Bergama Entegre Katı Atık Yönetim Tesisinde 06.11.2020 tarihinde elektrik üretimine başlanmasına rağmen tesisin geçici faaliyet belgesinin olmadığı görülmüştür.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 11’inci maddesine dayanılarak hazırlanan 10.09.2014 tarih ve 29115 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliği’nin 5’nci maddesinde;

“1) Bu Yönetmelik kapsamında çevre iznine veya çevre izin ve lisansına tabi işletmeler, çevresel etkilerine göre Ek-1 ve Ek-2 listelerinde sınıflandırılmıştır.

(2) Ek-1 ve Ek-2 listelerinde yer alan işletmeler, faaliyette bulunabilmeleri için, öncelikle geçici faaliyet belgesi almak zorundadır.

(3) Geçici faaliyet belgesi alan işletmeler belge tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde çevre izin veya çevre izin ve lisans belgesi almak zorundadır.” denilmiş, Yönetmelik’in Ek-1 listesinin 8’inci sırasında atık ara depolama, geri kazanım, bertaraf (Yönetmeliğin Ek 3/B’sinde düzenli depolama tesisi bertaraf tesislerinin arasında gösterilmiştir.), biyometanizasyon, atıktan türetilmiş yakıt (ATY) hazırlama, mekanik ayırma tesislerine yani yukarıda ifade edilen tesislere yer verilmiştir. Aynı Yönetmelik’in Ek 3/B’sinde düzenli depolama tesislerine geçici faaliyet belgesi alabilmek için istenilen başvuru belgeleri arasında düzenli depolama tesisi onay belgesi de sayılmıştır.

Aynı Yönetmelik’in 9’uncu maddesinde; “İşletmelerin, geçici faaliyet belgesi alınmasından itibaren yüz seksen takvim günü içerisinde EK-3C’de belirtilen bilgi, belge ve raporlar ile birlikte çevre izni veya çevre izin ve lisansına başvuru yapması zorunludur.” denilmektedir.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 8, 11 ve 12’nci maddelerine dayanılarak hazırlanan 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik’in;

“Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde;

“Lisans: Düzenli depolama tesislerine 10/9/2014 tarihli ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğine göre verilen çevre lisansını, (…) ifade eder”

“Lisans başvurusu” başlıklı 11’inci maddesinde; “Düzenli depolama tesisleri için tesisin bulunduğu belediyeden usulüne göre alınmış izin veya ruhsat üzerine Bakanlıktan lisans alınması zorunludur.(…)”

“Düzenli depolama tesislerine lisans verilmesi” başlıklı 12’nci maddesinde aynen; “Belediyece ruhsatı verilmiş olan tesisin geçici faaliyet izni süresi içerisinde izleme raporlarının değerlendirilip uygunluğunun belirlenmesi hâlinde Bakanlıkça lisans verilir.” denilmektedir.

Kamu idaresi cevabında Tesiste Sözleşme hükümleri kapsamında kurulmuş olan enerji üretim Tesisinin 06.11.2020 tarihinde enerji üretmeye başlaması; halihazırda tesiste Bergama Belediyesi sorumluluğunda iken kurulu bulunan düzenli depolama lotlarında borulama işlemi tesis edilerek çekilen biyogazdan üretilen enerji olduğu entegre tesis bünyesinde kurulan biyometanizasyon ünitesinden çekilen gazdan elde edilen üretim olmadığı ifade edilse de elektriğin biyogazdan elde edildiği açıkça cevaptan da anlaşılmaktadır.

Belirtilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere düzenli depolama, biyometanizasyon, mekanik ayırma, atıktan türetilmiş yakıt tesisleri geçici faaliyet belgesi alınmadan çalıştırılamamaktadır. Ancak yapılan incelemelerde tesiste 06.11.2020 tarihinde elektrik üretimi başlamasına rağmen geçici faaliyet belgesinin 31.12.2021 tarihi itibarıyla alınmadığı görülmüştür.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun 20’nci maddesinde; hava kirliliği yönünden önemli etkileri nedeniyle kurulması ve işletilmesi yönetmelikle izne tâbi tutulan tesisleri, yetkili makamlardan izin almadan kuran ve işleten veya iznin iptal edilmesine rağmen kurmaya ve işletmeye devam eden veya bu tesislerde izin almaksızın sonradan değişiklik yapan veya yetkili makamların gerekli gördükleri değişiklikleri tanınan sürede yapmayanlara idari para cezası verileceği belirtilmiştir.

Bergama Entegre Katı Atık Yönetim Tesisi Kurulması ve İşletilmesine ait sözleşmenin 24.12’nci maddesinde Çevre Kanunu’nun 20’nci ve Ek 9’uncu maddesinde belirtilen cezalar gerektiğinde uygulanacak olup verildiği takdirde tüm cezaların yükleniciye ait olduğu hüküm altına alınmıştır.

Sonuç olarak tesisin elektrik üretimine başlaması için geçici faaliyet belgesinin alınması zorunlu olup işletici tarafından bu belge elektrik üretim faaliyeti başlamasına rağmen alınmamıştır. Bu sebeple 2872 sayılı Çevre Kanunu ve ilgili sözleşme hükümlerine göre işleticiye söz konusu yaptırımların uygulanması gerekmekte olup geçici faaliyet belgesi olmadan söz konusu tesisin faaliyetine devam etmemesi gerekmektedir.