Kamulaştırmasız el atma işlemi nedeniyle dava konusu olan taşınmazlara ilişkin mahkeme kararları üzerine idare tarafından bedeli ödenen taşınmazlara ait tutarlar 630 Giderler hesabına kaydedildiğinden mali tablolarda taşınmazlara ilişkin tutarlar hatalı olmaktadır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin "250 Arazi ve arsalar hesabı" başlıklı 188’inci maddesinde “Hesabın niteliği- Arazi ve arsalar hesabı, kamu idarelerinin her türlü arazi ve arsaları ile bunlardan tahsise konu edilenlerin izlenmesi için kullanılır.”

"Hesabın işleyişi" başlıklı 189’uncu maddesinde “Arazi ve arsalar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1. Bütçeye gider kaydedilmek suretiyle edinilen arsa ve araziler, maliyet bedeli üzerinden bir taraftan bu hesaba borç, kesintiler ilgili hesaplara, ödenmesi gereken tutar 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

   2. Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce mevcut olan arsa ve arazilerden envanteri yapılanların tespit edilen değerleri bu hesaba borç, 500-Net Değer/Sermaye Hesabına alacak kaydedilir…

      4) Arazi ve arsalar hesabında kayıtlı tutarların yılsonunda enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucu varlığın değerinde ortaya çıkan artışlar bu hesaba borç, 698-Enflasyon Düzeltmesi Hesabına alacak kaydedilir…

2. Alacak…” denilmektedir.

   
   

   630 Giderler hesabının ise bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslararası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilen her türlü giderin izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmektedir.

   
   

   Kamulaştırmasız el atma işlemi nedeniyle dava konusu olan taşınmazlara ilişkin mahkeme kararlarında ilgili mahkemeler tarafından malik adına olan tapu kaydının iptaline, Trabzon İçmesuyu ve Kanalizasyon İdaresi Genelmüdürlüğü adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesi üzerine idare tarafından bedeli ödenen taşınmazların Yönetmelik uyarınca 250 Arazi ve arsalar hesabına kaydedilmesi gerekir.

   Taşınmazlara ilişkin ödemeler 630 Giderler hesabına kaydedildiğinden mali tablolarda taşınmazlara ilişkin tutarlar hatalı olmaktadır. Bu nedenle kamulaştırmasız el atma ödemelerinin ilgili hesaplara alınması sağlanmalıdır.

   Kamu idaresi tarafından kamulaştırmasız el atma işlemi nedeniyle dava konusu olan taşınmazlara ilişkin mahkeme kararları üzerine idare tarafından bedeli ödenen taşınmazlara ait tutarların, 250 Arazi ve arsalar hesabına kaydedilmekte olduğu ifade edildiğinden takip edilmelidir.

   
   

   BULGU 6: Taşınmazların Envanterinin Çıkarılmaması ve Değerleme İşlemlerinin Yapılmaması

   
   

   Kurumun taşınmaz envanteri çıkarılmamış ve taşınmazların değerleme işlemleri yapılmamıştır.

   Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in 5’inci maddesine göre; Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır. Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar. Genel Yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, idaresinde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt ve kontrol işlemleri kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından yapılır. Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri bu Yönetmelik’te belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir. Aynı Yönetmelik’in 7’nci maddesindeki hükümlerde ise, tapu kütüğünde kayıtlı olan veya olmayan taşınmazların kayıt usullerine ilişkin esaslar açıklanmış, 8’inci ve 9’uncu maddelerinde de taşınmazların numaralandırılarak, elde ediliş şekillerine göre hangi kayıt belgeleri ile birlikte dosyalanacağı açıklanmıştır.

   
   

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin taşınmazların kayıt ve değerlemelerine ilişkin hükümlerine göre, maddi duran varlıklar, maliyet bedelleri ile hesaplara alınır. Maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde yapılan her türlü gider ilave edilir. Bağış veya hibe olarak edinilen maddi duran varlıklar, varsa bilinen değeri, yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri ile hesaplara alınır. Maddi duran varlıkların tamamının gerçek bedeli ve değeri üzerinden muhasebeleştirilmesi esas olduğundan, envanteri tam çıkarılamayan ve değerlemesi yapılmayan maddi duran varlık kayıtları gerçeği yansıtmayacak, mali tablo ve raporlarda gerçek bilgileri ve değerleri ile yer almayacaktır.

   Tüm maddi duran varlıkların envanterinin çıkarılmayıp değerlemesi yapılmadığı için 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yer Altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252 Binalar Hesabı ve 500 Net Değer/Sermaye Hesabı gerçek değerleri ile mali tablo ve raporlarda yer almamıştır.

   Kamu idaresi tarafından idareye ait taşınmazlarla ilgili kayıtların çıkarılmış olduğu, bedel tespitlerinin yapıldığı belirtilmiş; bu bilgilerin Demo çalışmaları devam eden İdarenin satın alacağı Netcad taşınmaz bilgi sistemine aktarılıp Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik Hükümleri gereği kayıt altına alınıp muhasebeleştirilmesinin devam etmekte olduğu ifade edildiğinden takip edilmelidir.