Gölbaşı Vilayetler Evinde satılan hizmetin maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulan düğün maliyetlerinin 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında izlendiği görülmüştür.

Vilayetler Birliği Ana Tüzüğü’nün 5’inci maddesinin (j) bendinde;

“Ekonomik, turistik, kültürel, sportif, eğitim ve sosyal amaçlı tesisler yapmak, yaptırmak, işlettirmek, işletmeler ve şirketler kurmak ve bu konuda da gerektiğinde merkezi idare ile işbirliği yapmak. Kamuya ait kültür varlıklarını korumak amacıyla tarihi eser konumundaki binaların restorasyon çalışmalarına destek olmak. Ayrıca vakıf kurmak ve mevcut vakıflara ortak olmak,” ifadesine yer verilmektedir.

Aynı Tüzüğün 8’inci maddesinin (p) bendinde ise;

“Bütçe içi işletmeler ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurmak veya bu ortaklıklardan ayrılmaya karar vermek.” denilmektedir.

14.02.2011 tarih ve 27846 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma ve envanter” başlıklı 64’üncü maddesinin 1’inci bendinde;

“Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde

elde edilen neticeleri, bu Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Defterler, üçüncü kişi uzmanlara, makul bir süre içinde yapacakları incelemede işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutulur. İşletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesi defterlerden izlenebilmelidir.”,

Aynı maddenin 5’inci bendinde;

“...Bu Kanunun defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, aktifleştirme, karşılıklar, hesaplar, değerleme, saklama ve ibraz hükümleri 213 sayılı Kanun ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına, vergi kanunlarına uygun olarak vergi matrahının tespit edilmesine ve buna yönelik mali tabloların hazırlanmasına engel teşkil etmez.” hükümlerine yer verilmektedir.

26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (c) bendinde;

“...

74 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ

Bu grup hizmet işletmeleri ile ilgilidir. Hizmet işletmelerinde 71, 72 ve 73 gruplarda yer alan hesaplar kullanılmaz. Bu hesaplar yerine bu gruptaki hesaplar kullanılır. Hizmet işletmelerinin üretim maliyetlerinin izlenmesinde kullanılan hesaplar bu grupta yer alır.

740. Hizmet Üretim Maliyeti

Hizmet işletmelerinde üretilen hizmetler için yapılan giderlerin fiili tutarları bu hesabın borcuna kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap “741- Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma” hesabı ile karşılaştırılarak kapatılır.

741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı:

Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış hizmet maliyetini oluşturan giderler, fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda “740- Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı”nın borcuna kaydedilen tutarları hu hesabın alacağı karşılığı “622- Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı”nın borcuna aktarılır. Dönem sonlarında bu hesap “740- Hizmet Üretim Maliyeti Hesabı” ile karşılaştırılarak kapatılır.

742. Hizmet Üretim Maliyeti Fark Hesapları:

Hizmet üretim maliyetlerinin fiili tutarları ile önceden saptanmış hizmet üretim maliyeti arasındaki olumlu veya olumsuz farkların izlendiği hesaptır. Olumsuz farklar hesabın borcuna, olumlu farklar hesabın alacağına kaydedilir. Dönem sonlarında hu hesap “622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına” aktarılarak kapatılır.

...

77 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ:

Bu grup yönetim fonksiyonu ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur. 770. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ:

Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilatı da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerin giderleri bu hesaba borç kaydedilir. Dönem sonlarında bu hesap, “771- Araştırma ve geliştirme Giderleri Yan-sıtma Hesabı” ile karşılaştırılarak kapatılır.

771. Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı:

Önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden saptanmış genel yönetim giderleri,

Fiili maliyet yönteminin uygulandığı durumlarda “770- Genel Yönetim Giderleri Hesabı”nın borcuna kaydedilen giderleri hesabın alacağı karşılığı “632- Genel Yönetim Giderleri Hesabı”na borç kaydedilir. Bu hesap, dönem sonlarında “770- Genel Yönetim Giderleri Hesabı” ile karşılaştırılarak kapatılır.

772. Genel Yönetim Gider Farkları Hesabı:

Fiili genel yönetim giderleri ile önceden saptanmış giderler arasındaki olumlu ya da olumsuz farklar bu hesaba alınır ve dönem sonlarında “632- Genel Yönetim Giderleri Hesabı”na aktarılarak kapatılır.” denilmektedir.

