2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Gelirler” başlıklı 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde; “Su satışı ve kullanılmış suların uzaklaştırılmasına karşılık, tarifesine göre abonelerden alınacak ücretler…”

Aynı Kanun’un “Tarife tespit esasları” başlıklı 23’üncü maddesinde; Su satışı, kanalizasyon tesisi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması, septik çukurların boşaltılması giderleri için ayrı tarifeler yapılır. Bu tarifelerin tespitinde, yönetim ve işletme giderleri ile amortismanları doğrudan gider yazılan (aktifleştirilmeyen) yenileme, ıslah ve tevsi masrafla ve (…) bir kar oranı esas alınır.

(2) Tarifelerin tespiti ile tahsilatla ilgili usul ve esaslar bir yönetmelik ile belirlenir.”

ifadesi yer almaktadır.

Kanun’un Ek 5’inci maddesinde ise; “Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır.” denilmektedir.

Kanun’un verdiği yetkiye istinaden çıkarılan DESKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin “Tarife Tespit Esasları” başlıklı 7’nci maddesinde tarife tespiti ile ilgili ayrıntılı hükümlere yer verilmiştir.

Diğer yandan, Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’nin “Toplam sistem maliyeti” başlıklı 13’üncü maddesinde; “(1) Toplam sistem maliyeti, yatırımın finansal maliyeti, sistemin

işletilmesi ve bakımı, sabit varlıkların amortisman maliyetleri, yönetim ve izleme giderleri, vergiler, kamulaştırma ve sistemin finansal sürdürülebilirliğini sağlayacak özkaynak getirisinden oluşan tam maliyeti içerir. Toplam sistem maliyeti, atıksu veya evsel katı atık sisteminin işletilmesi ve sürdürülebilirliği ile bağlantısı olmayan maliyetleri içermez.

(2) Ücret, 2464 sayılı Kanunun Mükerrer 44 üncü maddesi hükmü gereği alınan çevre temizlik vergisi, aynı Kanunun 87 nci maddesi uyarınca alınacak kanalizasyon harcamalarına katılma payı 2560 sayılı Kanunun 13 üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedelleri toplam sistem maliyetinden çıkartılarak belirlenir.” ifadesi yer almaktadır.

Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Aynı Yönetmelik’in geçici 1’inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 26/10/2011 tarihi itibarıyla bu Yönetmeliğe, tarife belirleme, abonelik, sözleşme, teknik alt yapı eksiklikleri ile kendi aralarında maliyet ve bölüşüm hesabı yapmayanlar da dahil olmak üzere, uyum sağlayamamış olan atıksu altyapı yönetimleri ve evsel katı atık idareleri, 31/12/2020 tarihine kadar bu Yönetmeliğe uyum sağlamakla yükümlüdürler.”

2018 yılı mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde; İdare tarafından Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliği kapsamında atık su ücreti belirlenirken 2560 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedellerine ilişkin ayrı bir tarife belirlenmediğinden toplam sistem maliyeti yanlış hesaplanmaktadır. Dolayısıyla atık su ücreti de hatalı hesaplanmaktadır.

Ayrıca İdarenin Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliği’ne uyum sağlama yükümlüğü 31.12.2020 tarihine kadar uzatılmıştır. Ancak 2560 sayılı Kanunu’na göre kullanılmış suların uzaklaştırılması giderlerine ilişkin tarife belirleme zorunluluğu bulunmaktadır.

Kanun ve Yönetmelik’in amir hükümlerinin idare tarafından tam olarak yerine getirilmediği, kanalizasyon tesisi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması giderleri için ayrı tarife yapılmadığı görülmüştür. 2560 sayılı Kanun ve bu kanunun verdiği

yetkiye istinaden çıkarılan DESKİ Tarifeler Yönetmeliği’ndeki hükümler baz alınarak kanalizasyon tesisi bulunan yerlerdeki kullanılmış suların uzaklaştırılması giderleri için ayrı tarife yapılması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliği kapsamında Pamukkale ve Merkezefendi Belediyeleri’nin atıksularının arıtılması Merkez Atıksu Arıtma Tesisinde gerçekleştirilmektedir. Bu sebeple her iki ilçe için belirlenmiş olan atıksu bedeli yukarıda belirtilen yönetmelik hükümlerine uygun olarak belirlenmektedir.

Diğer ilçelerimizde ise atıksu bedeli Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliği’nin 17 Maddesinin 4 fıkrası uyarınca alınmaktadır. Konu ile ilgili çalışma başlatılmıştır.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında;

Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik kapsamında Pamukkale ve Merkezefendi Belediyeleri’nin atıksularının arıtılmasının Merkez Atıksu Arıtma Tesisinde gerçekleştirildiği, bu sebeple her iki ilçe için belirlenmiş olan atıksu bedelinin yukarıda belirtilen yönetmelik hükümlerine uygun olarak tespit edildiği;

Diğer ilçelerinde ise atıksu bedeli ‘Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in 17’nci maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca alındığı, konu ile ilgili çalışma başlatılacağı;

Belirtilmiştir. Bulgumuzda ise;

Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik’in “Toplam sistem maliyeti” başlıklı 13’üncü maddesinin ikinci fıkrasında ücretin; 2464 sayılı Kanunun Mükerrer 44’üncü maddesi hükmü gereği alınan çevre temizlik vergisi, aynı Kanunun 87’nci maddesi uyarınca alınacak kanalizasyon harcamalarına katılma payı ve 2560 sayılı Kanunun 13’üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedelinin, toplam sistem maliyetinden çıkartılarak belirlenmesi gerektiği;

İdare tarafından Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik kapsamında atık su ücreti belirlenirken 2560 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedellerine ilişkin ayrı bir tarife belirlenmediğinden toplam sistem maliyeti yanlış hesaplandığı, dolayısıyla atık su ücretinin de hatalı hesaplandığı;

Belirtilmişti.

Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmeliği kapsamında Atık su ücretini belirlenirken, toplam sistem maliyetinden kullanılmış suları uzaklaştırma bedellerinin çıkartılması gerekmektedir.

Atık su ücretini belirlerken toplam sistem maliyeti doğru hesaplayabilmesi için, 2560 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesi uyarınca alınan kullanılmış suları uzaklaştırma bedellerine ilişkin ayrı bir tarife belirlemesi idarenin yararına olacaktır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.