Didim Belediyesi sınırları içerisinde faaliyet gösteren ve belediyeden iş yeri açma ve çalışma ruhsatı almaktan muaf tutulan bazı işyerlerinden; Çevre Temizlik Vergisinin hatalı alındığı veya hiç alınmadığı, Bina Vergisinin ise eksik alındığı anlaşılmıştır

3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3’ncü maddesinde; belediye hudutları ile mücavir alan içinde kalan tüm işyerleri ve işletmelere iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlemek görevi belediyelere verilmiştir.2’nci maddesinde ise aynen;

“Bu Kanun hükümleri;

1. 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 268-275 inci maddeleri kapsamına giren 1 inci sınıf gayrisıhhi müesseselere,

2. Nerede açılırsa açılsın, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve tehlikeli maddelerle çalışılan işlerle oksijen LPG dolum ve depoları, bunlara ait dağıtım merkezleri, perakende satış yerleri, taşocakları, akaryakıt istasyonları ve benzeri yerlere,

3. 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamına giren turizm işletmelerine,

1. 1 inci, 2 nci ve 3 üncü sınıf gıda maddesi üreten gayri sıhhi müesseselere.(3)

   
   

2. 1136 sayılı Avukatlık Kanunu uyarınca açılan avukatlık bürolarına,

   
   

3. 3568 sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu uyarınca meslek mensuplarınca açılan bürolara,

4. 1512 sayılı Noterlik Kanununa göre kurulan noterlik dairelerine,

   
   

   ı) 27/1/1954 tarihli ve 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca mühendis ve mimar meslek mensuplarınca açılan bürolara,

   
   

5. (Ek: 4/4/2015-6645/78 md.) 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanuna göre açılan muayenehane ve müşterek muayenehanelere, … Uygulanmaz.” hükümleri yer almaktadır.

Buna göre; gayrı sıhhi müesseseler, turizm teşvik belgeli yatırım ve işletmeler, akaryakıt istasyonları, avukatlık büroları, mali müşavirlik büroları, noterlik daireleri, mühendis ve mimarların açtığı bürolar, eczaneler ve doktor muayenehaneleri işyeri açma ve çalışma ruhsatlarını ilgili belediyeden almaktan muaf tutulmuştur. Bu işyerleri faaliyetlerini sürdürmek için gerekli ruhsatı ilgili kuruluşlardan alacak, ancak işyeri olması hasebiyle ödeyecekleri vergileri diğer işyerleri gibi belediyelere ödeyeceklerdir.

İşyerlerinden alınacak Çevre Temizlik Vergisi ve Bina Vergisinin takip ve tahsil görevi de bu doğrultuda belediyelerin uhdesine bırakılmıştır. İlgili kanunlarda bu vergilerin nispet ve tahsili konutlardan farklı olarak düzenlenmiştir.

2564 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun mükerrer 44’üncü maddesinde;

“…Konutlara ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehirlerde 15 YKr, diğer yerlerde 12 YKr olarak hesaplanır.

İşyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait Çevre Temizlik Vergisi, aşağıdaki tarifeye göre alınır ve büyükşehirlerde % 25 artırımlı uygulanır…”

Denilmekte ve maddenin devamında; büyükşehir belediyelerinde konutlara ait verginin su faturalarına yansıtılarak su ve kanalizasyon idarelerince tahakkuk ve tahsil edileceği, iş yerlerine ait verginin ise her yıl tarife cetvelindeki derecelere intibak ettirilerek ilgili belediye tarafından tahsil edileceği ifade edilmektedir.

1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun nispet başlıklı 8’nci maddesinde ise;

“Bina vergisinin oranı meskenlerde binde bir, diğer binalarda ise binde ikidir. Bu oranlar,5216 sayılı Kanunun uygulandığı büyük şehir belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde % 100 artırımlı uygulanır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Bu hükümler doğrultusunda Belediye’nin bu vergilerin takip ve tahsiline ilişkin uygulamaları incelenmiştir. Buna göre; işyeri açma ve çalışma ruhsatı için başvuran işyeri sahipleri ilgili birimlere yönlendirilerek Çevre Temizlik ve Emlak Vergisi mükellefiyetine ilişkin kayıtlar da yapılmakta ve her yıl resen vergi tahakkuk ettirilmektedir. Hal böyle olunca,

ruhsat başvurusundan muaf tutulan işyeri sahipleri hususi olarak beyan vermedikçe veya Su İdaresi tarafından bu abonenin konut olmadığı bildirilmedikçe söz konusu işyerleri sistemde konut olarak gözükmektedir.

Mimarlık ve mühendislik ofisleri, avukatlık büroları ve doktor muayenehaneleri üzerinden yapılan sektör bazlı kontrol neticesinde; bu mahiyetteki toplam 251 adet işyerinden 167 adetinden işyeri olarak Çevre Temizlik Vergisi alınmadığı görülmüştür. Bu işyerlerine ait çevre temizlik vergileri Su İdaresi tarafından konut tarifesi üzerinden alınmakta, ya da işyerleri oldukları için vergilerini Belediye’ye ödedikleri varsayımı ile Su İdaresi tarafından da alınmamaktadır. Kaldı ki; Su İdaresi bu işyerlerine ilişkin vergiyi tahsil etse dahi bu tahsilat hatalı tarife (konut) üzerinden olacak, hem de Yasa gereği tahsil ettiği verginin tamamını değil yüzde seksenini belediyeye gönderecektir. Her iki durumda da bir kayıp söz konusudur Yine mükellef tarafından aksi bir beyan olmadıkça bu işyerlerine ait Bina Vergisi de konut üzerinden alınmaktadır. Yani büyükşehirlerde işyerleri için belirlenen yüzde dört yerine konutlara uygulanan yüzde iki oranında Bina Vergisi tahsil edilmektedir.

Sonuç olarak; Kanun gereği alınması gereken vergilerin kurumların iletişim eksikliği ve teyit amaçlı saha çalışması yapılmaması nedeniyle hatalı ve usulüne aykırı tahakkuk ve tahsil edildiği anlaşılmıştır. Kamu gelirlerinin toplanmasından sorumlu olan ilgililerin bu kapsamdaki görevlerini eksiksiz, zamanında ve usulüne uygun olarak yerine getirmesi gerekmektedir. Bu sebeple, bulgu konusu edilen hususlara ilişkin tespitlerin gereği yerine getirilmeli, ilgili kurumlarla irtibata geçilmeli ve saha çalışması yapılarak düzeltme kayıtları tamamlanmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; “3572 Sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne dair Kanun'un 3. maddesine göre Belediyemizden İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı almaktan muaf tutulan işyerlerinden Çevre Temizlik Vergisi Bildirimleri eksik olanların Çevre Temizlik Vergisi Bildirim girişlerine başlanmış olup 2019 yılı içerisinde eksik olan tüm bildirim girişlerinin yapılması için gereken gayret gösterilecektir. Bu konuda çalışmalarımız titizlikle devam etmekte olup en kısa zamanda tamamının bildirimleri oluşturulacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi bulgumuza iştirak etmiş ve bu doğrultuda çalışmalara başlandığını bildirmiştir. Kamu gelirlerinin toplanması konusunda Büyükşehir Belediyesi ve Bağlı İdaresi ile koordineli bir şekilde çalışılmalı ve kamu gelirlerinin eksiksiz toplanması sağlanmalıdır. Gerekli düzeltmelerin yapılıp yapılmadığı müteakip denetim dönemlerinde takip edilecektir.