Yıl sonu itibariyle; “294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı” 7.265.713,22 TL borç, “299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı” ise 14.539.368,91 TL alacak bakiyesi vermiştir. Birikmiş amortismanların, elden çıkarılacak stoklar ve hurdalar hesap bakiyesinden fazla olması nedeniyle bilançoda “29 Diğer duran varlıklar” hesap grubunun tutarı, (-)7.273.655,69 TL’dir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin, 294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı açıklamasına ilişkin, “Hesabın niteliği” başlıklı 224’üncü maddesinde bu hesabın, çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılacağı, 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı açıklamasına ilişkin, “Hesabın niteliği” başlıklı 228’inci maddesinde ise bu hesabın, diğer duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı amortismana tabi duran varlıklar için ayrılmış olan amortisman tutarlarını izlemek için kullanılacağı, belirtilmiştir.

Ayrıca 04.11.2015 tarih, 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Muhasebat Genel Müdürlüğü Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği’nin (Sıra No: 47) “Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları” başlıklı 6’ncı maddesinin yedinci fıkrasında; “Çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren amortismana tabi maddi duran varlıklardan 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmesine karar verilenlerin, amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı amortismana tabi tutulur.” denilmektedir.

Söz konusu 47 sıra nolu Tebliğ’e göre, çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların 294 nolu hesaba kaydı yapılırken amortismana tabi tutulmamış kısmının da amortismana tabi tutulması gerekmekte olup, bu şekildeki bir kayıtla 294 ve 299 nolu hesapların bakiyelerinin birbirine eşitliği sağlanmalı, bunun yanı sıra kullanılma olanağını yitirmiş varlıkların defter değeri olmamakla birlikte, henüz elden çıkarılmadığı için 294 ve 299 nolu hesaplarda takibine devam edilmelidir.

Bu kapsamda yapılan incelemede; 47 sıra nolu Tebliğ’e uygun olarak hesaplarda kayıt düzeltmesi yapılırken, 299 Birikmiş Amortismanlar Hesabının alacağına ve elden çıkarılacak stoklar ve hurdalar hesabına ait 630.13.03 Birikmiş Amortismanlar Hesabının borcuna fazladan

7.273.655,69 TL kaydedildiği, görülmüştür.

Bu kayıt sonucu elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıkların net değeri bilançoya (-) 7.273.655,69 TL olarak yansımıştır. Aktif (varlıklar) toplamı bu tutar kadar yanlış olurken aynı zamanda “630.13.03 Birikmiş Amortismanlar Hesabının borcuna kaydedilen söz konusu tutar, faaliyet giderlerini yükseltmiş ve faaliyet sonuçları tablosunu olumsuz yönde etkilemiş olup bu işlem sonucu, 2019 yılı faaliyet dönem sonucu her iki mali tabloda da 7.273.655,69 TL kadar eksik yer almıştır. Bu şekildeki kayıt, aynı zamanda varlıkların, fiziki sayımlarının yapılmadığını ve kayıtlarla kontrolünün sağlanmadığını da göstermektedir.

Bu kapsamda, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile Muhasebat Genel Müdürlüğü Amortisman ve Tükenme Payları Genel Tebliği (Sıra No: 47)’ne uygun kayıtların yapılması, ayrıca varlıkların, ölçmek, tartmak, saymak suretiyle gerekli fiziki sayımlarının yapılarak muhasebe kayıtları ile fiziki durum arasında eşitliğin sağlanması gerekmektedir.

Denetimdeki tespitler sonrası İdare tarafından hesaplarda gerekli düzeltme işlemi yapılmıştır. Ancak söz konusu düzeltme 2020 yılı hesaplarına yansımış olup 2019 yılı mali tablolarını düzeltici etkisi bulunmadığından bulguda belirtilen değerlendirmemiz devam etmektedir.