Kanalizasyon ve su tesisleri harcamalarına ilişkin katılma paylarının mevzuata uygun olarak hesaplanıp tahakkuk ettirilmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesi ile belediye sınırları içindeki su ve kanalizasyon hizmetlerinin yapılması veya yaptırılması görevi belediyelere verilmiştir. Rize Belediyesi de bu kapsamda belediye sınırları içindeki su ve kanalizasyon hizmetlerini yerine getirmekte, bu hizmetlerin gördürülmesinden, bunlara ilişkin altyapı ve tesislerin işletilmesinden doğan giderleri bütçesinden karşılamaktadır.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 87’nci maddesinde yeni kanalizasyon tesisi yapılması veya mevcut tesislerin sıhhi ve fenni şartlara göre ıslah edilmesi şeklinde kanalizasyon tesisi yapılması halinde, bunlardan faydalanan gayrimenkul sahiplerinden

“kanalizasyon harcamalarına katılma payı” alınacağı hükme bağlanmıştır. Aynı Kanun’un 88’inci maddesinde de, yeni içme suyu şebeke tesisleri yapılması veya mevcut şebeke tesislerinin tevsii ve ıslahı şeklinde su tesisi yapılması halinde, dağıtımın yapıldığı saha dâhilindeki gayrimenkullerin sahiplerinden “su tesisleri harcamalarına katılma payı” alınacağı hüküm altına alınmıştır.

Buna göre, yukarıda yer verilen şekillerde kanalizasyon ve su tesisi yapılması veya mevcut tesislerin ıslahı halinde, Kanun’da belirlenen kişilerden katılma payı alınması gerekmektedir. Bu payların nasıl hesaplanacağı mezkûr Kanun’un 89’uncu maddesinde açıklanmış olup payların tutarının yukarıda belirtilen hizmetler için yapılan giderlerin tamamından oluşacağı belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un 90’ıncı maddesinde söz konusu payların tahakkuk şekline ilişkin düzenlemeler yapılarak, payların gayrimenkul sahipleri arasında nasıl dağıtılacağı belirlenmiş, 91’inci maddesinde payların ne zaman tahakkuk edeceği, 92’nci maddesinde payların ilanının şekli ve zamanı, 93’üncü maddesinde de payların nasıl tahsil edileceği açıkça belirlenmiş bulunmaktadır. Söz konusu Kanun'un 94’üncü maddesinde de harcamalara katılma paylarına ilişkin usul ve esasların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği hükme bağlanmıştır.

Bu hükme uygun olarak, söz konusu Yönetmelik 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu'nun Harcamalara Katılma Payları ile İlgili Hükümlerinin Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik adıyla Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu Yönetmelik’te harcama katılma paylarının hesaplanmasına, tahakkukuna, tahsiline ve tebliğine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler mevcuttur.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, Rize Belediyesinin 5393 sayılı Kanun kapsamında yürütmekte olduğu su ve kanalizasyon hizmetleri için 2464 sayılı Kanun’da açıklanan su ve kanalizasyon tesislerine ilişkin harcamaların, yine aynı Kanun’da belirlenen usul ve esaslar dâhilinde ilgililerden tahsil edilmesi hukuki açıdan zorunluluk arz etmektedir.

Belediyece 2023 yılı ve önceki yıllarda su ve kanalizasyon tesislerinin yapımı ve bunların ıslahına ilişkin olarak harcamalar yapıldığı, ancak bu harcamalara ilişkin katılma paylarının tahakkuk ve tahsiline ilişkin gerekli çalışmaların yapılmadığı görülmüştür. Bu durum Belediyenin gelir kaybına uğramasına neden olmaktadır.

Kamu idaresi tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş ilgili katılma paylarının kısa süre içerisinde alınmaya başlanacağı belirtilmiştir.

Bu itibarla; 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer verildiği üzere, Kurumca yasal düzenlemelerin yerine getirilmesini ve kamu kaynaklarının etkin, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmasını teminen, söz konusu harcamalara ilişkin katılma paylarının tahsili için mevzuatta belirlenen usul ve esaslar dâhilinde gerekli çalışmalara başlanması gerekmektedir.