Kemalpaşa Belediyesince 775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre oluşturulması gereken fon hesabının vadeli mevduat hesabı niteliğinde olmadığı ve bu fonda biriken tutarların 775 sayılı Kanun’a aykırı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.

775 sayılı Kanun’un 12’nci maddesinde;

“Bu Kanundaki hizmetlerin yürütülebilmesi için aşağıdaki kaynaklardan sağlanacak gelirler, Türkiye Emlak Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanarak birer fon teşkil edilir:

…

1. Diğer kanunlarla bu fona katılması kabul edilen sair gelirler,

   
   

   …

   
   

   1. Fonda toplanacak paraların faiz ve sair gelirleri.” hükmü yer almaktadır.

      
      

      Adı geçen Kanun’un 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmış ve bu maddede aynen;

      “12 nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartiyle:

      1. Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,

      2. Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,

      3. Kendi bütçe imkanlariyle karşılanamıyan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tesbit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.” denilmektedir.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 5’inci maddesinde;

“…

Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla % 10'u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye % 30, varsa büyükşehir belediyesine % 10 oranında pay verilir. … Bu paylar tahsilini takip eden ayın yirmisine kadar ilgili idarelerin hesaplarına aktarılır. …” denilmek suretiyle belediye sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satışından elde edilen bedellerin %10’unun ilgili belediyenin gecekondu fonu hesabına aktarılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, belediye sınırları içerisinde Hazineye ait taşınmazların satışından tahsil edilen bedellerin %10’unun ilgili idarenin açmış olduğu gecekondu fonu hesabına aktarılması gerekmektedir. Ayrıca, Gecekondu Kanunu’nda belirtilen hizmetlerde kullanılmak üzere oluşturulacak fon hesabının kaynakları arasında “Fonda toplanacak paraların faiz ve sair gelirleri” de sayıldığından bu hesaptan faiz geliri elde edilmesinin de öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Yani, ilgili mevzuat hükmünden fon hesabının vadeli mevduat hesabı niteliğinde olması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır. Son olarak, bu fonda biriken paraların kullanılabilmesi için öncelikle Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izninin bulunması ve bu paraların 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde sayılan işlerde kullanılması gerekmektedir.

Yapılan inceleme sonucunda, yukarıda belirtilen %10’luk payın gecekondu fonu hesabına aktarıldığı ancak bu hesabın vadeli mevduat hesabı niteliğinde olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, bu hesapta biriken paraların 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 13’üncü maddesine aykırı olarak Belediyenin başka işlerinde kullanıldığı görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında; “Hazine tarafından satışı yapılarak belediyemize 775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre aktarılan payların açılacak fon hesabında vadeli olarak nemalandırılması sağlanacaktır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi tarafından 775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre aktarılan payların vadeli mevduat hesabında tutulacağı ifade edilmekle birlikte gecekondu fonunda tutulan paranın vadeli hesapta değerlendirilmemesinin ve bu fonda biriken tutarların Kanun'da öngörülen şekilde kullanılmamasının mevzuata uygun olmadığı değerlendirilmektedir.