Kurumun hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde, taşınmaz kayıtlarının Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde yapılmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 44'üncü maddesinde kamu idarelerinin taşınmazlarının kaydına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği belirtilmiş ve buna istinaden 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır.

A- Kurum Mülkiyetinde Bulunan Taşınmaz Varlıklar İçin Bedel Tespit Çalışmasının Yapılmaması

Kovancılar Belediyesi mülkiyetinde bulunan taşınmaz varlıklar için şimdiye dek herhangi bir bedel tespit çalışmasının yapılmadığı görülmüştür.

Yönetmelik’in “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5'inci maddesine göre; taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır. Tapuda kayıtlı olan taşınmazlar maliyet bedeli üzerinden veya bu bedel belirlenemiyorsa rayiç değer üzerinden kayda alınacaktır.

Yapılan incelemelerde, kurum mülkiyetinde bulunan taşınmazlar için Yönetmelik’e uygun bir değer tespit çalışması yapılmadığı görülmüştür.

1. Tapuda Belediye Adına Kayıtlı Olan Taşınmazların Ne Kadarının Mali Tablolarda Göründüğünün Anlaşılamaması

   Tapuda kurum adına kayıtlı olan taşınmazların mali tablolara ne ölçüde yansıdığı tespit edilememiştir.

   
   

   Yönetmelik’in “Kayıt ve Kontrol İşlemleri” başlıklı 5’inci maddesinde; taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerinin, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınması olarak ifade edilmiş ve kayıtların belgeye dayanması gerektiği vurgulanmıştır.

   Yönetmelik’in "Kayıt Şekli" başlıklı 7'nci maddesine göre, taşınmazların; söz konusu Yönetmelik eklerinde gösterilen Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formunda, Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formunda, Orta Malları Formunda, Genel Hizmet Alanları Formunda, Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formunda yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazılarak kaydının tutulması; taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerce hazırlanan bu formların taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilmesi; mali hizmetler birimince bu formların konsolide edilerek Yönetmelik ekinde bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulması; icmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılması ve bu taşınmazlara ilişkin adet ve yüz ölçüm toplamlarının belirtilmesi gerekmektedir.

   Kovancılar Belediyesinden, Kurumun tapuda kayıtlı taşınmazlara ilişkin bilgi istenmesi üzerine, Belediyenin İlçe Tapu müdürlüğünden aldığı bilgi ve belgelere göre Belediyenin tapuya kayıtlı 129 adet taşınmaz varlığı bulunduğu anlaşılmıştır. Tapu kayıtlarının incelenmesi üzerine bu taşınmazlardan 127 adedinin arsa, 1 adedinin arsa ve üzerine yapılı cami, 1 adedinin de ham toprak (Ne arsa ne de tarla sıfatını taşımayan tarım alanına dönüştürülmesi veya ekonomik yarar sağlanması mümkün olan yerler) olduğu görülmüştür.

   Ancak kurumun tapuda adına kayıtlı taşınmazlarını takip edebileceği bir taşınmaz envanteri bulunmadığı için bu 129 adet taşınmazın değerinin ne olduğu ve mali tablolara ne ölçüde yansıdığı tespit edilememiştir.

2. Taşınmazların Cins Tashihlerinin Yapılmaması

Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in 4’üncü maddesinde cins tashihi; binalar, arazi ve arsalar ile yer altı ve yer üstü düzenlerinin mevcut kullanım şekilleri ile tapu kayıtlarının farklılık göstermesi durumunda tapu kayıtlarının mevcut kullanım şekli dikkate alınarak düzeltilmesi işlemi olarak tanımlanmaktadır.

Aynı Yönetmelik’in 10’uncu maddesinde kamu idarelerinin; mülkiyetlerinde, yönetimlerinde ve kullanımlarında bulunan taşınmazların, mevcut kullanım şekli ile tapu

kayıtlarının birbirine uygun olmaması durumunda bu taşınmazlarla ilgili cins tashihiyle birlikte tapu kayıtlarının düzeltilmesi için gerekli işlemleri yapacakları belirtilmiştir.

Ancak kurumda yapılan incelemeler ve alınan bilgilere göre, tapuda kayıtlı taşınmazlar için taşınmazların cins tashihleriyle ilgili herhangi bir çalışma yapılmadığı anlaşılmış olup, Kurumun 2010 yılında kullanılmaya başlanan hizmet binası ile kira geliri elde edilen işyeri niteliğinde 30 adet taşınmazı bulunmasına karşılık tapu kayıtlarında yer alan taşınmazların tamamı arsa vasfında görünmektedir.

Değer tespiti taşınmazların kayıtlı bedellerinin güncellenmesi, cins tashihi ise mülkiyette bulunan taşınmazlardan vasfı, türü ve kullanım şekli değişenler olması halinde tapu kayıtlarının fiili kullanım şekillerine uygun olarak düzeltilmesidir. Taşınmazların değer tespitlerinin yapılmaması kurum varlıklarının mali tablolara gerçek değerleriyle yansımasını engellemekte, cins tashihlerinin yapılmaması ise taşınmazların filli durumları ile tapu kayıtları arasında uyumsuzluk bulunmasına neden olmaktadır. Bu eksiklikler mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gibi mali tabloların hatalı görünmesine de neden olmaktadır.

Kamu idaresi konuyla ilgili olarak değer tespit çalışmalarının yapıldığını, tapuda kayıtlı olup mali tablolarda görünmeyen taşınmazların mali tablolara yansıtıldığını ve ilerleyen dönemde cins tashihlerinin de yapılacağını belirtmiştir.

İdare tarafından taşınmazlara ilişkin tespitlerle ilgili çalışmalara başlanmış olması önemli bir gelişme olup bu çalışmaların tamamlanarak kayıtların fiili duruma uygun hale getirilmesi gerekmektedir.