Kamu İdaresi tarafından yıl içerisinde gerçekleştirilen işlemlerde harcama birimlerine verilen ödeneğin üstünde harcama yapıldığı, söz konusu ödenek üstü harcamaları ortadan kaldırmak amacıyla ise yıl sonunda toplu bir şekilde ek bütçe yapıldığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Ödeneklerin Kullanılması Başlıklı” 20’nci maddesinde; kamu idarelerinin, bütçelerinde yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapamayacağı, “Harcama Yetkisi ve Yetkilisi” başlıklı 31’inci maddesinde; harcama yetkililerinin bütçede öngörülen ödenekleri kadar harcama yapabileceği ifade edilmiştir.

Aynı Kanun’un “Ödenek Üstü Harcama” başlıklı 70’inci maddesinde; kamu zararı oluşturmamakla birlikte bütçelere, ayrıntılı harcama programlarına, serbest bırakma oranlarına aykırı olarak veya ödenek gönderme belgelerindeki ödenek miktarını aşan harcama talimatı veren harcama yetkililerine, her türlü aylık, ödenek, zam ve tazminat dahil yapılan bir aylık net ödemeler toplamının iki katı tutarına kadar para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bütçe” başlıklı 5’inci maddesinde; belediye bütçesinin, mali yıl içindeki gelir ve gider tahminlerini gösteren, gelirlerin toplanmasına ve harcamaların yapılmasına izin veren bir meclis kararı olduğu belirtilmiştir.

Aynı Yönetmelik’in “Ek Ödenek” başlıklı 37’nci maddesinde ise ek ödenek; bütçede tertibi bulunduğu halde ihtiyaca yetmeyeceği anlaşılan ödenekler için yeni bir gelir veya finansman kaynağı gösterilmek suretiyle meclis kararı ile gerçekleştirilen ilave bütçe olarak tanımlanmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca bütçede yer alan ödeneklerin üzerinde harcama yapılmaması, ödenek miktarının yetersiz kaldığı ve hizmetin zorunlu olduğu hallerde meclis tarafından ek ödenek verilmesini takiben harcamalara devam edilmesi gerekmektedir. Öngörülen ödeneğin üstünde harcama yapılması halinde ise harcama talimatını verenler hakkında idari para cezası uygulanmalıdır.

Örneklem suretiyle gerçekleştirilen incelemede İşletme ve İştirakler Müdürlüğü ile Destek Hizmetleri Müdürlüğünün ilgili gider tertiplerindeki ödeneğin yıl içinde tükenmesine rağmen harcama yapılmasına devam edildiği tespit edilmiştir. Ancak Kamu İdaresi tarafından ilgililer hakkında idari para cezası uygulanmadığı gibi Belediye Meclisi tarafından ek ödenek kararının alınması için yıl sonu beklenilmiştir. Bütçe ilkeleri ile bağdaşması mümkün olmayan bu durumun, yıl sonunda ek ödenek verileceği beklentisinde olan birimlerin harcamalarının ekonomik ve verimli olmasını engellediği değerlendirilmektedir. Ayrıca yeni bir gelir veya finansman kaynağının gösterilememesi halinde yıl sonu bütçesi açık verebilecektir.

Kamu İdaresinin gelir ve gider tahminlerini gerçekçi bir program dahilinde hesaplaması

ve ödeneğin yetersiz geleceğinin öngörülmesi durumunda harcama yapılmadan Belediye Meclisi tarafından ek ödenek tahsis edilmesi gerekmektedir. Aksi durumda ödeneği bulunmadan harcama gerçekleştiren ilgililer için ise idari para cezası uygulanması gerekmektedir.