Karar Künyesi
Bazı mal ve hizmet alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belli durumlarda uygulanacağı belirtilen doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirmek üzere kanunun emredici hükümlerine aykırı olarak kısımlara bölünmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’nci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.” denilmektedir.
Kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere, temel ihale usulleri dışında yer alan doğrudan temin yöntemi ile ihtiyaçların karşılanması ancak kanunda belirtilen özel hallerde mümkün olabilmektedir. Kanunda bu özel hallerden biri olarak “Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin onbeş milyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları…” belirtilmiştir. (2018 yılı için söz konusu limit tutarı 67.613,00 TL’dir.) Yine yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre bu parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölünemeyeceği açıktır. Bu hükmün aksine uygulamalar olduğu takdirde ihalelerde rekabet, saydamlık, eşit muamele, güvenilirlik ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerine uyulduğunu söylemek mümkün olmayacaktır.
Antalya Büyükşehir Belediyesinde 2018 yılında tüm harcama birimleri tarafından düzenlenen 2700 adet doğrudan teminden 165 âdeti örneklem yoluyla incelenmiş olup;
Yapılan kereste alım işinin kısımlara bölünerek ihtiyaçların doğrudan temin yöntemiyle karşılandığı ve ilgili aynı firmaya 5 ayrı ödeme emri belgesi ile toplam 269.100,00 TL ödeme yapıldığı,
Yapılan profil alım işinin kısımlara bölünerek ihtiyaçların doğrudan temin yöntemiyle karşılandığı ve ilgili aynı firmaya 9 ayrı ödeme emri belgesi ile toplam 540.932,76 TL ödeme yapıldığı,
Yapılan ağaç, çalı ve süs bitkileri alım işinin kısımlara bölünerek ihtiyaçların doğrudan temin yöntemiyle karşılandığı ve ilgili aynı firmaya 5 ayrı ödeme emri belgesi ile toplam 326.850,00 TL ödeme yapıldığı,
Yapılan sahil temizliği için taş toplama makinesi kiralanması hizmet alım işinin kısımlara bölünerek ihtiyaçların doğrudan temin yöntemiyle karşılandığı ve ilgili aynı firmaya 3 ayrı ödeme emri belgesi ile toplam 126.000,00 TL ödeme yapıldığı,
Yapılan katı atık transferi kapsamında araç kiralanması hizmet alım işinin kısımlara bölünerek ihtiyaçların doğrudan temin yöntemiyle karşılandığı ve ilgili aynı firmaya 6 ayrı ödeme emri belgesi ile toplam 371.900,00 TL ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.
Bu mal ve hizmet alımlarının 4734 sayılı Kanun'da belirtilen temel ihale usulleri ile temin edilmesi gerekmektedir.
Kamu idaresi cevabında; "Bulguda belirtilen konulardan, Belediyemiz Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı iş ve işlemleri ile ilgili;
Belediyemiz birimlerinin kereste ihtiyaçlarını karşılamak üzere Gürsu Ambarımıza birimlerden gelen talepler doğrultusunda malzeme verimi yapılmaktadır. Kereste ihtiyaç doğrultusunda farklı zamanlarda, farklı özelliklerde ve ebatlarda alımı yapılmış olup, ihale sürecinin uzun olması nedeni ile döviz kurunun sürekli değişiklik göstermesi sebebiyle doğrudan temin yöntemi ile alım yapılmıştır.
Belediyemiz birimlerinin profil ihtiyaçlarını karşılamak üzere Gürsu Ambarımıza birimlerden gelen talepler doğrultusunda malzeme verimi yapılmaktadır. Profil ihtiyaç doğrultusunda farklı zamanlarda ve farklı ebatlarda alımı yapılmış olup, ihale sürecinin uzun
olması nedeni ile döviz kurunun sürekli değişiklik göstermesi sebebiyle ve buna bağlı olarak demir ürünleri de ki fiyat skalası sıklıkla değiştiği için doğrudan temin yöntemi ile alım yapılmıştır.
Bulguda belirtilen konulardan Belediyemiz Çevre Koruma ve Kontrol Dairesi Başkanlığı iş ve işlemleri ile ilgili;
Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğünce yapılan 28.02.2018 tarih 63356 sayılı, 13.04.2018 tarih ve 64249 sayılı, 08.05.2018 tarih ve 64725 sayılı talepler farklı nitelikteki malzemelerden oluşmaktadır ve farklı alanlarda, ihtiyaç doğdukça alınmıştır.
Park ve Bahçeler Şube Müdürlüğü tarafından yapılan 15.03.2019 tarih ve 69741 sayılı, 20.09.2018 tarih 66699 sayılı, 05.03.2019 tarih 69520 sayılı, 10.05.2018 tarih 64780 sayılı taleplerin farklı nitelikteki imalatlara ait olması sebebiyle, ayrıca aralarında benzer ürün bulunan 64780 ve 69520 sayılı taleplerde benzer nitelik bulunmasına rağmen 10 aylık süre geçtikten sonra ihtiyaç doğmasından dolayı ikinci talep yapılmıştır.
