Belediye ile TÜM-YEREL-SEN arasında akdedilen sosyal denge sözleşmesinde sendika aidatına ek olarak mevzuata aykırı bir şekilde tüm personelden dayanışma aidatı adı altında kesinti yapılacağına dair düzenleme yapıldığı tespit edilmiştir.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu’nda 04.04.2012 tarihli ve 6289 sayılı Kanun'la değişiklikler yapılmış ve bu değişikliklerle kamu görevlileri sendikalarına toplu sözleşme hakkı tanınmış, yerel yönetim hizmetleri kolunda da ayrıca sosyal denge tazminatının belirlenmesine yönelik sözleşme yapılabileceği ifade edilmiştir. Bu bağlamda 4688 sayılı Kanun'un 32’nci maddesinde; sosyal denge sözleşmesinin yapılma usulü ve şekli belirlenmiş, bu maddede toplu sözleşme aidatına ilişkin bir düzenlemeye ise yer verilmemiştir.

Yine Kanun’un 28’inci maddesinin ikinci fıkrasında; toplu sözleşme ikramiyesi hariç olmak üzere toplu sözleşme hükümlerinin uygulanmasında sendika üyesi olan ve sendika üyesi olmayan kamu görevlileri arasında ayrım yapılamayacağı hüküm altına alınmıştır. Yine Kanun’un "Gelirler" başlıklı 24’üncü maddesinde sendika gelirleri arasında üyelerin ödeyecekleri üyelik ödentileri sayılmış, 25’inci maddesinin üçüncü fıkrasında ise sendika tüzüğüne üyelik ödentisi dışında her ne ad altında olursa olsun üyelerden başka bir kesinti yapılmasını öngören hükümler konulamayacağı belirtilmiştir.

Yapılan incelemelerde; sosyal denge tazminatı sözleşmesinde, sendika aidatı dışında tüm personelden dayanışma aidatı adı altında kesinti yapılması hükmü düzenlendiği görülmüştür. Şöyle ki, Belediye ile TÜM-YEREL-SEN arasında akdedilen Toplu İş Sözleşmesi (Sosyal Denge Sözleşmesi)’nin 5’inci maddesinde; "<i>İşbu Sözleşme Saray Belediyesi ve Bağlı Kuruluşlarında görev yapan çalışanları</i>

kapsar.

...

d ) Toplu Sözleşmenin imzalandığı tarihte ve yürürlükte olduğu 01/01/2021-31/12/2022 dönemleri içerisinde herhangi bir sendikaya üye olma şartlarını taşıdığı halde iiyc olmayan kamu çalışanlarının sözleşmeden yararlanması; sözleşmenin tarafı olan sendikaya memur taban aylığının %1.3 ü oranında dayanışma aidatı ödemeleri koşuluna bağlıdır.

1. Yasal olarak sendika üyesi olamayanların sözleşmeden yararlanması; memur taban aylığının %I,3 ü oranında dayanışma aidatı ödemeleri koşuluna bağlıdır.

2. İş bu sözleşmeye taraf olan sendika üyeleri ile diğer sendikalara üye olanlar üye oldukları sendikalara Taban aylığının %1,3 ii oranında aidat ödemeleri koşuluna bağlıdır.

..." denilmektedir.

Diğer yandan, Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2022-2023 Yıllarını Kapsayan 6. Dönem Toplu Sözleşme’nin "Yerel Yönetim Hizmet Koluna İlişkin Toplu Sözleşme" başlıklı dördüncü bölümünün 1’inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında "Sosyal denge sözleşmesi imzalayan sendikanın üyesi olmayan kamu görevlilerinden aynı unvanlı personelden alınacak aidatın iki katına kadar taraf sendika sosyal denge sözleşmesi aidatı alabilir. Bu aidatı ödeyen kamu görevlileri söz konusu sözleşmeden aynı usul ve esaslar dahilinde yararlanır." denilse de, yine Danıştay 12’nci Dairesinin 02.03.2022 tarihli ve 2021/6335 esas no.lu Kararında sosyal denge sözleşmesi aidatı düzenlemesine ilişkin yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir. Dolayısıyla, 6.Dönem Toplu sözleşmesinde sosyal denge sözleşmesi aidatı kesintisi yapılacağına dair maddenin de Danıştay Kararı sonrasında uygulanma imkânı kalmamıştır.

Sonuç olarak, yasal düzenlemelere aykırı olacak şekilde sosyal denge sözleşmelerinde dayanışma aidatı alınmasına yönelik hükümler yer almaması gerektiği değerlendirilmektedir.