2022/609121 ihale kayıt numaralı “2022 Yılı 2’nci Dönem İhtiyaç Malzemeleri Mal Alımı” işinde niteliği birbirinden farklı nitelikte 164 kalem ihtiyaç malzemelerinin bir arada ihale edildiği ve kısmi teklife izin verilmediği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine göre; İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.

Yine bahse konu Kanun'un aynı maddesinde aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece yapım işleri, mal alımı ve hizmet alımı bir arada ihale edilemeyeceği belirtilmiştir. Bu hükmün sadece mal ve hizmet alımı ile yapım işlerinin birbirleri arasında

birlikte ihale edilemeyeceği şeklinde değil, doğal bağlantı olmadığı sürece belirtilen ihale türlerinin müstakil olarak kendi içlerinde de uygulanması gerektiği şeklinde anlaşılması gerekmektedir.

Yapılan incelemede; 2022/609121 ihale kayıt numaralı “2022 Yılı 2’nci Dönem İhtiyaç Malzemeleri Mal Alımı” işinin beyaz eşya, mobilya, çay, küp şeker, konteyner, perde, akıllı tahta, kek, makyaj masası, cam kapı, kollu bariyer, koli, cam filmi, laminant parke, broşür, meyve suyu, yangın tüpü naylon poşet ve bu minvalde tek bir firmanın uzmanlık alanına giremeyecek dolayısıyla kendi başına tedarik edemeyeceği kadar çeşitli 164 ayrı kalem ihtiyaç malzemelerinden oluştuğu ve kısmi teklife izin verilmediği anlaşılmıştır.

Kamu ihaleleri açısından rekabet ilkesi İdarenin, sağlanacak hizmeti en uygun bedele bulabilmesini, diğer bir ifadeyle, en kaliteli mal ve hizmeti en uygun bedelle alabilmesini amaçlamaktadır. İhalelere mümkün olduğu kadar çok isteklinin katılması rekabetin asıl amaçlarındandır. Nitekim kamu ihalelerinde en avantajlı teklifin alınması ihaleye katılımın artırılmasıyla mümkün olabilmektedir.

Bahse konu mal ihalesinde olduğu gibi çok sayıda ve aralarında bağlantı bulunmayan malların bir arada ihale edilmesi durumunda bunun tamamını tedarik edecek firma sayısı azalmakta ve bu nedenle ihaleye katılım daralmaktadır. Ayrıca ihaleyi alan firmanın bu malların birçoğunu başka firmalardan tedarik edeceği ve ticari hayatın tabiatına uygun olarak üzerine kendi kâr marjını da ekleyeceği göz önüne alındığında, İdare tarafından söz konusu mallar daha yüksek bir maliyetle temin edilmiş olacaktır. Zira söz konusu ihaleye de sadece 2 firmanın katıldığı, bu firmaların ise yaklaşık maliyet belirlemek üzere İdare tarafından fiyat teklifi alınan firmalar olduğu görülmüştür.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine İdare tarafından; bulguda belirtilen hususların mevzuata uygun olarak gerçekleştirileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; İdare tarafından ihalelerde rekabet koşularının sağlanması ve ihtiyaçların en uygun şartlarda sağlanması adına, niteliği gereği birbirinden farklı olan malların aynı ihale bünyesinde birleştirilerek temin edilmemesi ya da kısmi teklife izin vermesi gerektiği değerlendirilmektedir.