SAMULAŞ A.Ş.’nin 2019 yılı mali tabloları ve eki belgelerin incelenmesinde; şirketin finansal sıkıntı içinde bulunması ve faaliyetleri dolayısıyla zarar etmesine rağmen, Büyükşehir Belediyesi Anakent Spor Kulübü ile sponsorluk anlaşması yapıldığı ve sponsor olunan kulübün sözleşmede yer alan yükümlülüklerini yerine getirdiğine dair gerekli kontrollerin yapılmadığı tespit edilmiştir.

Büyükşehir Belediyesi Anakent Spor Kulübü ile SAMULAŞ A.Ş. arasında 26.11.2018- 25.01.2019 tarihleri arasını kapsayan 2 aylık süre için aylık 400.000 TL’den toplamda 800.000 TL’lik sponsorluk sözleşmesi imzalandığı görülmüştür.

İmzalan sponsorluk sözleşmesinin tarafların haklarını düzenleyen 7’nci maddesinde, sponsorluk alan kulübün “SAMULAŞ A.Ş.” logosunu; kendi sahasında oynayacağı maçlarda üst forma önünde ve kolunda, saha içi reklam bantlarında ve basın toplantılarında bulunan reklam panosunda sergileyeceği, “Tazminat” başlıklı 9’uncu maddesinde ise sponsor veya sponsorluk alanın sözleşmede belirtilen yükümlülükleri yerine getirmemesi halinde karşı tarafa 100.000,00 TL tazminat ödeyeceği belirtilmiştir.

Ancak, yerinde yapılan denetim sürecinde, Büyükşehir Belediyesi Anakent Spor Kulübünün (basketbol ve voleybol) sponsor olunan 2 aylık süre içerisinde sözleşmede belirtilen yükümlülüklerini yerine getirdiğine dair herhangi bir veri ve bilgi şirket tarafından sunulamamıştır. Ayrıca sözleşme konusu şartların sağlanıp sağlanmadığına ilişkin kontrollerin de yapılmadığı belirlenmiştir.

Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Sponsorluk Yönetmeliği’nin “Sözleşme Yapılması ve Sözleşmede Yer Alacak Hususlar” başlıklı 8’inci maddesinde;

“…

Sponsorluk sözleşmelerinin imzalanmasını müteakip bir sureti on gün içerisinde sponsorluğu alan tarafından Genel Müdürlüğe gönderilir.

Sponsorluk süresinin bitiminden sonraki on gün

içerisinde, sponsorun yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediğine ilişkin bilgiler, sponsorluğu alan tarafından Genel Müdürlüğe gönderilir. …” denilmektedir.

Söz konusu Yönetmelik hükmüne göre; sponsorluk sözleşmelerinin bir suretinin imza tarihinden on gün içerisinde, yine sponsorluk süresinin bitiminden sonra da, sponsorun yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğine ilişkin bilgilerin on gün içerisinde Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğüne gönderilmesi gerekmektedir. Ancak yapılan incelemede, anılan Yönetmelik’te yer alan bildirimlerin süresi içinde yapılmadığı görülmüştür.

Bununla birlikte, SAMULAŞ A.Ş. Samsun sınırları dahilinde şehir içi ulaşım hizmeti veren Samsun Büyükşehir Belediyesine ait bir şirkettir. Şirketin şehir içi ulaşımda hizmet verdiği il sınırları içerisinde rekabet edeceği herhangi bir ulaşım şirketi bulunmamaktadır. Sadece bazı otobüs hatlarında özel halk otobüsleri ile koordineli bir şekilde çalışılmaktadır. Aslında rekabetçi bir ortamda çalışmamak, şirketler için büyük bir maliyet avantajı oluşturmaktadır.

Ayrıca; SAMULAŞ A.Ş 2019 yılı sonu itibariyle, zarar eden ve finansal sıkıntılarını büyükşehir belediyesinin sermaye artırımları ile aşmaya çalışan bir şirkettir. Bu nedenle maliyetlerini minimize etmesi büyük önem taşımaktadır. Şehir içi ulaşımda rekabetçi bir ortam olmaması, aslında şirketin tanıtım maliyetlerinden büyük ölçüde kurtulmasını sağlamaktadır.

Ticaret Kanunu hükümleri çerçevesinde faaliyet gösteren bir şirketin yönetiminden şehir içi ulaşımda rekabetçi bir ortamın olmadığını dikkate alarak, basiretli bir tüccar gibi tanıtım maliyetlerinden kaçınması bekleneceği açıktır.

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında;

“Her tacirin ticaretine ait bütün işlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmesi gerekir.” hükmü bulunmaktadır.

Belirtilen hüküm, tacirin öngörülü, konusunu bilen, hukuki ve fiili durumu kavrayabilme özelliklerine sahip olmasını gerektirmektedir. Basiretli iş adamı kavramı kısaca ticari hayatın gereklerini ve teamüllerini iyi bilmeyi ifade etmektedir.

Şirketler kar amacı ile kurulmuş olan organizasyonlar olup, ayrı tüzel kişiliğe sahiptirler. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri gereğince kurulan bir şirket Kanun’un 16’ncı maddesine göre tacir niteliğine haiz olup, 18’inci maddesinin ikinci fıkrası gereğince de ticaretine ilişkin tüm faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorundadır. Dolayısıyla tacirin şirket menfaatlerini her şeyin üzerinde tutma zorunluluğu vardır.

SAMULAŞ A.Ş, sermayesinin büyük bir kısmı Samsun Büyükşehir Belediyesine ait, yıllar itibariyle zarar eden ve finansal sıkıntı içinde olan bir kamu şirketidir. Rekabetin olmadığı bir faaliyet ortamında, aylık 400.000 TL’den 2 aylık toplam 800.000 TL tutarında sponsorluk anlaşmasının imzalanması, şirketin maliyetlerini artırmaktadır. Zarar eden ve finansal sıkıntı içinde olan bir şirkette, maliyetlerde gereksiz bir artışa sebep olan bir sponsorluk anlaşması imzalanması; şirketin, Ticaret Kanunu’nun hükümlerinde de vurgulandığı şekilde ticari hayatın gereklerine ve teamüllerine uygun yönetilmediğini göstermektedir. Oysa ki; SAMULAŞ A.Ş.’nin maliyetlerini minimize etmesi, ulaşım gibi önemli bir kamusal hizmetin daha ekonomik sunulmasını sağlayacak olması münasebetiyle, önem teşkil etmektedir.