“İstanbul Genelindeki İlçe Belediyelerine Hibe Kapsamında Asfalt Temini ve Yapılması İşi” kapsamında ilçe belediyelerine hibe edilmek üzere satın alınan asfalt için yapılan ödemelerin 630-Giderler Hesabı yerine 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında izlendiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının niteliğine ilişkin 204’üncü maddesinde bu hesabın, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılacağı ifade edilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in 630-Giderler Hesabının işleyişini açıklayan 373’üncü maddesine göre de, nakden veya mahsuben ödenen giderler bir taraftan bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan ilgisine göre 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

Yukarıdaki açıklamalardan ve mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, 258- Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan giderlerin izlendiği bir hesaptır. Geçici kabulün yapıldığını veya işin fiilen tamamlandığını gösteren belgelerin düzenlenmesi halinde ise, ilgili maddi duran varlık hesabına aktarma yapılmalıdır. Yani, 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında izlenen tutarlar, işin tamamlanma durumuna göre İdarenin varlıklarına (bilançonun aktifine) kaydedilmesi gereken tutarlardır. Ancak, ilçe belediyelerine hibe edilmek üzere satın alınan asfalt için yapılan ödemelerin varlık hesaplarında değil, gider hesaplarında izlenmesi gerekmektedir. Yani, İdare tarafından hibe edilmek üzere satın alınan asfalt için nakden veya mahsuben yapılan hakediş ödemelerinin, 630-Giderler hesabına borç, ilgili hesaplara alacak; diğer taraftan ilgisine göre 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, 2020/468155 ihale kayıt no.lu ve 94.838.000,00 TL sözleşme bedelli “İstanbul Genelindeki İlçe Belediyelerine Hibe Kapsamında Asfalt Temini ve Yapılması İşi” kapsamında İSFALT’tan satın alınıp ilçe belediyelerine hibe edilen asfalt için yapılan ödemelerin 258-Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabında izlendiği tespit edilmiştir. Bu kapsamda İdare tarafından, yükleniciye (İSFALT’a) 31.12.2021 tarihi itibariyle toplamda 82.714.813,19 TL tutarında iki ödeme yapılmıştır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; bulguda belirtilen hususlarla ilgili olarak, gerekli düzeltme işlemlerinin yapılacağı ifade edilmiştir. Ancak, bulguda belirtilen muhasebe kayıtlarının yılında yapılmaması nedeniyle, 2021 yılı bilançosunda 258-Yapılmakta

Olan Yatırımlar Hesabı 82.714.813,19 TL fazla tutarla, faaliyet sonuçları tablosunda da 630- Giderler Hesabı 82.714.813,19 TL eksik tutarla yer almıştır.

Sonuç olarak, İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından alınan karar neticesinde ilçe belediyelerinin ulaşım yollarının bakımında ve onarımında kullanılmak üzere İBB tarafından asfalt hibesi yapılmaktadır. Hibe edilen asfalt İdare muhasebesinde 258 no.lu hesaba kaydedilmiştir. Bu nedenle, hibe edildikten sonra ilçe belediyeleri tarafından kullanılan asfalt hatalı olarak mali tablolarda İBB varlığı olarak yer almaktadır. Hâlbuki 258 no.lu hesap, İdarenin kendine ait yapılmakta olan maddi duran varlıkları için yapılan harcamaların takip edildiği bir hesaptır. Dolayısıyla, Büyükşehir Belediyesinin gideri niteliğinde olan hibe işi, ilçe belediyelerinin varlıklarını artıran bir yatırım olduğundan, hibe kapsamda yapılan harcamaların İdarenin varlıklarını artırıcı bir yönü bulunmamaktadır. Bu nedenle, asfalt hibe işine ilişkin tutarların varlık hesaplarında izlenmesi hatalıdır. Bu bağlamda, asfalt hibesinin İdarenin kendi depolarından peyderpey yapılması durumunda 150 ve 630 no.lu hesapların; asfalt hibesinin doğrudan yüklenici (veya İSFALT) vasıtasıyla yapılması durumunda, doğrudan 630 no.lu hesabın kullanılması uygun olacaktır.