Belediye tarafından sahipsiz hayvanların korunması, bakılması ve gözetimi için gerekli tedbirlerin alınmaması sonucunda can kaybı yaşanması ve başıboş köpek saldırıları nedeniyle açılan davalarda Belediye tarafından tazminat ödenmesine karar verildiği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, çevre ve çevre sağlığı hizmetlerini yapmak ve yaptırmak belediyenin görev ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Aynı Kanun’un 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde ise belde sakinlerinin mahallî müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve girişimde bulunmak belediyenin yetki ve imtiyazları arasında yer almıştır.

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (m) bendinde; büyükşehirin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri, hayvan barınakları, kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek büyükşehir belediyelerinin yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun “Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların korunması” başlıklı 6’ncı maddesinin 4’üncü fıkrasında; sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların en hızlı şekilde yerel yönetimlerce kurulan veya izin verilen hayvan bakımevlerine götürülmesi zorunlu olduğu, bu hayvanların öncelikle söz konusu merkezlerde oluşturulacak müşahede yerlerinde tutulması sağlanacağı, müşahede yerlerinde kısırlaştırılan, aşılanan ve rehabilite edilen hayvanların kaydedildikten sonra öncelikle alındıkları ortama bırakılmalarının esas olduğu belirtilmiştir.

Aynı Kanun’un “Belediyeleri sorumluluğu” başlıklı ek 1’inci maddesinde ise;

“Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu yirmi beş bini aşan büyükşehir ilçe belediyeleri ile diğer belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kurar.

Birinci fıkrada belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülür. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ise sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürür. Rehabilite edilen hayvanlar Bakanlıkça oluşturulan veri tabanına kaydedilir. Rehabilitasyon süreci tamamlanan hayvanların, bakımevine getiren belediye tarafından öncelikle alındıkları ortama bırakılmaları esastır.

Rehabilite edilmemiş sahipsiz köpekler, belediyelerce hayvan bakımevlerinde veya geçici ünitelerde kısırlaştırılarak veri tabanına kaydedilir. Geçici ünitelerde yapılan kısırlaştırmalar sonrasında, köpekler alındıkları ortama bırakılmadan önce sağlıklarına kavuşmaları için gerekli tedbirler alınır. Bakanlık da bu kapsamdaki köpeklerin kısırlaştırılmasına her türlü yardımda bulunur.” hükümlerine yer verilmiştir.

Hayvanların Korunmasına Dair Uygulama Yönetmeliği’nin “Belediyelerin alacağı tedbirler” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanların toplatılması, kısırlaştırılması, aşılanması, gerekli tıbbî bakımlarının yapılması ve işaretlenmesi, alındığı ortama geri bırakılması, sahiplendirilenlerinin kayıt altına alınması belediyelerin görevleri arasında sayılmıştır.

Yapılan incelemeler neticesinde; Antalya ili Serik ilçesi sınırlarında sahipsiz hayvanların saldırısı sonucunda can kaybı yaşandığı ve Antalya 2. İdare Mahkemesinin 2023/1124 no’lu kararıyla; kamu hizmetinin örgütlenmesinde, denetlenmesinde ve gerekli önlemlerin alınmasındaki yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirilmemesi ve kişilerin kamusal alanda güven içerisinde yaşamasını sağlayan önlemlerin yeterince alınmaması nedeniyle hizmet kusurlarının bulunduğu belirtilerek, yaşanan can kaybına ilişkin Belediye tarafından tazminat ödenmesine karar verildiği tespit edilmiştir. Söz konusu dava dahil olmak üzere, başıboş köpek saldırıları nedeniyle açılan 2 adet dava sonucunda, Belediye tarafından 2023 yılı içerisinde toplam 1.915.154,71 TL tazminat ödendiği saptanmıştır.

Belediyenin bulguya ilişkin cevabında, yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden doğan yükümlülüklerin eksiksiz şekilde yerine getirildiği ifade edilse de; Antalya 2. İdare Mahkemesinin 2023/1124 no’lu kararında, Belediye tarafından kamu hizmetinin örgütlenmesinde, denetlenmesinde ve gerekli önlemlerin alınmasındaki yükümlülüklerin gereği gibi yerine getirilmediği ve kişilerin kamusal alanda güven içerisinde yaşamasını sağlayan önlemlerin yeterince alınmadığı belirtilmiştir.

Sonuç olarak; çevre ve toplum sağlığının korunması, yaralanma, can ve mal kaybı gibi istenmeyen sonuçların ortaya çıkmaması adına, sahipsiz veya güçten düşmüş hayvanlara ilişkin mevzuat hükümlerince belediyelere verilen görev ve sorumlulukların tam ve eksiksiz şekilde yerine getirilmesi gerekmektedir.