Şirket tarafından 2022 yılında yapılan bazı mal ve hizmet alımlarının, Kamu İhale Kanunu’nun 3’üncü maddesinin (g) bendinde yer alan parasal limitin altında kalmak amacıyla parçalara bölünerek gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin (g) bendinde; belediye şirketlerinin ticarî ve sınaî faaliyetleri kapsamında; doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temini için yapacakları, yaklaşık maliyeti ve sözleşme bedeli 2022 yılı için

33.494.082 TL’yi aşmayan mal veya hizmet alımları ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç olmak üzere, Kamu İhale Kanunu’ndan istisna edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 4.3.3’üncü maddesinde ise; idarelerin 4734 sayılı Kanun’un 3/g bendi kapsamında gerçekleştirecekleri ve yıllık planlama yapılabilen (yıl boyunca alınması gereken) mal ve hizmet alımlarına ilişkin değerlendirmenin, bu mal ve hizmetlerin yıllık toplam yaklaşık maliyeti dikkate alınarak yapılacağı ve bu çerçevede söz konusu alımların anılan bent kapsamında yapılıp yapılmayacağına karar verileceği hüküm altına alınmıştır. Söz konusu madde hükmünde, planlanabilen yıllık ihtiyaçların bu bent kapsamında gerçekleştirmek amacıyla bölünmesinin Kanuna açık aykırılık oluşturacağı da ayrıca belirtilmiştir.

Yapılan incelemelerde; BELKA A.Ş.’nin 2022 yılında gerçekleştirmiş olduğu

sürücüsüz iş makinası kiralama hizmet alımı ile kişisel koruyucu donanımları mal alımı işlerini detayı aşağıdaki tablolarda görüleceği üzere, iki kısma bölmek suretiyle istisna kapsamında ihale ettiği görülmüştür.

Tablo 6: 4734 Sayılı Kanun 3/g Bendi Kapsamında Gerçekleştirilen Hizmet Alımları

Tablo 7: 4734 Sayılı Kanun 3/g Bendi Kapsamında Gerçekleştirilen Mal Alımları

Tablolardan görüleceği üzere; 2022 yılı içinde farklı ihale kayıt numaraları ile yapılan hizmet alımı ihalelerin toplam yaklaşık maliyeti 52.243.350,00 TL, mal alımı ihalelerin ise 34.726.508,50 TL olup 2022 yılı için belirlenen istisna sınırını (33.494.082 TL) aşmaktadır. Şirket tarafından planlanarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında açık ihale şeklinde gerçekleştirilmesi gereken alımların kısımlara bölünerek istisna hükmü çerçevesinde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.

Kamu idaresi cevabında özetle; söz konusu ihaleler kapsamında temin edilen mal ve hizmetlerin her istekli olabilecek firmanın bünyesinde birlikte bulunmadığı, dolayısıyla bu durumun ihaleye katılımı azaltmasını engellediği, böyle bir durumda ise İdarenin zarar göreceği ve böylece bir kamu zararı ortaya çıkabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, ihalelere ait yaklaşık maliyetin 4734 sayılı Kanunun 3(g) maddesine göre istisna bedeli olan 33.494.082,00 TL’nin altında olmasından ve söz konusu alım usulü ile ihalelerde verilen ilk ve son tekliflerde açık eksiltme imkanı verdiğinden kamu yararı gözetilerek rekabetin arttırılmasını ve kamu kaynaklarının verimli kullanılmasını sağladığı için tercih edildiği ifade edilmiştir.

4734 sayılı Kanun’da esasen temel ihale usulü açık ihale usulüdür. İstisna kapsamında alım yapılabilmesi ancak mevzuatta öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde mümkündür. Bulgu konusu edilen mal ve hizmet alımları, yaklaşık maliyetleri önceden hesaplanmış ve ihale tarihleri birbirine yakın olan işlerdir. Ayrıca kamu idaresi cevabında, ihalelere ait yaklaşık maliyetin 4734 sayılı Kanunun 3(g) maddesine göre istisna bedeli olan 33.494.082,00 TL’nin altında olduğu belirtilmiş ise de; Kamu İhale Genel Tebliği’nin 4.3.3’üncü maddesinde, yıllık planlama yapılabilen (yıl boyunca alınması gereken) mal ve hizmet alımlarına ilişkin değerlendirmenin, bu mal ve hizmetlerin yıllık toplam yaklaşık maliyeti dikkate alınarak yapılacağı hükmü gereğince, yukarıdaki tablolarda gösterildiği üzere istisna tutarını aştığı görülmektedir. Netice olarak istisna kapsamında yapılan alımların konusu, süresi, yaklaşık maliyetleri bellidir ve yaklaşık maliyetleri toplamı 2022 yılı için belirlenmiş sınırı aşmaktadır.

Bu durumda bulguda açıklandığı üzere gerekli planlamanın yapılması ve istisna tutarını aşan ihalelerin istisna hükmü kapsamında değil temel ihale usulü olan açık ihale usulü ile gerçekleştirilmesi gerekmektedir.