Belediye tarafından 2022 yılı içinde 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabında izlenen tahakkuklardan toplam 3.979.881,41 TL tutarındaki alacağın ret ve iadesinde Düzeltme ve İade Belgelerinin düzenlenmediği ve yılı içindeki tahakkuklardan yapılan ret ve iadelerin 600 Gelirler Hesabı yerine 630 Giderler Hesabına kaydedildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’ne göre bütçe gelirleri hesabından yapılacak ret ve iadelerde; muhasebe birimlerinde “Düzeltme ve İade Belgesi (Örnek: 55)” düzenlenir. Bütçe gelirlerinden yapılacak ret ve iade işlemlerinde muhasebe işlem fişi muhasebeleştirme belgesi olarak kullanılır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 86’ncı maddesinde; 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabının mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilat ve terkinlerin izlenmesi için kullanılacağı düzenlemesi yer almaktadır. Hesaba ilişkin işlemler başlıklı 87’nci maddede; bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili gereken tutarlar bu hesaba, içinde bulunulan dönemi takip eden dönemlerde tahsili gereken tutarlar ise duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabına kaydedilerek izleneceği, duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonlarında vadesi bir yılın altına inenlerin bu hesaba aktarılacağı, gelirlerden alacakların terkinine ilişkin düzeltme ve iade belgesi muhasebe servisine gönderildiğinde, her bir düzeltme ve iade belgesi için düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle veya düzeltme ve iade belgelerinin ekli olduğu günlük icmal listesine göre düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yılı içinde gelirler hesabına (yılı geçmiş ise giderler hesabına) borç, gelirlerden alacaklar hesabına alacak kaydedilerek terkin edilen tutarların kayıtlardan çıkarılacağı düzenlemesi yer almaktadır.

Hesabın işleyişi ile ilgili 88'inci maddesinde ise; tahakkuktan yapılan terkin ve tenzillerin bu hesaba alacak, yılı içinde 600-Gelirler Hesabına (yılı geçtikten sonra 630-Giderler Hesabına) borç kaydedileceği, tahakkuk eden gelirlerden alacaklardan, tecil ve tehir edilenlerin bu hesaba alacak, vadesine göre 122-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı veya 222- Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabına borç kaydedileceği düzenlemesi yer almaktadır. Yine aynı maddede bu hesapta kayıtlı tutarlardan mali yılsonuna kadar tahsili gerekenlerden tahsil edilemeyen tutarlar, mali yılsonunda takibat servisine devredilerek bu hesaba alacak, 121- Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına borç kaydedileceği hükmü yer almaktadır.

Yönetmeliğin bu hükümlerinden anlaşılacağı üzere, 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabında tahakkuk etmiş bir alacağın terkin ve tenzilinin yapılabilmesi için “Düzeltme ve İade Belgesi” (örnek: 55) düzenlenmeli ve yapılan iadeler 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabına alacak, yılı içinde ise 600 Gelirler Hesabına borç, yılı geçmiş ise 630 Giderler Hesabına borç,

120 Gelirlerden Alacaklar Hesabında tahakkuk etmiş bir alacağın tecil ve tehirinde, bu hesaba alacak, vadesine göre 122-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı veya 222-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabına borç, bu hesapta kayıtlı tutarlardan mali yılsonuna kadar tahsili gerekenlerden tahsil edilemeyen tutarlar, mali yılsonunda takibat servisine devredilerek bu hesaba alacak, 121- Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına borç kaydedilmelidir.

120 Gelirlerden Alacaklar Hesabında izlenen tahakkuklardan toplam 2.237.085,81 TL ret ve iadenin 600 Gelirler Hesabı yerine 630 Giderler Hesabına kaydedilerek giderleştirilmesi sonucunda 2022 yılı Bilançosu ve Faaliyet Sonuçları Tablosunda 2.237.085,81 TL tutarında hataya neden olunmuştur.