Doğrudan temin usulü ile yapılan mal alımlarında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesinin (ı) bendinde öngörülen %10’luk sınırın aşılmasına rağmen, aşan kısım için Kamu İhale Kurulundan uygun görüş alınmadığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesinin (ı) bendinde, bu Kanunun “Pazarlık usulü” başlıklı 21’inci maddesi ve “Doğrudan temin” başlıklı 22’nci maddesindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamının, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin

%10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamayacağı ifade edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 sayılı Kanunun 62’nci maddesinin (ı) bendinin uygulanmasına ilişkin açıklamalar” başlıklı 21’inci maddesinde madde metni daha ayrıntılı olarak ele alınmış olup özetle; kurumların 21 (f) pazarlık ve 22 (d) doğrudan temin usulü (temsil ağırlama faaliyetleri kapsamındaki alımlar hariç) ile yapacakları harcamalardaki %10’luk sınırın hesaplamasında, yıllık bütçelerinde belirlenen toplam ödenek miktarının dikkate alınacağı ve kurum ve kuruluşların, mal alımı, hizmet alımı veya yapım işleri için bütçelerine konulan yıllık toplam ödenekleri üzerinden her biri için ayrı ayrı %10 oranını hesaplayacakları belirtilmiştir.

Ayrıca Kanun kapsamındaki kurum ve kuruluşların, ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin pazarlık ve doğrudan temin kapsamında yaptıkları harcamalarının, toplam ödeneklerinin %10 oranını aşıp aşmadıklarını takip etmeleri gerektiği ve kurumların mal ve hizmet alımı ile yapım işleri ödeneklerinin aktarılması ile ilgili işlemleri yaparken veya bunların harcamalarını belirlerken bu durumu göz önünde bulundurması gerektikleri hükme bağlanmıştır.

Yukarıda ifade edilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, kurumların pazarlık usulü ve temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak harcamalar hariç doğrudan temin usulü ile yapacakları alımların yıllık toplamının, Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmaksızın bütçelerine bu amaçla konulan ödeneklerin %10’unu aşmamaları gerekmektedir.

Aşağıdaki tabloda, Kahramankazan Belediyesinin 2018 yılında mal alımları için belirlenen başlangıç ödeneği, doğrudan temin yöntemiyle mal alımı için yapılan harcama tutarları ve bu tutarlardan %10’luk sınırı aşan kısmı gösterilmiştir. Söz konusu hesaplama yapılırken mal alımlarının 830.03.01-Üretime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları, 830.03.02- Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları, 830.03.07- Menkul Mal, Gayrimaddi Hak Alım, Bakım ve Onarım Giderleri ve 830.06.01- Mamul Mal Alımları ayrıntı kodlarında izlendiği değerlendirilmiştir.

Tablo 15: 4734 Sayılı Kanunun 22 (d) Maddesi Kapsamında Yapılan Belediye Harcamalarının

%10 Sınırını Aşan Tutarları

Tablodan da görüleceği üzere, 4734 sayılı Kanun’a göre Belediyenin Kamu İhale Kurulundan izin alınmaksızın mal alımları için doğrudan temin yöntemiyle harcama yapılabilecek sınırın 1.453.710,20 TL olduğu görülmektedir. Ancak Kurum tarafından 2018 yılında doğrudan temin usulü kapsamında 3.591.155,44 TL mal alımı yapılarak bütçeye mal alımı amacıyla konulan ödeneğinin %10’unu 2.137.445,24 TL kadar aştığı anlaşılmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri gereği, ödeneğin %10’unu aşan harcamaların Kamu İhale Kurulundan izin alınmadan yapılmasının yasal düzenlemelere aykırı olduğu değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; ihale ve harcama yapmaya yetkili birimlerinin pazarlık ve doğrudan temin kapsamında yaptıkları harcamalarının, toplam ödeneklerinin %10 oranını aşmamaları gerektiğinin ilgili birimlere üst yazı ile bildirildiği ve bundan sonra birimlerden gelen ödeme evraklarının daha titizlikle inceleneceği, hata payının minimuma indirileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında bulgumuz doğrultusunda işlem tesis edileceği belirtilmiş olup birimlere yazılan üst yazı cevap ekinde gönderilmiştir. Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.