde bunların halen varlık olarak gözükmeye devam ettiği anlaşılmıştır.

Ayrıca Hurda malzemelerin kaydının yapıldığı 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı bilançoda 27.636.301,66 TL gözükmektedir. Bunun sebebi ise Kamu

İdaresi tarafından geçmiş yıllarda da satılan hurda malzemelerin söz konusu hesaplardan çıkışlarının yapılmamasıdır.

Kamu idaresi bulguya katıldığını belirtmiş olup söz konusu hususların düzeltilmesine ilişkin işlemlere başlanılacağı ifade edilmiştir.

Bu itibarla mali tabloların tam ve doğru bilgi üretebilmesi için İdarenin satılmak suretiyle herhangi bir tasarruf imkânı kalmamış olan taşınırları muhasebe kayıtlarından çıkarması gerekmektedir.