Karar Künyesi
İdarenin 2020, 2021 ve 2022 yılı borç stok tutarının, 5393 sayılı Kanun’un 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde gösterilen borçlanma sınırının üzerinde gerçekleştiği görülmüştür.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68’inci maddesinde, belediyelerin görev ve hizmetlerinin gerektirdiği giderleri karşılamak amacıyla borçlanarak ilave kaynak bulmasına
imkân tanınmıştır. Bununla beraber söz konusu maddenin devamında borçlanmaya ilişkin esas ve usuller düzenlenmiş ve bunlara aykırı olarak borçlanan belediye yetkilileri hakkında, fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmeyen durumlarda, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümlerinin uygulanacağı ifade edilmiştir.
Diğer yandan, Kanun’un 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; Belediyelerin faiz dâhil borç stok tutarının, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacağı; (e) bendinde ise, bu şekilde hesaplanan tutarın yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı, yüzde onunu geçen iç borçlanmayı ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayı ile yapılabileceği düzenlenmiştir.
Belirtilen mevzuat hükmüne göre, en son kesinleşmiş toplam bütçe gelirlerinin cari yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen yeniden değerleme oranıyla arttırılan tutarı İdarenin borçlanma sınırını göstermektedir.
Bu bağlamda Şişli Belediyesinin mali tablolarında yer alan bilgilere göre son üç yıla ilişkin bütçe gelirleri toplamı ve bu gelirler esas alınarak hesaplanan borçlanma sınırına ilişkin bilgiler aşağıdaki tablolarda gösterilmiştir:
Tablo 10: İdarenin Son 3 Yıllık Bütçe Gelirleri
Bütçe Gelirinin Çeşidi | 2019 YILI (TL) | 2020 YILI (TL) | 2021 YILI (TL) |
Vergi Gelirleri | 340.995.442,05 | 340.131.616,64 | 409.688.211,25 |
Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri | 8.489.527,83 | 36.218.741,33 | 30.358.572,58 |
Alınan Bağış ve Yardımlar ile Özel Gelirler | 366.218,65 | 0,00 | 150.000,00 |
Diğer Gelirler | 126.849.882,57 | 134.428.510,68 | 151.846.684,71 |
Sermaye Gelirleri | 667.840,00 | 0,00 | 30.000,00 |
Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Toplamı (-) | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
Net Tahsilat | 477.368.911,10 | 510.778.868,65 | 592.073.468,54 |
Tablo 11: İdarenin Son 3 Yıla Ait Borçlanma Sınırları
Yılı | En Son Kesinleşmiş Bütçe Geliri (TL) | Yeniden Değerleme Oranı % | Borç Stok Tavanı (TL) |
2019 | 477.368.911,10 | 22,58 | 585.158.811,23 |
2020 | 510.778.868,65 | 9,11 | 557.310.823,59 |
2021 | 592.073.468,54 | 36,20 | 806.404.064,16 |
Yukarıdaki tabloda hesap şekli görülebileceği üzere, 2019 yılı en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile artırılan miktarı olan 585.158.811,23 TL 2020 yılı borçlanma haddini, 2020 yılı en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile
artırılan miktarı olan 557.310.823,59 TL 2021 yılı borçlanma haddini ve 2021 yılı en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yeniden değerleme oranı ile artırılan miktarı olan 806.404.064,16 TL’de 2022 yılı borçlanma haddini ortaya koymaktadır.
Yapılan incelemede, 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporunda borç stok tavan tutarının 374.524.856,92 TL aşıldığının raporlanmasına rağmen meclis kararına istinaden 07.02.2020 tarihinde 20.000.000,00 TL ve 07.12.2020 tarihinde 9.000.000,00 TL olmak üzere iki defa banka kredisi kullanıldığı ve aşağıdaki tablolarda detaylı görüleceği üzere; 2020 yılı borç stoku tutarının 477.902.800,66 TL, 2021 yılı borç stoku tutarının 616.238.439,11 TL ve 2022 yılı borç stoku tutarının 448.361.265,50 TL olarak gerçekleştiği ve borçlanma haddinin üzerinde olduğu tespit edilmiştir.
Tablo 12: İdarenin Son 3 Yıla Ait Toplam Borç Stoku
Yıl | Finansal Mali Borçlar (TL) | Faaliyet Borçları (TL) | Vergi ve Sosyal Güvenlik Borçları (TL) | Diğer Yükümlülükler (TL) | Toplam (TL) |
2020 | 58.148.125,18 | 441.199.828,47 | 541.890.922,95 | 21.822.735,29 | 1.063.061.611,89 |
2021 | 24.049.642,47 | 529.137.338,48 | 606.542.744,57 | 13.819.537,18 | 1.173.549.262,70 |
2022 | 15.299.628,74 | 569.010.719,70 | 657.579.325,29 | 12.875.655,93 | 1.254.765.329,66 |
1- Finansal/Mali Borçlar: Bilançodaki 300-400 Banka Kredileri, 303-403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar, 310- 410 Dış Mali Borçlar, 309-409 Diğer Mali Borçlar Hesabı bakiye toplamlarından oluşur. | |||||
2- Faaliyet Borçları: 320-Faaliyet Borçları Hesabı bakiye toplamından oluşur. | |||||
3- Vergi ve Sosyal Güvenlik Borçları: 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar, 361-Ödenecek SGK Kesintileri, 368- 438 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı ve Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesapları toplamından oluşur. | |||||
4- Diğer Yükümlülükler: Yukarıda Sayılanlar Dışında Kalan İç/Dış Diğer Yükümlülüklerden (304-404, 307- 407, 308-408, 381-481) oluşur. |
Tablo 13: Borçlanma Haddi-Borçlanma Stoku Farkı
Yılı | Borçlanma Haddi (TL) | Toplam Borç Stoku (TL) | Fark (TL) |
2020 | 585.158.811,23 | 1.063.061.611,89 | 477.902.800,66 |
2021 | 557.310.823,59 | 1.173.549.262,70 | 616.238.439,11 |
2022 | 806.404.064,16 | 1.254.765.329,66 | 448.361.265,50 |
Yukarıda yer verilen denetim tespitine istinaden, İdare tarafından; finansman amaçlı iradi borçlanma yapılmamakta olduğu, ödenemeyen vergi, sgk gibi yükümlülükler ve firma borçları sebebiyle borç stoğunda artış meydana geldiği ifade edilmiştir.
Sonuç olarak, İdarenin 2022 yılı itibariyle sahip olduğu borç stoku, mevzuatında
belirtilen borçlanma sınırının üstündedir. Sürdürülebilir borç yönetimi, gelir-gider dengesi ve yatırımların stratejik yönetim anlayışı çerçevesinde oluşturulmasının ve böylece mali disiplin sağlanmasının en önemli öğesini oluşturmaktadır. Bu sebepten dolayıdır ki borçlanma sınırının altına çekilene kadar yeni bir borçlanmaya gidilmemesi ve mevcut borçların ödenmesi gerekmektedir.