30.11.2016 tarih ve 54197 sayılı yazımızla istemiş olduğumuz Bakan Onayı, 07/12/2016 tarihli İçişleri Bakanlığı yazısıyla tarafımıza ulaşmıştır. Şırnak Belediyesi tarafından aksayan belediye hizmetlerinin Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından yerine getirilmesine İçişleri Bakanı imzalı izin verilmiştir. Şırnak Belediyesince yapılan taleplerin Daire Başkanlığımıza tek seferde bildirilmemesi sonucu Daire Başkanlığımızca ihtiyaç doğması üstüne talepte bulunulmuştur. Ayrıca talep konusu bitkilerin farklı tarihlerde yapılması sonucu talep edilen bitki türlerinin de farklı olması sebebiyle Daire Başkanlığımızca satın alınacak bitkilerin öngörülmesi de mümkün değildir.
Deniz Ve Kıyı Yapıları Şube Müdürlüğü Görev Ve Yetkileri arasında “Büyükşehir Belediyesi tasarrufu altındaki deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeridinden halkın yararlanmasını sağlayacak tedbirleri almak; bunların doğal ve kültürel özelliklerini gözeterek temizlik, çevre düzenlemesi ve diğer yönetim hizmetlerini sağlamak.” Hükmü yer almaktadır. Görevin yerine getirilebilmesi için yapılan “02.01.2019 tarih ve 68371 sayılı talep ile Konyaaltı Sahili tesviyesi yapılmış olup, 24 Ocakta yaşanan afet sonucu Alanda yer alan Boğaçayının ve denizin getirdiği kütük, moloz ve diğer cisimler kıyıya vurmuş ve sahili kirletmiştir. Yaz sezonuna hazırlık maksadı ile Sahil tekrar 18/03/2019 tarih ve 69685 sayılı talep ile tesviye yapılmıştır. 26/03/2019 tarih ve 69959 sayılı talep ise moloz
temizliği yapılmıştır. Sahil temizliği ve tesviye işinin kısımlara bölme maksadı olmayıp farklı nitelikteki işler farklı zamanlarda yapılmıştır.
6360 sayılı kanun kapsamında Antalya Büyükşehir Belediyesi sorumluluk sınırı il mülki sınırı haline gelmiş ve merkez dahil toplam 19 ilçeye hizmet verilmeye başlanılmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun, 7. Maddesi (i) bendine istinaden “… katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; ... gerekli düzenlemeleri yapmak.” Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında yer almakta olup; Atık Yönetimi Yönetmeliği madde 8, (2) numaralı alt başlık “Büyükşehir belediyeleri”; e bendi “İhtiyaç olması durumunda, belediye atıkları için aktarma istasyonu kurmak/kurdurtmak, işletmek/işlettirmekle” yükümlüdürler hükmü doğrultusunda düzenli depolama sahası olmayan ilçeler de dahil katı atıkların en yakın düzenli depolama sahasına ve/veya entegre katı atık tesisine taşınması görevi belediyemiz sorumluluğunda yer almaktadır.
Katı atık yönetiminin geliştirilmesi amacıyla ömrünü tamamlamış veya yakın zamanda tamamlayacak eski depolama alanlarının ve İlçeler dahilinde yer alan vahşi/düzensiz depolama sahalarının kapatılarak yeni ve geniş alanlara hizmet verebilen, yüksek kapasiteli entegre düzenli depo sahalarının kullanılması planlanmıştır. Bu amaçla ilçe belediyelerinin katı atıklarının, transfer istasyonlarında toplanarak büyük kapasiteli transfer araçlarıyla atıkların bertaraf edileceği düzenli depo sahalarına taşınması hedeflenmiştir. İşin gerçekleşmesi için özel niteliklere sahip tabanı kayarlı çöp semitreyleri kullanılacak olup bu araçların temin edilmesi idarenin kendi malı olması veya 4734 sayılı Kanunu göre yapılacak ihaleler ile mümkündür. Hizmetin sekteye uğramadan etkin ve kesintisiz sürdürülebilmesi için İdaremize ait araçlar ile işin yürütülmesi kararı alınmıştır. Bu gider bütçe kalemi üzerinden yeni harcama yapılmadan İdarenin kendi araç ve personeli ile hizmeti yürütülmesi amaçlanarak hareket edilmiştir. Bu kapsamda araçların DMO Genel Müdürlüğü aracılığı ile temin edilmesine ilişkin işlemlere 2017 yılı nisan ayı itibari ile başlanılmıştır.
