Erzurum ili sınırları içinde bulunan yer altı veya kaynak sularının kiraya verilmesi sonucu tahsil edilen kira gelirlerinden ilgili ilçe belediyelerine pay aktarılmadığı görülmüştür.

23.12.1960 tarih ve 10688 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun’un “İlan edilmiş yeraltı suyu işletme sahaları içinde kuyu açılması” başlıklı 4’üncü maddesinde kuyu açan kimsenin bulunan suyun ancak kendi faydalı ihtiyaçlarına yetecek miktarını kullanmaya yetkili olduğu belirtilmiştir. Maddenin devamında ise bu miktarı aşan sular ile sulama, kullanma ve işlenerek veya doğal haliyle içme suyu olarak satılmak üzere çıkarılan yeraltı sularının, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak sularının (mazbut vakıflara ait sular hariç), 2886 sayılı Kanun hükümlerine uyularak il özel idarelerince kiraya verileceği, tahsil edilen kira gelirinden yer altı veya kaynak suyunun çıktığı yer, köy sınırları içinde ise o yerdeki köy tüzel kişiliğine %15, belediye sınırları içinde ise ilgili belediyeye %25 oranında pay verileceği hüküm altına alınmıştır.

6360 Sayılı Kanun’un “Büyükşehir belediyesi kurulması ve sınırlarının belirlenmesi” başlıklı 1’inci maddesinde Erzurum Büyükşehir Belediyesi’nin sınırlarının il mülki sınırları olduğu, bu ildeki il özel idaresinin tüzel kişiliğinin kaldırıldığı, “Çeşitli hükümler” başlıklı 3’üncü maddesinde mevzuatla il özel idarelerine yapılan atıflar bu Kanun kapsamında tüzel kişiliği kaldırılan il özel idareleri için ilgisine göre bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, Hazineye, valiliklere, büyükşehir belediyelerine ve bağlı kuruluşlarına veya ilçe belediyelerine yapılmış sayılacağı, tüzel kişiliği kaldırılan il özel idarelerine 22.2.2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ve diğer mevzuatla verilmiş olan yetki, görev ve sorumlulukların ilgisine göre bu kurum ve kuruluşlar tarafından kullanılacağı ve yerine getirileceği hususları yer almaktadır.

Mezkûr mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak sularının (mazbut vakıflara ait sular hariç) büyükşehir belediyelerinin su ve kanalizasyon idareleri tarafından 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre kiraya verileceği ve elde edilen kira gelirlerinin

%25’inin ilgili belediyelere aktarılması gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan incelemede Erzurum il sınırları içerisinde bulunan yeraltı ve kaynak sularının ESKİ tarafından kiraya verildiği, bu kapsamda 2023 yılında 700.809,00 TL kira geliri tahsil edildiği, ancak tahsil edilen kira gelirinin %25'i olan 175.202,25 TL'nin yeraltı ve kaynak suyunun çıktığı belediyelere aktarılmadığı tespit edilmiştir.

Kamu idaresi tarafından verilen cevapta özetle; bulgu konusu edilen hususun yerine getirilmesi adına gerekli çalışmaların yapılacağı ifade edilmiştir.

İdare tarfından yeraltı ve kaynak sularının kiraya verilmesi sonucu tahsil edilen kira gelirlerinin %25’inin ilgili belediyelere aktarılması gerekmektedir.