Belediyenin yetki alanı içerisinde yer alan akaryakıt istasyonlarından bazılarının işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının ilçe belediyeleri tarafından verildiği, akaryakıt istasyonu içerisinde yer alan ancak faaliyet konusu ve işletmecisi farklı olan restaurant ve market gibi bazı işletmelerin hiç ruhsatının olmadığı, bazılarına ise yine ilçe belediyesi tarafından ruhsat verildiği tespit edilmiştir.

İşyeri açma ve çalışma ruhsatlarının verilmesinde yetkili idarenin hangisi olduğu, 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’na dayanılarak çıkarılan ve 10.08.2005 tarih ve 25902 No’lu Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’te belirtilmiştir. Anılan Yönetmelik’in “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde; “Bu Yönetmelikte geçen deyimlerden; a)Yetkili idare: Belediye sınırları ve mücavir alanlar dışı ile kanunlarda münhasıran il özel idaresine yetki verilen hususlarda il özel idaresini, büyükşehir belediyesi sınırları içinde büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu konularda büyükşehir belediyesini, bunların dışında kalan hususlarda büyükşehir ilçe belediyesini, belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyeyi, organize sanayi bölgesi sınırları içinde organize sanayi bölgesi tüzel kişiliğini, endüstri bölgesi sınırları içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı il müdürlüklerini ifade eder” denilmektedir.

Mezkûr Yönetmelik’in “İşyeri açılması” başlıklı 6’ncı maddesinde; “Yetkili idarelerden usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamaz ve çalıştırılamaz. İşyerlerine bu Yönetmelikte belirtilen yetkili idareler dışında diğer kamu kurum ve kuruluşları ile ilgili meslek kuruluşları tarafından özel mevzuatına göre verilen izinler ile tescil ve benzeri işlemler bu Yönetmelik hükümlerine göre ruhsat alma mükellefiyetini ortadan kaldırmaz. İşyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerleri yetkili idareler tarafından kapatılır.” denilmektedir.

Birden fazla faaliyet konusu bulunan işyerlerine ilişkin olarak Yönetmelik’in 10’uncu maddesinde; adresi ve işleticisi aynı olan ve birden fazla faaliyet konusu bulunan işyerlerine, ana faaliyet dalı esas alınarak tek ruhsat düzenleneceği, talî faaliyet konularının ruhsatta ayrıca belirtileceği, aynı adreste bulunsa bile ana faaliyet konusu veya işletmecisi farklı olan işyerlerine ayrı ayrı ruhsat düzenleneceği, işyerlerinin depo olarak kullandıkları yerlerin de, işyeri açma ve çalışma ruhsatında gösterileceği ifade edilmiştir.

20.12.2003 tarih ve 25322 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinin birinci fıkrasında akaryakıt istasyonu; “Dağıtıcı veya bunlarla tek elden satış sözleşmesi yapmış bayilerce ilgili mevzuata uygun (teknik, kalite ve güvenlik) olarak kurulup, bir veya farklı alt başlıktan birer akaryakıt dağıtıcısının tescilli markası altında faaliyette bulunan ve esas itibarıyla araçların akaryakıt, madeni yağ, otogaz LPG, temizlik ve ihtiyarî olarak bakım ile kullanıcıların tüplü LPG hariç diğer asgarî ihtiyaçlarını karşılayacak imkânları sunan yerler” olarak tanımlanmıştır.

02.11.1985 Tarih ve 18916 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği’nin 40’ıncı maddesinde; “İmar planlarında akaryakıt istasyonu olarak belirlenen alanlarda istasyonlar arası mesafe ve diğer kriterlerle ilgili mevzuata uyulması şartıyla; akaryakıt ve servis istasyonları, CNG otogaz istasyonları, LPG otogaz istasyonları, hidrojen üretim ve dolum istasyonları yapılabilir. Yapı yüksekliği 2 katı geçmemek şartıyla; bünyelerinde kullanıcıların asgari ihtiyaçlarını karşılayacak oto-market, çay ocağı, büfe, oto elektrik, lastikçi, yıkama yağlama gibi fonksiyonlar yer alabilir…” hükmü yer almaktadır.

Yapılan inceleme neticesinde Belediyenin yetki alanı içerisinde 519 adet akaryakıt istasyonu bulunduğu; bunlardan 219’unun işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının ilçe belediyeleri tarafından verildiği tespit edilmiştir.

Akaryakıt istasyonu içerisinde yer almakta olup, faaliyet konusu ve işletmecisi farklı olan işletmelere ilişkin olarak; 339 adet işletmenin ruhsatsız olduğu, yine Büyükşehir Belediyesi tarafından ruhsatlandırılması gerektiği halde farklı Belediyeler tarafından ruhsat verilen 154 adet market, 9 adet yıkama istasyonu, 19 adet restaurant ve başka mahiyette 13 adet işletme olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; Büyükşehir Belediyesinin yetki alanı içerisinde yer alan akaryakıt istasyonlarının işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının ilçe belediyeleri yerine Büyükşehir

Belediyesi tarafından verilmesi,

Akaryakıt istasyonu içerisinde yer alan ve işletmecisi farklı olan restaurant. market, yıkama istasyonu vb. nitelikteki yerlerden, ruhsatı olmayan işletmeler ile bunlardan ilçe belediyeleri ve diğer idareler tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilenlerin Büyükşehir Belediyesi tarafından ruhsatlandırılması gerekmektedir.