Şirketin Satıcılar Hesabının kullanımında tek düzen hesap planına aykırı uygulamaların bulunduğu görülmüştür.

26/12/1992 tarih ve 21447 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 Seri no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde düzenlemenin; bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması amacıyla yapıldığı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları başlığında; işletmelerin, muhasebe sistemlerini tekdüzen hesap çerçevesi ve hesap planı doğrultusunda kurmak zorunda olduğu ve hesapların çalışmasının hesap planı açıklamalarında belirtildiği gibi gerçekleşmesi gerektiği belirtilmiştir. Tebliğ’in C-Hesap Planı Açıklamaları ile 320 Satıcılar başlığında ise hesabın; işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesap olduğu, ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan senetsiz ticari borçların da bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerektiği belirtilmiştir. Hesabın işleyişinde; senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedileceği belirtilmiştir.

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Özel usulsüzlükler ve cezaları” başlıklı 353’üncü maddesinde; bu Kanun’a göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına ilişkin kural ve standartlara uymayanlara 250.000.000 (40.000 TL) lira özel usulsüzlük cezasının kesileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, 320 Satıcılar Hesabının tanımı gereği, bu hesabın İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımı için kullanılması gerekirken, İşletmenin faaliyet konusunu ilgilendirmeyen mal ve hizmet alımlarında kullanıldığı görülmüştür. Örneğin; tekstil, kırtasiye, temizlik vb. alımlarının şirketin faaliyet konusu ile ilgili olmamasına rağmen, Şirket muhasebe kayıtlarında Satıcılar Hesabının kullanıldığı tespit edilmiştir. Dolayısıyla bu durum, Şirketin aslında faaliyet konusuna ilişkin bir borcu olmamasına rağmen Şirket faaliyetlerinden kaynaklı borcu olduğu yönünde mali tablo okuyucularına hatalı bilgi sunulmasına sebebiyet vermiştir.

İdare cevabında, eleştiri konusu yapılan cari hesapların 01.01.2024 tarihi itibariyle 329 Diğer Ticari Borçlar hesabında takip edilmeye başlandığını belirtmiştir.

Sonuç olarak, Şirketin özel usulsüzlük cezasına muhatap olmaması ve ayrıca defter ve tablolarının sağlıklı ve güvenilir bilgi üretmesi açısından yapılacak kayıtların Tek Düzen Hesap Planı’na uygun olması gerekmektedir.