Satın alma sürecinde, iş akışının doğru ve eksiksiz yürütülmesi amacı ile 16.02.2018 tarih ve 7356 sayılı yazımız ile DMO Genel Müdürlüğü’ ne araçların teslim edilme tarihinin belirtilmesi ile ilgili yazı yazılmış ve cevabı 09.03.2018 tarih ve 9465 sayılı yazı ile30.03.2018 olarak bildirilmiştir. 21.03.20108 tarih ve 12285 sayılı DMO Genel Müdürlüğü’ yazısı ile teslim süresi 25 gün ötelenmek istenmişse de tarafımızca (27.03.2018 tarih ve E. 19916 sayılı
yazımız) kabul edilmemiştir. 13.04.2018 tarih ve E.26857 sayılı yazımız ile kesin teslim tarihinin bildirilmesi istenmiş ancak cevabı yazı tarafımıza gelmemiştir. Bu süre zarfında İdaremize kesin bilgi verilmemesinden araçların 21.03.2018 tarih ve 12285 sayılı DMO Genel Müdürlüğü yazısında belirtilen ek süre dahil 24 Nisan 2018 tarihinde tesliminin yapılmayacağı kanaati oluşmuş ve 23 Nisan-21 Haziran tarihleri arasını kapsayacak şekilde 4734 sayılı Kanuna’ na göre ihale gerçekleştirilmiş ve hizmet alınmıştır.
İhale ile alınmış hizmetin yürütülmesi süresince DMO Genel Müdürlüğü ile yazışmalara devam edilmiş ancak araçların teslim edilmesi süreci sonuçlandırılamamıştır ve yeni teslim tarihi tarafımıza bildirilmemiştir.
Bu tarihten sonra yapılmış doğrudan teminlere ait gerekçe açıklamaları aşağıda belirtilmiştir.
65483 Talep Nolu Satın Alma Dönemi (22.06.2018-09.07.2018): İşin Gerekçeli Rapor’ unda da belirtildiği gibi 30 adet semitreylerler ile ilgili gerekli donanım ve ilavelerin yapılması için Belediyemiz envanterine kayıtlı 30 adet çekici EMS Treyler Makine San. Tic. Ltd. Şti. Ankara firmasına gönderilmiştir. Üretim ve çekicilere adaptasyon işlemlerine başlanılmıştır.
65625 Talep Nolu Satın Alma Dönemi (10.07.2018-27.07.2018): İşin Gerekçeli Rapor’ unda da belirtildiği gibi Ankara’ ya gönderilmiş Belediyemiz envanterine kayıtlı 30 adet çekici ile semitreylerlerin adaptasyon işlemleri devam etmiştir.
65824 Talep Nolu Satın Alma Dönemi (28.07.2018-13.08.2018): İşin Gerekçeli Rapor’ unda da belirtildiği gibi Semitreylerlerin İdaremize teslim prosedür işlemlerine başlanılmıştır.
66109 Talep Nolu Satın Alma Dönemi (14.08.2018-30.08.2018): İşin Gerekçeli Rapor’ unda da belirtildiği gibi trafik tescil işlemlerine başlanılmıştır.
66216 Talep Nolu Satın Alma Dönemi (31.08.2018-16.09.2018): İşin Gerekçeli Rapor’ unda da belirtildiği gibi trafik tescil işlemlerine devam edilmiştir.
66439 Talep Nolu Satın Alma Dönemi (17.09.2018-03.10.2018): İşin Gerekçeli Rapor’ unda da belirtildiği Ankara’ da bulunan çekici ve semitreylerlerin Antalya’ ya sevkiyatına başlanılmış ve araçların çalışmaya başlaması için gerekli işlemler sürdürülmüştür.
DMO Genel Müdürlüğü’ neden araçların satın alma sürecinde süresi tam belirlenemeyen aksaklıkların oluşması, verilen teslim tarihlerine uyulmaması ve teslim süresi
ile ilgili İdaremize tam bilgi verilememesi nedenleri ile karşı karşıya kalınan durumun idaremiz tarafından önceden öngörülemeyen olay kapsamında değerlendirilmiştir. Atıkların taşınmamasından oluşacak telafisi mümkün olmayan zararların oluşmaması için 4734 sayılı Kanunun 22 inci maddesinin (d) bendi kapsamında hizmet alımı gerçekleştirilmiştir. Bu tarihten sonra bu harcama kalemi ile ilgili Belediyemiz bütçesinden herhangi bir ihale veya harcama gerçekleştirilmemiş hizmet Belediyemiz eli ile sürdürülmektedir. Ayrıca Serik ve Kemer olarak başlanılan atık transferi hizmeti Entegre Katı Atık Yönetim Planımız dahilinde Kumluca/Finike, Elmalı ve Korkuteli ilçelerimizden de atık transferine başlanılmış ve devam etmektedir. Bu hizmet yine sadece Belediyemiz araç ve personeli ile yürütülmektedir.
Kamu İhale Kanunu’nun Temel İlkeler başlıklı 5. Maddesinde “Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.” Hükmü yer almaktadır.
Başkanlığımızca yapılan ihalelerde; Kamu İhale Kanunu’nun Temel İlkeler başlıklı 5. Maddesine uygun olarak eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara ayrılmadan bir bütün olarak ihale edilmektedir. Bulguda belirtilen hususlar doğrultusunda iş ve işlemlerimize azami özen gösterilerek devam edilecektir " ifadesi yer almaktadır.
Sonuç olarak, Kamu idaresi bulgumuza iştirak etmiş olup, takip eden denetim döneminde, yapılan işlemlerin mevzuata uygun hale getirilip getirilmediği izlenecektir.