Yeminli mali müşavirlik danışmanlık hizmeti alımı ile bağımsız denetim hizmet alımının, herhangi bir ihale usulü veya doğrudan temin yöntemi kullanılmadan ve mevzuatta belirtilen kanıtlayıcı evraklara yer verilmeden ilgiliyle sözleşme imzalanarak yürütüldüğü ve yapılan sözleşmeye aykırı olarak ücret zammı yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde, bu Kanun’un amacının, kamu hukukuna tâbi olan veya kamunun denetimi altında bulunan veyahut kamu kaynağı kullanan kamu kurum ve kuruluşlarının yapacakları ihalelerde uygulanacak esas ve usulleri belirlemek olduğu belirtilmiştir. “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit şirketlerin bu Kanun’a tabi olduğu, “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde ise, idarelerin bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu ifadelerine yer verilmiştir. Diğer yandan Kanun’un 3’üncü maddesinde kanundan istisna olan durumlar, 19’uncu maddesinde ihale usulleri ve 22’nci maddesinde doğrudan temin kapsamında yapılacak alımlar sayılmıştır.

04.03.2009 tarih ve 27519 sayılı Danışmalık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Danışmanlık hizmetlerinin kapsamı” başlıklı 6’ncı maddesinde, denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetlerin danışmanlık hizmet sunucularından alınacağı ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, Şirketin 4734 sayılı Kanun’a tabi bir şirket olduğu, istisna kapsamında olmayan alımlarını ihale usulleriyle veya şartları taşıyorsa doğrudan teminle yapması gerektiği ve yeminli mali müşavirlik hizmetinin danışmanlık hizmet alımı kapsamında olduğu anlaşılmaktadır.

İZULAŞ AŞ, yeminli mali müşavirlik denetim ve tasdik hizmeti ile bağımsız denetim hizmetini 01.01.2020 tarihinden itibaren aynı firma olan … Bağımsız Denetim ve YMM AŞ’den almaktadır. Her iki hizmet için yapılan iki ayrı sözleşmedeki 2022 yılı sözleşme bedellerine, 25.01.2023 tarih ve 02 No.lu Yönetim Kurulu Kararı gereğince %75 oranında zam uygulanmıştır. Akabinde yıl içerisinde artan enflasyon ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartlar (yüksek enflasyon ve işçilik maliyetleri) gerekçesi ile aylık sözleşme bedellerine 07.08.2023 tarih ve 29 No.lu Karar ile 01.07.2023 tarihinden geçerli olmak üzere %25 oranında zam uygulanmıştır.

Detayı aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere, 2023 yılı için firmaya yeminli mali müşavirlik denetim ve tasdik hizmeti olarak 359.731,55 TL (319.761,37+399.701,71/2); bağımsız denetim hizmeti olarak 212.450,63 TL (188.845,00+236.056,25/2) olmak üzere toplamda KDV hariç 572.182,18 TL ödeme yapılmıştır.

Yapılan incelemede;

• İZULAŞ AŞ dahil İzmir Büyükşehir Belediyesinin ortağı olduğu tüm şirketlerin yeminli mali müşavirlik ve bağımsız denetim hizmet alım işini aynı firmadan yapıldığı,

• Firmanın 01.01.2020 yılından bu yana verdiği yeminli mali müşavirlik hizmeti yanında İZULAŞ AŞ’ye bağımsız denetim hizmeti de verdiği,

• Hizmet alımının herhangi bir ihale usulü veya doğrudan temin yöntemi kullanılmadan sözleşme imzalanarak temin edildiği,

• Aşağıdaki tabloda detayı görüleceği üzere, 01.01.2023-31.12.2023 tarihleri için yeminli mali müşavirlik hizmeti için yıllık 319.761,37 TL, bağımsız denetim hizmeti için ise yıllık 188.845,00 TL belirlenmiş olmasına rağmen, 07.08.2023 tarih ve 29 sayılı Yönetim Kurulu Kararı’yla her iki hizmete de sözleşme hükümlerine aykırı olarak %25 oranında zam yapıldığı,

• İZULAŞ AŞ ile ilgili firma arasında imzalanan 23.03.2023 tarihi Yeminli Mali Müşavirlik Denetim ve Tam Tasdik Sözleşmesi’nin “Ücret ve giderler” başlıklı 23’üncü maddesine göre yeminli mali müşavirlik danışmanlık hizmet alımı için sözleşmede belirtilen işlerden dolayı kararlaştırılan ücretin yıllık belirlendiği ve yıl içinde herhangi bir zam yapılacağına ilişkin hüküm bulunmadığı,

Tespit edilmiştir.

‌Tablo 3: Bağımsız Denetim ve Yeminli Mali Müşavirlik Hizmet Ödemeleri

Kamu İdaresi cevabında, Şirketin almış olduğu bağımsız denetim hizmet alımının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen alımlardan olmadığı ifade edilmiştir. Ancak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinde, belediyelerin doğrudan veya dolaylı olarak birlikte ya da ayrı ayrı sermayesinin yarısından fazlasına sahip bulundukları her çeşit şirketin bu Kanun’a tabi olduğu belirtilmiştir. 04.03.2009 tarih ve 27519 sayılı Danışmalık Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Danışmanlık hizmetlerinin kapsamı” başlıklı 6’ncı maddesinde ise denetim ve kontrolörlük gibi teknik, mali, hukuki veya benzeri alanlardaki hizmetlerin danışmanlık hizmet sunucularından alınacağı ifade edilmiştir. Söz konusu mevzuat hükümleri uyarınca Şirketin yapmış olduğu bağımsız denetim hizmet alımının 4734 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak; yukarıda bahsi geçen hizmet alımlarının, Kamu İhale Kanunu’nun öngördüğü usullerde gerçekleştirilmesi ve alıma ilişkin yapılan ücret ödemelerinde sözleşme hükümlerine uygun olarak işlem yapılması gerekmektedir.