İdarenin 2020 yılı borç stoku hesaplamasında; piyasa borçları, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış vergi ve sosyal güvenlik borçları gibi borç kalemlerinin hesaplamaya dahil edilmemesi nedeniyle yasal düzenleme ile belirlenen üst sınırın aşıldığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Borçlanma” başlıklı 68’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde; belediye ve bağlı kuruluşları ile bunların sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerin, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarının, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamayacağı; bu miktarın büyükşehir belediyeleri için bir buçuk kat olarak uygulanacağı ifade edilmiştir.

Kanun’un 68’inci maddesine istinaden İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 21.02.2005 tarihli ve 45201 sayılı yazıya göre de, İdarenin borçlanma sınırın tespitinde; İller Bankası kredileri ve faizleri, banka kredileri ve faizleri, dış krediler ve faizleri, Hazineye olan borçlar ve faizleri, piyasa borçları (bütçe emanetleri), vergi ve sosyal güvenlik borçlarının tamamı dikkate alınmalıdır.

Belediyelerin yukarıda sayılan borç kalemlerinin toplanması suretiyle hesaplanan borç stoku; idarenin en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının yeniden değerleme oranıyla arttırılan miktarını aşmamalı ve toplamda belirtilen sınırın üzerinde borçlanma yapılmamalıdır.

İdarenin 2020 yılı borç stokunun incelenmesi neticesinde; piyasa borçları, yapılandırılmış veya yapılandırılmamış vergi ve sosyal güvenlik borçları gibi borç kalemlerinin hesaplamaya dahil edilmediği ve bu nedenle İdarenin toplam borcunun yasal düzenlemede belirtilen sınırı aştığı tespit edilmiştir. İdarenin 2019 yılı sonu itibariyle kesinleşen bütçe geliri 242.869.162,01 TL'ye % 22,58’lik yeniden değerleme oranı uygulandığında, 2020 yılının borçlanma sınırı 297.709.018,79 TL olmaktadır.

Tablo 9: İdarenin Borç Stok Hesaplamasına Dahil Olan Borç Kalemleri

İdarenin 2020 yılı sonu itibariyle borç stok miktarı ise, 5393 sayılı Kanun ve mezkûr yazıda belirtilen unsurlar dikkate alınarak hesaplandığında aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere, 430.457.404,14 TL’dir. Dolayısıyla, borçlanma sınırı 132.748.385,35 TL aşılmıştır.

İdare cevabında özetle; iç ve dış borç stok hesaplamasında 300 Banka Kredileri Hesabı, 303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı, 400 Banka Kredileri Hesabında bulunan net tutarları dikkate aldığını 32 Faaliyet Borçları, 36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler, 38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları, 43 Diğer Borçlar, 48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları Hesabı, hesap gruplarında kayıtlı tutarları borç stok hesabında dikkate almadığını belirtmiştir. Ayrıca dikkate alınmayan hesap gruplarının borç alma yolu ile oluşmuş borçlar değil emanet borçlar olduğunu belirtmiştir.

Tarafımızca yapılan değerlendirme sonucunda; İdarenin de belirttiği üzere borç stok tutarı hesabında dikkate alınmayan emanet borç olarak nitelenen 320 Bütçe Emanetleri, 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabı, 381 Gider Tahakkukları Hesabı, 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı ve 481 Gider Tahakkukları Hesabı, idarenin ödemekle yükümlü olduğu borç tutarlarını gösteren hesaplardır. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 68’inci maddesine istinaden İçişleri Bakanlığı tarafından yayımlanan 21.02.2005 tarihli ve 45201 sayılı yazıya göre de, İdarenin borçlanma sınırın tespitinde bu hesapların tamamı dikkate alınması gerekmektedir.

Bu itibarla, borç stok sınırının, yukarıda belirtilen muhasebe hesaplarında kayıtlı tutarların toplamının en son kesinleşmiş bütçe gelirinin yeniden değerleme oranında artırılmış miktarını geçmemesi ve toplam borç stoku yasal sınırın altına çekilmeden yeni borçlanmaya gidilmemesi gerekir.