Samsun Büyükşehir Belediyesinin 2018 yılı içinde vadeli mevduat hesaplarında tahakkuk eden faizleri 600 Gelirler Hesabına stopaj kesintisi sonrası net tutar olarak kaydettiği tespit edilmiştir.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Gayri Safilik İlkesi” başlıklı 39'uncu maddesine göre; gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme veya standart ile aksi kararlaştırılmadıkça netleştirilmeden kaydedilir. Belediyeye ait vadeli mevduat hesapları için tahakkuk eden faizin, stopaj yapılmamış haliyle 600 Gelirler Hesabına kaydedilmesi gerekirken vergi kesintisi sonrası net haliyle kaydedildiği tespit edilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in 6’ncı maddesinde Faaliyet Sonuçları Tablosunun ilkeleri düzenlenmiştir. İlgili maddenin birinci fıkrasında:

“Genel yönetim muhasebesinde faaliyet sonuçları tablosu ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır: a) Kamu idarelerinin faaliyetlerine ilişkin gelir-gider işlemleri, tahakkuk esasına dayalı olarak gelir ve gider hesaplarında izlenir. Gelir ve gider hesapları, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri gereği tahakkuk eden her türlü gelir ve giderin kaydına mahsustur.

…’’ Denilmektedir.

Ayrıca Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “600 Gelirler Hesabı” başlıklı 368’inci maddesinde; bütçe ile ilgili olsun veya olmasın Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenen uluslararası genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü gelirin 600 Gelirler Hesabında izlenmesi gerektiği ve “800 Bütçe Gelirleri Hesabı” başlıklı 382’inci maddesinde; mevzuatı gereğince bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilatların 800 Bütçe Gelirleri Hesabında izlenmesi gerektiği belirtilmiştir

Ancak Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından vadeli mevduat hesapları için tahakkuk eden faizlerin stopaj kesintisi sonrası oluşan net tutarı hem 600 Gelirler Hesabına hem de 800 Bütçe Gelirleri Hesabına kayıt edilmiştir. Belediye 2018 yılı itibariyle 1.089.456,42 TL brüt faiz geliri elde etmesine rağmen 600.05.01.09.03 Mevduat Faizleri Hesabında 926.037,96 TL kayıt yapılmıştır. Kısaca 2018 yılsonu itibariyle 600 Gelirler Hesabına 163.418,46 TL'lik eksik kayıt yapılmıştır. Gayri safilik ilkesine aykırı işlem yapılması faaliyet sonuçlarının hatalı olmasına neden olmuştur.

Yukarıda yer verilen Yönetmelik hükümlerinden açıkça anlaşılacağı üzere, tahakkuk eden faiz gelirleri 600 Gelirler Hesabına tahakkuk esasına göre gayrisafi tutar üzerinden; 800 Bütçe Gelirleri Hesabına ise nakit esasına göre stopaj yapıldıktan sonraki net tutar üzerinden ve stopaj kesintisinin 630 Giderler Hesabına kayıt edilmesi gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Mevduat gelirlerinden elde edilen net tutarlar 600 Gelirler hesabına kaydedilerek işlem yapılmış olup, 163.418,46 TL yansıtılmamış, ancak bu tutar aynı zamanda 630 Giderler Hesabına da yansıtılmamış olması nedeniyle rakamsal olarak faaliyet

sonucunun hatalı olmasına sebebiyet vermediği düşünülmektedir. Ancak Gayri Safilik ilkesi doğrultusunda yapılan eksik işlemle ilgili olarak 2019 yılı itibariyle gerekli düzeltmeler yapılacaktır." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle; bulgu konusu hususa katılmış ancak yapılan hatanın faaliyet gelirleri ve faaliyet giderlerinin birbirlerini telafi edici etkisi nedeniyle faaliyet sonuçlarında bir değişimin olmadığını belirtmiştir.

Belediyenin mevduat faiz gelirlerini brüt tutar üzerinden izlemesi gerekirken net tutar üzerinden izlemesi sonucunda faaliyet sonuçları değişmemekte, ancak yapılan bu hata neticesinde vadeli mevduat hesaplarından ne kadar faiz geliri elde edildiği bundan ne kadar stopaj vergisi kesintisi yapıldığı muhasebe sisteminden anlaşılamamaktadır. Ayrıca yapılan hata bulguda da belirtildiği gibi gayrisafilik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir.

Dolayısıyla 600 Gelirler Hesabı ve 630 Giderler Hesabı 2018 yılı mali tablolarında 163.418,46 TL hatalı görünmektedir.