İdare tarafından sahadan sökülen ve abonelerinin herhangi bir müracaatı olmaması nedeniyle Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumuna (MKE) satılmak üzere ambarlarda muhafaza edilen sayaçların, 157 Diğer Stoklar Hesabında izlenilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Kayıt Zamanı” başlıklı 50’nci maddesinde; “Bir ekonomik değer yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir. Bütün malî işlemlerin muhasebeleştirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması şarttır.” hükmü yer almaktadır.

Mezkûr Kanun’un “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’üncü maddesine dayanılarak hazırlanan Taşınır Mal Yönetmeliği’nin (TMY) “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde de; Yönetmelik’in amacının, kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı, muhafazası ve kullanımına ilişkin esas ve usulleri belirlemek olduğu ifade edilmiştir.

TMY’nin “Taşınırların kaydı” başlıklı 12’nci maddesinde ise; “Kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınması esastır.” denilmektedir.

5018 sayılı Kanun ve TMY hükümleri uyarınca ekonomik değer arz etmesi nedeniyle tüm taşınırların, muhasebeleştirilmesi ve kayıt altına alınması gerekmektedir. Bu bağlamda TMY’nin “Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu” başlıklı 13’üncü maddesinde; taşınırların, belli bir değeri olmasa dahi edinme şekline bakılmaksızın idarece kullanılmak üzere teslim alındığında değer tespit komisyonunca belirlenen değer esas alınarak giriş kaydedileceği belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 157 Diğer Stoklar Hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 119’uncu maddesinde ise stok hesaplarından hiçbirinin kapsamına alınmayan ürün, artık ve hurda gibi kalemlerin 157 no.lu hesapta izleneceğine; mêzkur Yönetmelik’in “Hesabın işleyişi” başlıklı 20’nci maddesinde ise bu taşınırların tespit edilen değerleri üzerinden 157 no.lu hesaba borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedileceğine hükmedilmiştir.

Yapılan denetimde, İdare tarafından sayaç edinilmesi, sayaçların abonelik gerçekleştirenlere teslimi ve kullanılmayan sayaçların durumu incelenmiş olup bu hususta ihale ile edinilen sayaçların, ihale bedeli ile abonelere satıldığı; kullanılmaz hale gelen veya değiştirilmesi suretiyle atıl kalan sayaçların ise ekseriyetle abonelerin zilyetinde kaldığı görülmüştür. Ancak MASKİ Tarifeler Yönetmeliği’nin “Sayaçlar” başlıklı 64’üncü maddesinin 23’üncü fıkrasında yer verilen; “Abone, herhangi bir nedenle sökülen su sayacını sökülme tarihinden itibaren en geç 3 (üç) ay içerisinde müracaat edip İdareden teslim almadığı takdirde İdarenin hiçbir sorumluluğu bulunmamaktadır.” hükmüne istinaden abonelerin herhangi müracaatı olmaması hasebiyle İdarenin zilyetinde kalan sayaçların da mevcut olduğu belirlenmiştir. Söz konusu duruma istinaden İdarenin ambarlarında muhafaza ettiği ve MKE’ye hurda satışı kapsamında teslim edeceği 3.411 adet sayacın ise 157 Diğer Stoklar Hesabında izlenmediği tespit edilmiştir. Söz konusu sayaçların, muhasebe hesaplarında izlenecek değerinin iz bedeli olarak belirlenebileceği değerlendirilmektedir.

Bu itibarla İdare tarafından sahadan sökülerek ambarlarda satılmak üzere bekletilen sayaçların muhafazası ve takibine ilişkin olarak oluşabilecek kontrol riskini önlemek amacıyla bu sayaçların anılan muhasebe yönetmeliği uyarınca 157 Diğer Stoklar Hesabında izlenmesi gerekmektedir.