İdarede, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesine göre “Eğitmen” olarak istihdam edilen sözleşmeli personelden, kanunla memuriyete geçirilen 35 kişi eğitmen kadroları için gerekli olan öğrenim şartını taşımamaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun "Norm kadro ve personel istihdamı" başlıklı 49’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında; belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm kadroya uygun olarak çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında avukat, mimar, mühendis, şehir ve bölge plâncısı, çözümleyici ve programcı, tabip, uzman tabip, ebe, hemşire, veteriner, kimyager, teknisyen ve tekniker gibi uzman ve teknik personel yıllık sözleşme ile çalıştırılabileceği, sözleşmeli personel eliyle yürütülen hizmetlere ilişkin boş kadrolara ayrıca atama yapılamayacağı, bu personelin, yürütecekleri hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımalarının zorunlu olduğu ifade edilmiştir.

Aynı maddenin beşinci fıkrasında; “Üçüncü ve dördüncü fıkra hükümleri uyarınca çalıştırılacak personele her ne ad altında olursa olsun sözleşme ücreti dışında herhangi bir ödeme yapılmaz ve ücret mahiyetinde aynî ya da nakdî menfaat temin edilmez. Bu personel hakkında bu Kanunla düzenlenmeyen hususlarda vize şartı aranmaksızın 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilenler hakkındaki hükümler uygulanır...” denilmektedir.

Diğer yandan, 06.06.1978 tarihli ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar’ın 15’inci maddesinde;

“(Değişik: 22/11/2010-2010/1169) Esaslara Sözleşmeli Personel Pozisyon Unvanları ile Asgari Nitelikleri Gösterir (4) sayılı Cetvel eklenmiştir. Bu cetvelde belirtilenler dışında sözleşmeli personel pozisyonları kullanılamaz ve talepte bulunulamaz. Kurumlar, söz konusu cetvelde belirlenen asgari niteliklere, hizmetin gereği ilave nitelikler belirleyebilirler.” hükmü yer almaktadır.

Söz konusu Esaslar’ın “Sınav şartı” başlıklı Ek 2’nci maddesinin yedinci fıkrası ise,

“3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi ve bu maddeye yapılan atıflara istinaden istihdam edilecek sözleşmeli personelin hizmete alınmasında bu madde hükümleri uygulanmaz.” hükmünü içermektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; eğitmen olarak istihdam edilecek personelin 5393 sayılı Kanun’un 49’uncu maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen hizmetler için ihdas edilmiş kadro unvanının gerektirdiği nitelikleri taşımaları gerekmektedir. Aynı zamanda, söz konusu personel için 5393 sayılı Kanun’da düzenlenmemiş hususlarda 657 saylı Kanun’un 4’üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilen sözleşmeli personel hakkındaki hükümler uygulanacaktır. Bu durumda, 657 sayılı Kanun’un 4’üncü maddesinin (B) fıkrasına göre istihdam edilecek sözleşmeli personel hakkında uygulanmak üzere, 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar’ın düzenlemesi açıklayıcı ve belirleyici olmaktadır.

Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar’a ekli (4) sayılı cetvelde “Eğitmen” kadrosuna yer verilmemiştir. Dolayısıyla hem 5393 sayılı Kanun’da hem de ilgili Esaslar’da söz konusu kadronun asgari niteliklerini ortaya koyacak bir hüküm bulunmamaktadır. Bu yönüyle değerlendirildiğine, söz konusu personelin sözleşmeli olarak istihdamının dayanağı da mevcut değildir.

Öte yandan, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 2020 yılında konu ile ilgili yayımladığı 2020/2 nolu Genelge’nin 2’inci maddesinde; Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar’ın ek-4 sayılı cetvelinde yer almayan, ancak Bakanlık tarafından sözleşmeli personel kadro unvanı olarak belirlenen kadro unvanları için Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’te yer alan niteliklerin aranacağı belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Personelinin Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Esaslarına Dair Yönetmelik’te, eğitmen kadrosuna atanabilmek için; fakültelerin, yüksekokulların, meslek veya teknik liselerin ilgili bölümlerinden mezun olmak ve son müracaat tarihi itibariyle Yönetmelik’in 5’inci maddesi (1) numaralı fıkrasının (d) bendinin (2) numaralı alt bendinde sayılan görevlerde en az iki yıl süreyle çalışmış olmak şartları aranmaktadır.

İdarenin personel işlemlerinin incelenmesi neticesinde; Belediyede “eğitmen” kadrosunda çalışan memur sayısının 40 olduğu ve bunların sözleşmeli eğitmen olarak çalışırken

12.07.2013 tarihli ve 6495 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 9’uncu maddesinin (b) bendi gereği memur kadrosuna atandıkları;

Söz konusu personelin memuriyete atanma tarihleri olan 15.10.2013 tarihi itibariyle; 29’unun lise mezunu, 5’inin ön lisans mezunu ve 6’sının da lisans mezunu olduğu, ayrıca bu 40 kişi içerisinden eğitim ile ilgili alanlardan mezun olanların sayısının 5 olduğu; 35 kişinin memuriyete atanma tarihlerinde pedagojik formasyon eğitimi almadıkları ve Belediye tarafından eğitmenlik görevini hangi uzmanlık alanlarında icra edeceklerine dair bir görev tanımı da yapılmadığı; dolayısıyla, ilgili bölümden mezuniyet olma şartını taşımadıkları;

Yine söz konusu 40 personelin görev tanımları ve fiili olarak yaptıkları işler incelendiğinde sadece 4 personelin eğitmenlik işleri ile görevlendirildiği; diğer 36 personelin ise büro, santral, sekreterlik, beyaz masa, mutemet, maaş, arşiv, evrak ve tahsilat görevleri gibi eğitmenlikle ilgisi bulunmayan işlerde görevlendirildiği;

Tespit edilmiştir.

Belediyede toplam memur sayısının 263 olduğu, İdarenin esas ana faaliyetinin de eğitim olmadığı düşünüldüğünde Belediyenin istihdam ettiği 40’ı memur, 3’ü sözleşmeli olmak üzere toplam 43 eğitmen sayısının 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun amaç maddesindesinde yer alan kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasına uygun olmadığı anlaşılmaktadır. İlgili Kanun hükümleri ve temel gerekçesinden de anlaşılacağı üzere, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması kanunun temel prensiplerdendir.

Diğer yandan ilgili personelin, atandıkları kadronun eğitim şartlarını taşımaksızın önce sözleşmeli eğitmen, akabinde memur/eğitmen kadrolarında istihdam edilmeleri kanun önünde eşitlik ilkesine aykırı olduğu gibi personel mevzuatına da aykırıdır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; bulguda yer alan eğitmen kadrosunda bulunan 40 personelin 02/08/2013 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6495 Sayılı Kanun’un 9’uncu maddesi ile 657 sayılı Kanun’a eklenen geçici madde ile sözleşmeli bulundukları kadrolara atamalarının gerçekleştirildiği, eğitmen kadrosunda bulunan sözleşmeli memurlar için ise bulguda yer alan hususlara dikkat edileceği ifade edilmiştir.

Netice olarak; kamu idaresinin kaynakları etkili, ekonomik ve verimli kullanılması adına, gereksinim duyduğu personeli bilgi, liyakat ve mevzuat çerçevesinde istihdam ederek kamu hizmetini sunması gerektiği düşünülmektedir.