Belediyenin taşınmaz varlıklarına ilişkin değerlemenin 02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılmadığı görülmüştür. Ayrıca Yönetmelik'te belirtilen form ve cetveller de düzenlenmemiştir.

Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları kapsayan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in 5’nci maddesinde kayıt ve kontrol işlemlerinin neler olduğuna ve 7’nci maddesinde de kayıt şekline ilişkin hususlara yer verilmiştir.

Yönetmeliğin 5'inci maddesinin ikinci fıkrasında, Yönetmeliğin eklerinden Ek 1A'deki “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenlerin ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınacağı belirtilmektedir.

Kayıt şekli başlıklı 7'inci maddesinde de; kamu idarelerinin tapu kütüğünde adlarına tescilli olan taşınmazların kaydını Ek 2’deki ‘Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu’nda; tapu kütüğünde kayıtlı olmayan taşınmazların kaydını Ek 3’teki ‘Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu’nda; Ek 1’deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 4’teki ‘Orta Malları Formu’nda; Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 5’teki ‘Genel Hizmet Alanları Formu’nda; tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydını Ek 6’daki “Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu’nda yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydını tutacakları, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerce hazırlanan formların mali hizmetler birimince konsolide edilerek Yönetmelik’in ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulacağı belirtilmektedir.

Yönetmelik’in Geçici 1’nci maddesinde:

“(1) Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre maliyet bedeli veya rayiç değerleri üzerinden muhasebe kayıtlarına alınması gereken taşınmazlar bu değerler üzerinden kayıtlara alınıncaya kadar emlak vergi değerleri üzerinden ve aşağıdaki şekilde kayıtlara alınır:

1. Taşınmazların fiili envanteri emlak vergi değerleri üzerinden kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince, mevcut kullanım şekilleri esas alınarak en geç 30/9/2014 tarihine kadar tamamlanır ve bu Yönetmelik ekinde yer alan formlara ve icmal cetvellerine kaydedilir.

2. Fiili envanteri yapılan taşınmazlara ait bilgiler muhasebe kayıtları yapılmak üzere ilgili muhasebe birimlerine verilir. Muhasebe birimleri, kayıtlı taşınmazları ilgili hesaplardan 1/10/2014 tarihi itibarıyla çıkarır ve aynı tarihte fiili envanter bilgileri üzerinden muhasebe kayıtlarını yapar.

   1. Yönetmeliğin 5 inci maddesine göre yapılması gereken işlemler 31/12/2017 tarihine kadar tamamlanır.”denilerek, Kurum taşınmazlarının envanterinin çıkarılması ve bu taşınmazlara ilişkin değerleme işlemlerinin yapılması ile muhasebe kayıtlarına sağlıklı olarak yansıtılmasının 31.12.2017 tarihine kadar tamamlanması gerektiği belirtilmiştir.

      Taşınmazlara ilişkin olarak yapılan incelemelerde, tapuya kayıtlı taşınmazların tasniflerinin yapıldığı ancak rayiç değerlerinin belirlenmediği, emlak vergi değerleri üzerinden kayıtlara alındığı tespit edilmiştir. Diğer taraftan; taşınmaz icmal cetvellerinin hazırlanmasına esas olan Yönetmelik ekinde belirtilen formların da düzenlenmediği görülmüştür.

      Taşınmazların rayiç değerlerinin belirlenmemiş ve muhasebe kayıtlarına bu değerle alınmamış olması enflasyon düzeltmesinin de sağlıklı olarak yapılmamasına sebep olmuştur. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün 85 numaralı Genel Tebliği gereği, taşınmazların kayıtlı değerlerinin belirlenen katsayılarla çarpılmak suretiyle enflasyon düzeltmesi yapılması gerekmektedir. Sivas Belediyesince enflasyon düzeltmesi yapıldığı, ancak taşınmazların kayıtlı değerlerinin rayiç değerleri yansıtmamasından dolayı enflasyon düzeltme tutarlarının da düşük kaldığı görülmektedir.

      Kamu İdaresi tarafından; taşınmazların emlak değerleri üzerinden kaydedildiği, rayiç değerlerinin belirlenmesine yönelik çalışmaların başladığı ve çalışmaların en kısa sürede tamamlanarak Yönetmeliğe uygun kayıtların yapılacağı belirtilmiştir.

      Sonuç olarak Belediye tarafından taşınmazların rayiç değerlerinin tespit edilerek muhasebe kayıtlarına yansıtılmamış olması Bilançodaki taşınmazlara ilişkin 250 Arazi ve Arsalar Hesabı, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252 Binalar Hesaplarının eksik görünmesine sebep olmuştur. Bu eksikliklerin giderilmesi için bir an önce taşınmazların rayiç değerlerinin belirlenmesi ve Yönetmelik'te öngörülen cetvel ve formların düzenlenerek icmallerin düzenlenmesi sağlanmalıdır.