İdare adına tescilli olup kullanılmayan bazı araçların, hurdaya ayırma işlemleri gerçekleştirilmemiş ve ilgili muhasebe kayıtları yapılmamıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kayıt zamanı” başlıklı 50’nci maddesinde yer alan; “Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Bütün malî işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması şarttır.” hükmü gereğince de tüm mali işlemlerin muhasebeleştirilmesi zorunludur.

Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılan taşınırlar; Taşınır Mal Yönetmeliği'nin “Hurdaya ayırma nedeniyle çıkış” başlıklı 28’inci maddesindeki usuller çerçevesinde hurdaya ayrılmaktadır.

Aynı Yönetmelik’in 13’üncü maddesinde ise; taşınırlar, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, canlı taşınırın ölümü gibi yok olma hallerinde kayıtlardan çıkış işlemine tabi tutulacağı belirtilmektedir.

Diğer yandan, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına ilişkin “Hesabın işleyişi” başlıklı 225’inci maddesinde; kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların kayıtlı değerleri üzerinden bu hesaba borç, ilgili maddi duran varlık hesabına alacak; ayrılmış olan amortisman tutarının 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak, 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç kaydedileceği, bu hesapta kayıtlı satılan varlıkların satış bedeli ile net değerleri arasında oluşan olumlu farkın ise bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedileceği belirtilmiştir. Aynı maddenin devamında ise; satılan varlıkların satış bedeli ile net değerleri arasında oluşan olumsuz farkın bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç ve bu hesapta kayıtlı varlıklardan satılmak suretiyle elden çıkarılanların satış bedelinin 100-Kasa Hesabı, 102- Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara, ayrılmış olan amortisman tutarının 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, kayıtlı değerinin bu hesaba alacak kaydedileceği, ayrıca satış değerinin 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedileceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri gereği; ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılmasına karar verilen araçların hurdaya ayırma işlemlerinin yapılması ve akabinde 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabına kaydedilmesi gerekmektedir. Diğer yandan, söz konusu hurdaya ayrılan araçların amortisman tutarları da 299- Birikmiş Amortismanlar Hesabına aktarılmalıdır.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; İdare adına tescilli olup kullanılmayan ve ayrıntısı aşağıdaki tabloda yer alan bazı maddi duran varlıkların (araçların) kullanılmamasına karar verilmesine rağmen hurdaya ayırma işlemlerinin gerçekleştirilmediği ve 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı ile 299-Birikmiş Amortismanlar Hesabına yapılması gereken muhasebe kayıtlarının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; söz konusu araçların üzerinde haciz bulunduğu, hurdaya ayırma ve hurda satış işlemleri ile gerekli muhasebe kayıtlarının yapılabilmesi için bu hacizlerin kaldırılması gerektiği, araçlar üzerindeki haczin kaldırılması amacıyla çalışmaların devam ettiği ifade edilmiştir.

Netice olarak; hukuken hurdaya ayrılan araçların ve bu araçlara ait amortismanların ilgili hesaplara aktarılmaması nedeniyle; mali tablolarda 254-Taşıtlar Hesabı ve 257-Birikmiş

Amortismanlar Hesabı 684.313,40 TL fazla, 294-Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı ile 299- Birikmiş Amortismanlar Hesabı ise belirtilen tutar kadar eksik yer almaktadır.

Tablo 8: Hurdaya Ayrılmayan Araçların Listesi