İhale edilerek kabulü yapılan Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi’nin en önemli bileşenlerinden olan Toplu Ulaşım Yönetim Sistemi’nin ihtiyacı olan eksiklikler nedeni ile tam olarak hedeflenen amaçlara uygun hizmet vermediği, bu nedenle filo yönetim ve denetim fonksiyonunun beklenilen etkinlikte yerine getirilemediği görülmüştür.

ESHOT Genel Müdürlüğü toplu taşıma hizmetinde kullanılan otobüslerin yönetimi, denetimi ve raporlanması amacıyla kullanılan temel sistem, İzmir Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanlığının akıllı trafik sistemleri kurulması amacıyla başlattığı 13 iş kaleminden oluşan Tam Adaptif Trafik Yönetim, Denetim ve Bilgilendirme Sistemi işinin kalemlerinden biri olan Toplu Ulaşım Yönetim Sistemi’dir.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığınca Sistem’in geçici kabulü 18.08.2017 tarihinde, kesin kabulü ise 09.03.2021 tarihinde yapılmıştır. 2016 yılında sistem test edilmeye başlanmış olup, 2017 yılından 2022 yılı ocak ayına kadar filo takibi ve denetimi amacıyla bu sistem kullanılmıştır.

İhale kapsamındaki sistemin özelliklerine bakıldığında;

Solo ve körüklü araçlarda ortak olan filo takip ekipmanları, araç bilgisayarı, gps modülü, panik butonu ve kayıt cihazı olup; kameraların solo araçlarda 2’şer adet, körüklü araçlarda 4’er adet olacak şekilde, Eshot Genel Müdürlüğü filosunda bulunan 1500 araca montajları yapılmıştır.

Bu ekipmanlar ve data hatları aracılığı ile araçtaki bilgiler Toplu Ulaşım Yönetim Sistemi kapsamında kurulmuş olan filo yönetim yazılımına aktarılmaktadır. Ayrıca kameraların uzaktan izlenebildiği, kayıt indirilebildiği, çeşitli uyarı mesajlarının görülebildiği kamera kayıt yönetim yazılımı da kurulmuştur. Aynı sistem kapsamında, araç ve yazılım ile iletişim halinde olan akıllı durakların da montajı yapılmıştır.

İhale kapsamında yapılan Toplu Ulaşım Yönetim Sistemi’nin sağlaması gereken temel fonksiyonları şunlardır:

• GPS üzerinden anlık araç konumlarına ulaşılarak güzergahtaki araçlara ait bilgiler bir bütün olarak görülebilmeli ve müdahale gerektiren durumlar tespit edilebilmelidir.

• Otobüslerin geçmişe ait konum, hız ve gerçekleşen sefer bilgilerine ve raporlamalara ulaşılabilmelidir.

• Filo takip operatörleri, araçlarda bulunan araç bilgisayarları aracılığı ile şoför personele mesaj ile bildirim ve uyarılar (hız ihlali/güzergah ihlali vb.) yapabilmelidir.

• Şoför personel tarafından, filo takip operatörlerine mesaj gönderimi yapılabilmeli, acil durumlar için kullanılacak olan panik butonları iletişim aracı olarak kullanılabilmelidir.

• Akıllı duraklarda anlık olarak kalan dakika bilgisi gösterimi yapılabilmelidir.

• Uzaktan görüntü izleme ve uzaktan/araçtan kamera kaydı indirme işlemi yapılabilmelidir.

  ESHOT Genel Müdürlüğünün etkin şekilde hizmet vermesi için son derece önemli olan Toplu Ulaşım Yönetim Sisteminin incelenmesi neticesinde;

• 10.01.2022 tarihinden itibaren araçlardan veri aktarımını sağlayan data hattı hizmetinin mevcut olmaması nedeniyle Filo Takip Sistemi’ne dahil olan araçlardan anlık veri alınamadığı,

• Toplu Ulaşım Yönetim Sistemi’nin anlık filo takibi ve yönetimi fonksiyonlarının kullanılamadığı,

• 10.01.2022 tarihinden sonraki verilere ait raporların sistemden alınamadığı,

• Uzaktan kamera kaydı indirilmesi fonksiyonunun kullanılamadığı, Tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, Tam Adaptif Trafik Yönetim Denetim ve Bilgilendirme Sistemi Projesi ihalesi'nin İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından yapıldığını, 2022 yılı ocak ayına kadar sistemin ESHOT Genel Müdürlüğü yönüyle çalıştığını ve bulguda tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için İzmir Büyükşehir Belediyesi ile yazışmalar yapıldığını ifade etmiştir.

Verilen cevaptan anlaşılacağı üzere, 2022 yılı ocak ayından itibaren gerekli eksikliklerin giderilmemesi nedeni ile sistem tam anlamı ile kullanılamamaktadır.

Sonuç olarak, Toplu Ulaşım Yönetim Sistemi, fonksiyonları ile İdareye ait toplu taşıma hizmetini gerçekleştiren araçların ve personel performansının genel olarak izlenebilirliğine ve denetiminin verimlilik esaslarına göre yapılmasına, kalitesinin arttırılmasına ve yolcuların sağlıklı bir şekilde bilgilendirilmesi süreçlerine katkı sağlanmış olup, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Sistem'in eksikliklerinin giderilerek söz konusu fonksiyonların tekrar kullanılabilir duruma getirilmesi gerekmektedir.