Denizli’deki şehir içi ulaşım faaliyetlerini yürütmekle görevli olan Şirketin, kendi personeline ve personelin bir yakınına şehir içi ulaşımda kullanılması amacıyla ücretsiz kullanım hakkı olan taşıma kartı verdiği görülmüştür.

Kamu kurum ve kuruluşlarının ürettiği mal ve hizmetlerin sunumunda uygulanabilecek indirim ve istisnalara ilişkin hükümler 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile belirlenmiştir.

Buna göre Kanun’un 1’inci maddesinin birinci fıkrasında; sayılan diğer kamu kurum ve kuruluşları ile belediyeler ve bunların kurdukları birlik, müessese ve işletmeler tarafından üretilen mal ve hizmetlerin bedellerinde, işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç olmak üzere herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz ya da indirimli tarife uygulanamayacağı belirtilmekte, ömaddenin ikinci fıkrasında ise kimlerin bu hizmetlerden ücretsiz olarak faydalanabilecekleri düzenlenmektedir.

Yapılan incelemelerde, Şirket bünyesinde görev yapan personele ve personel yakınlarına yine şirket tarafından işletilen şehir içi toplu taşıma araçlarında kullanılması amacıyla ücretsiz ve sınırsız kullanım hakkı sunan toplu taşıma kartları verdiği görülmüştür.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, ücretsiz ulaşım hakkından yalnızca mevzuatta belirtilen kişiler ve bunların yakınları yararlanabilir. Ulaşım hizmetini sağlayan

şirketin personeli de olsalar bu kişilerin söz konusu haktan yararlanmaları, belirtilen mevzuat hükmü karşısında mümkün olmadığı gibi, verilen kartların ilgisiz kişiler tarafından kullanılma ve bu yolla kamu kaynağı ile finanse edilen Şirketin maddi zarara uğrama riski de bulunmaktadır.

Konuyla ilgili olarak yapılan açıklamada; sosyal destek olması amacıyla çalışanların 1'inci derece yakınlarından bir kişiye ücretsiz seyahat kartı verildiği, şoför temininde güçlük çekilmesi nedeniyle bu uygulamanın devam ettirildiği ve kaldırılması halinde şirketin personel noktasında sıkıntıya düşebileceği ifade edilmiştir.

Öncelikle 31.03.2016 tarih ve 37 sayılı Yönetim Kurulu kararında ücretsiz seyahat kartı verilecek personel konusunda herhangi bir kısıtlamaya gidilmediği dolayısıyla bu uygulamadan sadece şoförlerin değil diğer personelin de yararlandığı görülmektedir. Ayrıca ücretsiz seyahat kartı sadece 1 personel yakınına değil o personelin kendisine de verilmekte olup her personel için toplamda iki adet ücretsiz seyahat kartı tahsis edilmektedir.

Yukarıda yer verilen Kanun hükmünde son derece açık ve anlaşılır olduğu üzere kamu kuruluşları ile bu kapsamda sayılan kurum ve kuruluşlar tarafından üretilen mal ve hizmetler yine aynı Kanun'da belirtilen istisna halleri dışında hiç bir kesim ve kişiye ücretsiz ya da indirimli sunulamaz. Kanun koyucunun açık iradesi ortada iken bu durumun aksine bir uygulama her ne gerekçe ile olursa olsun yapılamaz ve yapılması mazur görülemez.

2015 yılı Sayıştay Denetim Raporunda da eleştiri konusu yapılan bu uygulamanın üzerinden geçen 6 yıla rağmen hala devam ettirilme gerekçesi olarak çalışanlara sosyal destek verilmesi ve personel teminindeki güçlükler gösterilmiştir. İlk olarak kamu kaynağı kullanarak kamu yararına faaliyet yürüten şirketin sunduğu hizmetin Kanun hükmü dışında belirli bir kesime ücretsiz verilmesi sosyal destek olarak değerlendirilemeyecektir. Diğer yandan personel temininde yaşanan sıkıntıların aşılma yolu olarak personel ve yakınına kart verilmesi de gerçekçi ve sürdürülebilir bir çözüm yolu olarak görülemeyecektir. Zira Kurum her ne kadar bir kamu kurumu iştiraki olsa da özünde Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet yürüten ticari bir şirket olup kamu kurumlarının aksine personeline vereceği ücret konusunda yasal kısıtlara tabi değildir. Bu nedenle şoför temininde ekonomik sebeplerden ötürü güçlük çekiliyorsa ve bu kişilere ilave menfaat sağlanarak bu sorun aşılmak isteniyorsa bunun yolu Kanun'a aykırı uygulamalar değil personelin maaşında yapılacak iyileştirmeler ya da yine maaşına ilave edilecek ulaşım yardımı, yemek yardımı gibi ilave ücret kalemleridir.

Son olarak Şirket tarafından tahsis edilen seyahat kartları, içinde belirli bir miktar biniş hakkı ya da bakiye olan kartlardan değil verildiği kişiye sayısız kullanım hakkı sunan sınırsız kartlardandır. Bu durum kartın personele veriliş amacına çok uygun görünmemektedir. Verilen kartların amacına uygun olarak sadece verilen kişiler tarafından kullanılıp kullanılmadığının tespiti de oldukça güç olup amacı dışında kullanıma ve suistimallere oldukça açık bir durum söz konusudur.

Sonuç olarak hatalı uygulamanın devam ettirilmesi için Şirket tarafından ileri sürülen gerekçeler makul görülmemiş olup kamu yararı gereği bu uygulamanın derhal sona erdirilmesi önemli ve gerekli görülmektedir.