Bazı mal ve hizmet alımlarının, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nda belli durumlarda uygulanacağı belirtilen doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirilerek mezkûr kanunun emredici hükümlerine aykırı olarak kısımlara bölünmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’nci maddesinde; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir.”

Denilmektedir.

Kanun hükmünden de anlaşılacağı üzere, temel ihale usulleri dışında yer alan doğrudan temin yöntemi ile ihtiyaçların karşılanması ancak kanunda belirtilen özel hallerde mümkün olabilmektedir. Kanun'da bu özel hallerden biri olarak “Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin on beş milyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları…” belirtilmiştir. (2018 yılı için söz konusu büyükşehir belediyelerinin olmadığı diğer idareler için limit tutarı 22.524,00 TL’dir).

Aşağıdaki tablo incelendiğinde yakın tarihlerde belediye fatura edilmiş aynı mahiyette alımlar olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu tablo incelendiğinde alımlar 4734 sayılı Kanunun 22’ncı maddesinin (d) bendi için öngörülen sınırı aşmayacak şekilde düzenlenerek alımlar gerçekleştirilmiştir.

Tablo 10: 22-D Kapsamında Aynı Mahiyette Olan Alımlar

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre bu parasal limitlerin altında kalmak amacıyla mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölünemeyeceği açıktır. Bu hükmün aksine uygulamalar olduğu takdirde ihalelerde rekabet, saydamlık, eşit muamele, güvenilirlik ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerine uyulduğunu söylemek mümkün olmayacaktır.

Kamu idaresi cevabında; Aynen; "Maddede belirtilen hususlar doğrultusunda işlem yapılmaya başlanmış olup, gerekli acil alımlarda pazarlık usulü alımlar yapılacaktır." Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle; bulgu konusu hususa katıldığını belirtip acil alımlarda pazarlık usulünün kullanılacağını belirtmiştir.

Kamu idaresinin acil mal ve hizmet alımları ile bulgu konusu edilen mal ve hizmet alımlarının kısımlara bölünüp doğrudan teminle alınması hususu birbiriyle ilişik değildir. Bulguda eleştirilen husus; kamu idaresinin eşik değerin altında kalıp ihale usullerine tabi olmadan doğrudan temin yoluna başvurmak için, kısa zaman aralıkları ile aynı nitelikte mal ve hizmet alımları yapmasıdır. Başka bir deyişle tespit edilen alımlarda herhangi bir ivedi durumu söz konusu değildir.

Dolayısıyla belediyenin aynı nitelikte mal ve hizmet alımları için eğer tutar eşik değerin üzerinde ise bu alımları kısımlara bölmeden ihale usullerine uygun olarak yapması önerilmektedir.