İdare tarafından taşınmaz satış ihalelerine istinaden gerçekleştirilen taşınmaz satışlarında muhasebe kayıtlarının, taşınmazların kayıtlı değeri üzerinden değil de ihalenin sonuçlandırıldığı teklif tutarı üzerinden yapıldığı tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Maddi Duran Varlıkları düzenleyen 187’nci; 250 Arazi Ve Arsalar Hesabına ilişkin 189’uncu; 251 Yeraltı Ve Yerüstü Düzenleri Hesabına ilişkin 191’inci ve 252 Binalar Hesabına ilişkin 193’üncü maddelerinde; satılan taşınmazların kayıtlı değerleri üzerinden kayıtlardan çıkarılacağı ve kayıtlı bedel ile satış bedeli arasındaki olumlu/olumsuz farkların 600/630 hesaplarına, satış bedellerinin ise 100 Kasa veya 102 Bankalar Hesabına ve ilgili bütçe hesaplarına kaydedileceği belirtilmiştir.

2023 yılında Belediye tarafından 43 adet taşınmaz satışı yapıldığı, bunlardan 18 adet taşınmazın taksitli satıldığı, kalan 25 adedinin satış bedelinin tahsil edildiği ve ilgili satışların muhasebe kayıtlarında söz konusu duran varlıklardan çıkışların satış bedeli üzerinden yapıldığı görülmüştür.

Taşınmaz satışlarının satış bedeli üzerinden muhasebeleştirilmesi; 250, 251 ve 252 numaralı hesaplardan çıkış yapılması gereken değerden daha fazla bir değerin çıkmasına ve söz konusu maddi duran varlık hesaplarının alacak bakiyesi vermesine yol açabilmektedir. Ayrıca, satış işlemlerinin muhasebeleştirilmesinde 600 Gelirler ve 630 Giderler Hesaplarının kullanılmaması, Faaliyet Sonuçları Tablosuna intikal ettirilmesi gereken bilgilerin yansımaması sonucunu doğurmaktadır.

Söz konusu hatalı uygulamanın kaynağının Belediye mülkiyetindeki taşınmazlara ilgili duran varlık hesaplarının yardımcı defterlerinde birim değerlerini gösterecek şekilde yer verilmemesi olduğu tespit edilmiştir. Bu durum ilgili duran varlık hesaplarında yer alan toplam tutarın dayanaksız olduğunu göstermekle birlikte herhangi bir taşınmazın elden çıkarılması durumunda ilgili hesaptan düşülmesi gereken tutarın tespit edilmesini de imkansız hale getirmektedir.

Sonuç olarak, muhasebe kayıt sistemi uygun şekilde düzeltilerek taşınmaz satışlarının satış bedeli yerine kayıtlı değer üzerinden muhasebeleştirilmesi sağlanması gerekmektedir.