Açıktan yapılan atamalar ve ortalama görevde kalma süresinin kısalığı dikkate alındığında Özel Kalem Müdürlüğüne yapılan atamaların, mevzuata aykırı olarak memuriyete sınavsız girmenin bir yöntemi olarak kullanıldığı görülmüştür.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 59’uncu maddesinde aralarında özel kalem müdürlüğünün de olduğu istisnai memurluklar unvan itibariyle sayılarak belirlenmiştir. Anılan madde hükmü uyarınca sayılan kadrolara, mezkûr Kanun’un atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesine ilişkin hükümleriyle bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile memur atanması imkân dâhilindedir. Ayrıca maddenin devamında; söz konusu memurların bulundukları bu kadroların, emeklilik aylığının hesabında ve diğer memurluklara naklen atanmada herhangi bir sınıf için kazanılmış hak sayılmayacağı açıkça hükme bağlanmıştır. Yine aynı Kanun’un 60’ıncı maddesinde istisnai memurluklara atanmada Kanun’un 48’inci maddesinde yer alan genel şartların aranacağı, 61’inci maddesinde ise bu kadroya atananlar hakkında bu Kanun’un atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve derece yükselmesi dışında kalan bütün hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Özetle istisnai memuriyet kapsamında sayılan özel kalem müdürlüğüne yapılan atamalarda sadece Kanun’un belirtilen hükümlerine ilişkin muafiyet tanınmış olup bu şekilde yapılan atamalar diğer memurluklara atanmada kazanılmış hak sağlamayacaktır.

Nitekim İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 03.06.2009 tarih ve B.05.0.MAH.0.08.01.00/900-14626 sayılı Genelgesi’nde de istisnai memuriyet kadrolarına atanacakların, öncelikle çalışan memurlar arasından seçilmesinin esas olduğu ve açıktan

yapılacak atamalar için Bakanlıktan izin alınması gerektiği ifade edilmiştir. Genelge’de ayrıca anılan Kanun’da tanınan yetkinin memuriyete sınavsız giriş yöntemi gibi kullanımına hukuken imkân bulunmadığı bu sebeple de belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişilerin özel kalem müdürü olarak seçilmesi gerektiğinin altı çizilmiştir.

Sayıştay Genel Kurulunun 04.04.2005 tarih ve 5119/1 Karar No.lu Kararı’nda da; istisnai memuriyet kadrosuna atananların, atamadan bir süre sonra sınavla girilebilecek memur kadrolarına atandıklarının tespit edilmesi üzerine, 657 sayılı Kanun’un 59’uncu maddesinin uygulama ve sonuçları bakımından Hazine menfaatlerini zarara uğratıcı nitelikte olduğu değerlendirilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri, İçişleri Bakanlığı Genelgesi ve Sayıştay Genel Kurul Kararı’ndan anlaşılacağı üzere özel kalem müdürlüğüne yapılacak atamalar, belirli sınırlamalara tabi olup sınırsız bir yetki içermediğinden bunların memuriyete sınavsız geçişte bir araç olarak kullanılması uygun değildir.

Ancak Eyüpsultan Belediyesince 2012-2018 yılları arasında özel kalem müdürlüğüne yapılan atamalar incelendiğinde, yedi personelin tamamının açıktan atandığı ve çoğunlukla 1,5 ay olmak üzere 1 ila 8 ay arasında görev yaptıktan sonra memur kadrolarına veya naklen başka kurumlara atandığı tespit edilmiştir.

Tablo 10: Özel Kalem Müdürlüğünden Memur Kadrolarına Yapılan Atamalar

Sonuç olarak bu kadroya yapılan atamaların memuriyete sınavsız girişte araç olarak kullanılmamasının ve belediye başkanlarının bir seçim dönemi boyunca çalışabilecekleri ehliyet ve liyakat sahibi kişilerin özel kalem müdürü olarak seçilmesinin, kamu görevine girmede eşitlik ve liyakat ilkelerinin tesis edilmesi için önem arz ettiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; özetle, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 2009/50 sayılı Genelgesi’nin Özel Kalem Müdürü istihdamında uyulacak esas ve usulleri içeren hükümlerine yer verilmiştir. Bununla birlikte bahse konu müdürlük kadrosuna yapılan açıktan atamalarda belediyecilik tecrübesi ile birlikte ehliyet ve liyakat sahibi olma, en az lise dengi ve üzeri yükseköğrenim tahsili görmüş olma gibi kriterler gözetilerek eşitlik ilkesinin gözetilmiş olduğu, 2012-2018 yılları arasında yapılan atamalarda mezkûr Genelge’ye uygun hareket edildiği ve söz konusu Genelge’de bir çalışma dönemi içerisinde kaç adet Özel Kalem Müdürü açıktan ataması izni alınacağına dair ibare bulunmadığı, ayrıca Özel Kalem Müdürlerinin beklenen ihtiyacı karşılayamaması üzerine Belediye Başkanının yazılı talimatına binaen yeni atamaların yapıldığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak İdare tarafından verilen cevapta, özel kalem müdürlüğü kadrosuna yapılan açıktan atamalarda en az lise dengi ve üzeri yükseköğrenim tahsili görmüş kişiler tercih edilerek liyakat ilkesinin gözetildiği, 2012-2018 yılları arasında yapılan atamalarda İçişleri Bakanlığının mezkûr Genelge’si hükümlerine uygun hareket edildiği ve söz konusu Genelge’nin bir çalışma dönemi içerisinde istihdam edilebilecek özel kalem müdürü sayısına ilişkin bir düzenleme içermediği, bu görevi ifa eden mevcut personelin beklenen ihtiyacı

karşılayamaması üzerine yeni atamaların yapıldığı ifade edilmiştir. Ancak bulguda eleştiri konusu edilen husus Özel Kalem Müdürlüğüne ataması yapılan personelin niteliği ve atanma usulünden ziyade bu kadroya yapılan açıktan atamaların sıklığı ile kadroda geçirilen sürenin kısalığı göz önünde bulundurularak bu istisnai kadronun memuriyete sınavsız girişin bir yöntemi olarak kullanılmasıdır. Ayrıca İdare tarafından verilen cevapta anılan kadroya yapılan açıktan atamalarda bir yandan liyakat ilkesinin gözetildiği vurgusu yapılırken bir yandan da atama sayısının sıklığı ve görev süresinin kısalığına gerekçe olarak bu görevi ifa eden personelin beklenen ihtiyacı karşılamaması gösterilmek suretiyle birbiriyle çelişen ifadelere yer verilmiştir. Bu itibarla, asıl eleştiri konusu hususa ilişkin İdare tarafından makul bir gerekçe sunulamadığından söz konusu kadronun, mevzuatın düzenleniş amacına aykırı olarak, memuriyete sınavsız giriş yöntemi olarak kullanıldığı yönündeki değerlendirmemiz devam etmektedir.