Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesinin (a) bendi ile istisna olarak yapılan alımlarda ve parasal limit dahilinde firmalardan yapılan doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda Kamu İhale Kurumundan alım gerçekleştirilen firmaların yasaklı olup olmadığının kontrol edilmesi gerekirken, yasaklılık teyidi yapılmadan ihtiyaçlar temin edildiği görülmüştür.

Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendinde belirtilen ve her yıl Kamu İhale Kurumu tarafından güncellenen tutarı aşmayan mal ve hizmet alımları ve yapım işleri ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin mal ve hizmetlerin idarelerce ihale yapılmaksızın doğrudan temin edilmesi mümkün bulunmaktadır. Ayrıca Kanun’un 3’üncü maddesinin (a) bendi ile, Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş amacı veya mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımları ve orman köyleri kalkındırma kooperatiflerinin ve orman köylülerinin başlıca geçim kaynağını oluşturan ve 6831 sayılı Orman Kanun'u kapsamında yürütülen ve o yerde bulunan orman köylülerine yaptırılacak olan hizmetler, ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç Kanundan istisna edilmiştir. İstisna kapsamında yapılacak olan alımlar Kanun hükümlerine tabi olmadan gerçekleştirilmektedir.

4734 sayılı Kanun’un 58’inci ve 4735 sayılı Kanun’un 26’ncı maddelerine göre haklarında yasaklama kararı verilen gerçek veya tüzel kişiler, 4734 sayılı Kanun’un 2’nci ve 3’üncü maddeleri uyarınca istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklanacaktır.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Teyit işlemleri” başlıklı 30.5’inci maddesinin 30.5.3’üncü fıkrasında, Kanun’un 3’üncü maddesi uyarınca istisna kapsamında yapılan alımlarda da Kanun kapsamında yapılan ihalelerde olduğu gibi ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı Kurumdan teyit ettirileceği ifade edilmiştir. 4734 sayılı Kanun’un istisnalara ilişkin olarak 3’üncü maddesinde belirtilen işler istisna kapsamında olmasına rağmen, bu işlerin ihaleleri bu Kanun'da belirtilen ceza ve ihalelerden yasaklama hükümlerine tâbidir denilmektedir. Aynı maddenin 30.5.4’üncü fıkrasında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesi uyarınca ihtiyaçların doğrudan temin yöntemi kullanılarak belirli bir istekliden temin edilmesi halinde alım yapılacak kişi ya da firmanın ihalelere

katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit ettirilmeyeceği, ancak anılan Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendinde belirtilen parasal limit dahilinde yapılan alımlarda, alım yapılacak gerçek veya tüzel kişinin Kamu İhale Kurumu’nun internet sayfasındaki yasaklılar listesinde bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve yasaklı olduğunun belirlenmesi durumunda, söz konusu kişiden alım yapılmamasının gerektiği ifade edilmiştir.

İşletme tarafından doğrudan temin yöntemi kullanılarak yapılan alımlarda, firmaların yasaklılık teyidinin yapılması istisna dışında zorunlu değildir. Söz konusu istisna, parasal limit dahilinde doğrudan temin edilen alımlarda yasaklılık teyidinin yapılması gerektiği hususundadır.

Yapılan incelemede Kanun’un 3’üncü maddesinin (a) bendi ile istisna edilmiş olan tarım veya hayvancılıkla ilgili ürün alımlarında ve, parasal limit dahilinde gerçekleştirilen doğrudan temin alımlarında yasaklılık teyidinin yapılmadığı görülmüştür.

İşletme tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup, istisna kapsamında gerçekleştirilen alımlarda ve doğrudan temin yöntemiyle yapılan alımlarda yasaklılık teyidinin gerçekleştirilerek; ihalelere katılmaktan yasaklı olan kişi ya da firmalardan alım yapılmaması sağlanacağı belirtilmiştir.

Açıklanan nedenlerle istisna kapsamında gerçekleştirilen alımlarda ve doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımlarda yasaklılık teyidinin gerçekleştirilerek ihalelere katılmaktan yasaklı olan kişi ya da firmalardan ihtiyaçların temin edilmemesi gerektiği değerlendirilmektedir.