Tebliğ hükümlerine göre yıl sonunda 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında kayıtlı tutarların 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı ile 622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına aktarılacağı, 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında kayıtlı tutarların 771 Genel

Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı ile 632 Genel Yönetim Giderleri Hesabına aktarılacağı ifade edilmiştir. Genel Yönetim Giderleri Hesabının işletmenin genel yönetim fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan ve üretimle ya da satılan mal maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulamayan işletme politikasının tayini, organizasyon ve kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi ve tahsilatı giderlerinin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Gölbaşı Vilayetler Evinde üretilen hizmetlerle doğrudan ilişkili olan giderlerin 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında izlenmesi gerekirken, üretilen ürününün maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulamayan giderlerin de 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Gölbaşı Vilayetler Evinde ana faaliyetlerden bir tanesi de düğün organizasyonları yapmaktır. Bir başka deyişle Gölbaşı Vilayetler Evinde düğün hizmeti sağlamaktadır. İşletmenin gelir ve giderlerinde düğün gelirleri ile giderleri önemli yer tutmaktadır. Yıl içerisinde farklı tarihlerde düğün organizasyonları gerçekleştirilmektedir.

Düğün organizasyonlarının reklamı ve tanıtımı hizmeti karşılığında ücret ödenmektedir. Bu ücret düğün organizasyon maliyetinin bir kısmını oluşturmaktadır. Düğün organizasyonlarının daha fazla kişiye ulaştırılması ve satışların arttırılması için alınan reklam ve tanıtım hizmet üretimi ile ilgilidir.

Buna göre, düğün organizasyonları kapsamında alınan reklam ve tanıtım giderleri için ödenen ücretler anılan hizmetin maliyeti ile doğrudan ilişkisi olduğu için 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında izlenmeli ve yıl sonunda bu hesapta izlenen tutarlar 741 Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma ile 622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabına aktarılmalıdır.

Yapılan incelemelerde, düğün organizasyonlarının reklam ve tanıtımı için 2018 yılında toplam 37.760 Türk Lirası ödendiği ve tutarın 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında izlendiği ve dönem sonunda 632 Genel Yönetim Giderleri Hesabına aktarıldığı görülmüştür. Bu durumda satışların maliyetinin olması gereken rakamdan daha düşük olarak gelir tablosunda yer almasına neden olmuştur.

Tebliğ hükümleri uyarınca Gölbaşı Vilayetler Evinde üretilen hizmetlerle doğrudan ilişkili olan giderlerin 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında izlenmesi, üretilen ürününün maliyeti ile doğrudan ilişkisi kurulamayan giderlerin de 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında izlenmesi gerektiği düşünülmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Şirketimizin yönetimsel ve pazarlamaya dönük faaliyet giderlerinin ilgili olduğu 770 kodlu Genel Yönetim Gideri veya 760 kodlu Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri hesabında izlenmesi sağlanmaktadır. Raporda yer alan bulgu ve öneriler doğrultusunda söz konusu hesabın kullanılmasına dikkat edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında, yönetimsel ve pazarlamaya dönük faaliyet giderlerinin ilgili olduğu 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı veya 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabına kaydedildiği ve raporda yer alan bulgu ve öneri de dikkate alınarak bu konuda daha dikkatli davranılacağı belirtilmiştir.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinin düğün organizasyonları kapsamında alınan reklam ve tanıtım giderleri için ödenen ücretler anılan hizmetin maliyeti ile doğrudan ilişkisi olduğu için 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında izlenmesi gerekirken 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında takip edildiği anlaşılmaktadır. Her ne kadar Kamu idaresi cevabında yönetimsel ve pazarlamaya dönük faaliyetleri 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı veya 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında takip ettiğini ifade etse de 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğinde hizmet maliyeti, yönetimsel ve pazarlama giderlerini bir bütün olarak değil ayrı ayrı değerlendirerek; hizmet maliyeti olan giderlerin 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında, pazarlamaya dönük giderlerin 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabında, yönetimsel giderlerin ise 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabında takip edilmesi gerekliliği ortaya konmaktadır.

Vilayetler Turizm ve Ticaret Anonim Şirketinin sunduğu en önemli hizmetlerden bir tanesi olan düğün organizasyonları için ödenen reklam ve tanıtım giderlerinin hizmet üretim maliyeti kapsamında değerlendirilmesi ve mevzuat hükümleri uyarınca 740 Hizmet Üretim Maliyeti Hesabında takip edilmemesi 37.760 Türk Liralık hataya neden olmaktadır.