İdarenin kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçları ile vadesi geçmiş ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülüklerine ilişkin tutarların muhasebe kayıtlarına alınmadığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Temel kavramlar” başlıklı 5’inci maddesinde; kamu idarelerinin faaliyetlerinin, belirli dönemlerde raporlanacağı ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanacağı belirtilerek dönemsellik kavramına açıklık getirilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabının niteliğini düzenleyen 278’inci maddesinde bu hesabın, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülükler ile ertelenen veya taksitlendirilen vergi ve diğer yükümlülüklerin erteleme veya taksitlendirme vadesinin bir yılı aşmayan kısımlarının izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmektedir.

Aynı Yönetmelik’in 438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabının niteliğini ve işleyişini düzenleyen 322 ve 323’üncü maddelerinde bu hesabın, kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya takside bağlanmış olup bir yıldan daha uzun sürede ödenecek olan kısmının izlenmesi için kullanılacağı, bu hesapta kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin ise bu hesaba borç, 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmektedir.

Mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere; İdarenin kamuya olan yapılandırılmış vergi ve benzeri borçlarının, bir yıldan daha uzun sürede ödenecek olan kısmının 438-Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabında, ödeme vadesi bir yılın altına inen kısmının ise 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabında muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 2022 yılsonu itibariyle idarenin vadesi geçmiş toplam 291.784,19 TL tutarında vergi borcu olmasına rağmen söz konusu tutarların muhasebe kayıtlarına alınmadığı ve dolayısıyla 368-Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı kullanılmadığı için ilgili tutarların İdarenin mali tablolarında yer almadığı tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından özetle; bulgu konusu edilen borçların ağırlıklı olarak şoför personelin trafik cezaları olduğu, bu cezaların ilgili personele ödettirildiği, ceza tebligatlarının personele iletimi aşamasında, yaşanan aksaklıklardan dolayı kesilen ceza tutarlarının vergi dairesi sisteminde borç olarak gözüktüğü, sürecin iyileştirilmesi ve borçların zamanında ödettirilmesi için gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; İdarece alınan karar doğrultusunda, şoförlerin şahsi kusurlarından kaynaklı olarak kesilen trafik cezalarının, cezanın uygulanmasında kusuru bulanan şoföre ödettirilmesi yönünde bir uygulama geliştirilmesi, İdarenin kendi iç işleyişi açısından gayet tabidir. Ancak cezai işlemden kaynaklanan borçlar ilgili şoför adına değil İdare adına tahakkuk etmekte ve vergi dairesine karşı resmi borçlu sıfatını İdare taşımaktadır. Resmi olarak borçlu sıfatını taşımanın doğal sonucu olarak, söz konusu borçların taksitlendirilmesi, ertelenmesi gibi işlemlerde tek yetkili İdare olduğu gibi borçların vadesinde ödenmemesi nedeniyle katlanılacak mali külfetlerin muhattabı da İdare olacaktır.

Sonuç olarak, söz konusu borçların mevzuat hükümleri uyarınca vadelerine göre ilgili

hesaplarda izlenmesi ve mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.